ΘΕΜΕΛΗΣ Γ. ΠΕΤΡΟΣ

ΑΝΑΣΚΑΦΗ
Προχώρησα στη συγγραφή ενός σύντομου, εύληπτου εγχειριδίου ανασκαφικής τεχνικής για να υπογραμμίσω την ανάγκη επικράτησης και στη χώρα μας ενός ενιαίου συστήματος τεκμηρίωσης των ανασκαφικών δεδομένων, ενός ομοιόμορφου τρόπου τήρησης ημερολογιακών σημειώσεων από όλους τους ανασκαφείς στην Ελλάδα, εύκολου στη χρήση, αποτελεσματικού και δεκτικού μηχανογράφησης. Η απομάκρυνση των στρωμάτων κατά την ανασκαφή επιτρέπεται και δικαιολογείται μόνον εφόσον λαμβάνεται μέριμνα για μια πλήρη επί τόπου τεκμηρίωση της θέσης των κινητών ευρημάτων στις επ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΡΧΑΙΑ ΜΕΣΣΗΝΗ
Στην παρούσα έκδοση, ο αρχαιολογικός χώρος της Μεσσήνης παρουσιάζεται με εποπτικό τρόπο από τον ανασκαφέα και αναστηλωτή του, ενσωματώνοντας τα τελευταία πορίσματα της αρχαιολογικής έρευνας. Με οδηγό τα περιεκτικά κείμενα, τις εικόνες και τα σχέδια, ο επισκέπτης μπορεί να γνωρίσει την ιστορία της πόλης και να περιηγηθεί στις μνημειακές οχυρώσεις, στο Θέατρο, στην Αγορά και στα ιερά της, στο εντυπωσιακό Στάδιο, στο Γυμνάσιο και στην Παλαίστρα, αλλά και στην περιοχή των ταφικών μνημείων. Παράλληλα, μέσα από την ιστορία των ερευνών που διεξήχ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΥΚΗΝΕΣ
Οι Μυκήνες είναι ένας από τους πιο φημισμένους προϊστορικούς οικισμούς της Ελλάδας. Ορισμένα από τα μνημεία τους που σώζονται σήμερα, όπως τα κυκλώπεια τείχη, η πύλη των Λεόντων, και ο Θησαυρός του Ατρέα (ο θολωτός τάφος, γνωστός ως τάφος του Αγαμέμνονα) θεωρούνται από τα αρχαιολογικά θαύματα του κόσμου. Οι Μυκήνες είναι ένας χώρος που μένει αλησμόνητος στον επισκέπτη όχι μόνο χάρη στο μοναδικό αρχαιολογικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει, αλλά και για την ιδιαίτερη ομορφιά του τοπίου. [...] (Από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΑΥΠΛΙΟ
- Μυθικός ιδρυτής της Ναυπλίας θεωρείται ο Ναύπλιος, γιος του Ποσειδώνα και της Αμυμώνης που ήλθε στην Αργολίδα από την Εύβοια. Εγκατέστησε στη νέα πόλη κατοίκους από το Άργος, την οχύρωσε με κυκλώπεια τείχη και ίδρυσε ιερό του Ποσειδώνα. - Ο πέμπτος επίγονος του ιδρυτή του Ναυπλίου, που ονομάζονταν και πάλι Ναύπλιος, πήρε μέρος στην Αργοναυτική εκστρατεία και στο κυνήγι του Καλυδώνιου κάπρου. - Ο γιος του αργοναύτη Ναυπλίου και της Κλυμένης, ο Παλαμήδης, πήρε μέρος στην τρωική εκστρατεία και σκοτώθηκε στο ελληνικό στρατόπεδο. Θεωρούνταν έ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Η γεωγραφική θέση της Μεσσηνίας, οι εύφορες παραποτάμιες κοιλάδες και το ήπιο κλίμα την ανέδειξαν σε περιοχή ευνοημένη από τη φύση. Το λάδι ήταν βασικό στοιχείο διατροφής με τεράστια οικονομική δύναμη, και ιδεολογικά φορτισμένο προϊόν δεμένο στενά με το θεσμό του Γυμνασίου. Οι Μεσσήνιοι ήταν αυτάρκεις και στην παραγωγή τοπικού οίνου. Τα σιτηρά δεν περίσσευαν, κάθε οικογένεια ωστόσο άλεθε το σιτάρι και το κριθάρι της, είχε το δικό της αλεύρι και ψωμί. Κάθε σπιτικό είχε τον αργαλιό του. Ο τοπικός πηλός πρόσφερε την πρώτη ύλη για την κατασκευ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΗΡΩΕΣ ΚΑΙ ΗΡΩΑ ΣΤΗ ΜΕΣΣΗΝΗ
(. . .) Το θέμα της λατρείας των ηρώων και της απόδοσης ύψιστων μεταθανάτιων τιμών σε επιφανείς πολίτες θεωρήθηκε αναγκαίο να μελετηθεί και να προταχθεί, όχι απλώς γιατί βρίσκεται σήμερα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της αρχαιογνωστικής έρευνας, αλλά γιατί η Μεσσήνη αποτελεί σπάνιο παράδειγμα αρχαίας πόλεως στον ελλαδικό χώρο, όπου αποκαλύπτεται ασυνήθιστα μεγάλος αριθμός ηρώων-ιερών και υπέργειων ταφικών κτισμάτων intra muros, σε σχέση μάλιστα με πολυσύχναστα δημόσια οικοδομήματα. Οι ήρωες και οι επιφανείς Μεσσήνιοι νεκροί, μέσω των λατ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΡΧΑΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΣ
Η πρώτη εγκατάσταση ανθρώπου στο χώρο της αρχαίας πόλης χρονολογείται στα νεολιθικά χρόνια (5000 - 3000 π.Χ. περίπου). Οι πρώτοι κάτοικοι διάλεξαν για την εγκατάστασή τους ένα υπερυψωμένο άνδηρο, που βρίσκεται στους ανατολικούς πρόποδες του πέτρινου όγκου του Ακροκόρινθου (υψ. 575 μ.) και απέχει από τη θάλασσα γύρω στα 2-3 χλμ., γιατί ήταν πλούσιο σε νερά, δέσποζε στη γύρω περιοχή, μπορούσε να ελέγχει την εύφορη πεδιάδα και να προστατευθεί ευκολότερα σε περίπτωση εχθρικών επιδρομών. Η επιλογή της θέσης ήταν απόλυτα πετυχημένη, όπως αποδεικ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΘΩΝΗ
Ο Μεσαίωνας θεωρείται δικαιολογημένα η χρυσή εποχή της επιφανούς καστροπολιτείας της Μεθώνης. Η μεσαιωνική αίγλη της απεικονίζεται στα ισχυρά τείχη, έργο των Ενετών, που εξεδίωξαν τη φραγκική φρουρά του Γοδεφρείδου Βιλλεαρδουίνου το 1206 και την κατέλαβαν το 1209 με την υπογραφή της συμφωνίας της Σαπιέντζας. Όταν οι Ενετοί κατέλαβαν την Κρήτη, η Μεθώνη αποτέλεσε προπύργιο της αποικίας τους στον ανταγωνισμό με τους Γενουάτες. Ο χώρος του κάστρου εξελίχθηκε σε σταθμό προς τις ακτές της Ασίας και τους Αγίους Τόπους. Χρονικογράφοι της Δύσης απ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΡΑΒΟΚΥΡΗΔΕΣ ΚΑΙ ΑΚΡΟΠΡΩΡΑ ΤΟΥ 1821
Το ακρόπρωρο ορθώνεται άφοβο μπροστά στη θάλασσα, αποτελώντας την προσωποποιημένη ψυχή του καραβιού που διώχνει το κακό, προστατεύει το πλήρωμα, φέρνει πλούτο και χαρίζει νίκες σε ώρα πολέμου. Άρρηκτα συνδεδεμένα με τους καραβοκύρηδες και τον ναυτικό αγώνα της Ανεξαρτησίας, τα ακρόπρωρα που εικονίζουν μυθικές ή ιστορικές ηρωικές μορφές συμβολίζουν τη συνέχεια του ελληνισμού από την αρχαιότητα ως τα χρόνια του 1821 και υψώνονται σε σύμβολα απελευθέρωσης από τον τουρκικό ζυγό. Μελετώντας τα λίγα σωζόμενα ακρόπρωρα που επέζησαν μέχρι σήμερα κ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑΞΙΔΙΑ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ
Η νέα διεθνής οπτική και πρακτική στον χώρο της προστασίας των πολιτισμικών αγαθών που βρίσκονται στο φυσικό τους περιβάλλον ή εκτίθενται σε μουσεία σχετίζεται με την επιστημονική και κοινωνική διαχείριση αυτών των αγαθών. Η νέα οπτική απαιτεί επανεξέταση των υπηρεσιών και αναζήτηση αποδοτικότερων μεθόδων διανομής τους. Αναγνωρίζεται σήμερα ότι στην πολιτιστική κληρονομιά περιλαμβάνεται τόσο η υλική της βάση (μνημεία, οικιστικά κατάλοιπα, τοπίο κ.ά.) όσο και τα άυλα στοιχεία της (προφορικές παραδόσεις, άσματα, χοροί, τεχνογνωσίες, τέχνες κ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΜΑΚΡΟΒΙΟΙ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ
Τα στοιχεία για μακρόβιους ανθρώπους της αρχαιότητας αφορούν, δυστυχώς μόνο στον ανδρικό πληθυσμό και σχεδόν αποκλειστικά σε επώνυμους πολιτικούς, φιλόσοφους, ποιητές, ρήτορες κ.ά., όχι σε κοινούς θνητούς. Ο Αριστοτέλης με την αδιαμφισβήτητη αυθεντία του συνέβαλε στο να θεωρούνται επί αιώνες οι γενικεύσεις του και οι προκαταλήψεις για τις γυναίκες ως παγκόσμιες αλήθειες. Ακόμη και σήμερα η κυρίαρχη αντίληψη για τις γυναίκες δεν είναι θετική ούτε στον δυτικό κόσμο. Συνηθίζουμε να αποκαλούμε τους μακρόβιους ανθρώπους κορακοζώητους, μολονότι ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ
Τα κείμενα που περιλαμβάνονται στην ανά χείρας έκδοση με τίτλο "Το παρελθόν και το σήμερα" που γράφτηκαν στη διάρκεια των ετών 2004 - 2010 δεν διεκδικούν λογοτεχνικές διακρίσεις. Τα περισσότερα δημοσιεύτηκαν με τη μορφή επιφυλλίδων στην εφημερίδα Τα Νέα, με τους ισχύοντες περιορισμούς στον αριθμό των λέξεων, ενώ ορισμένα παρουσιάστηκαν στον ημερήσιο τύπο της Καλαμάτας. Στο πρώτο μέρος του βιβλίου σχολιάζονται θέματα του πολιτιστικού μας παρελθόντος που αγγίζουν πλευρές του σήμερα, στο δεύτερο θίγονται ποικίλα θέματα του μεσαίωνα, της νεοελ...
Διαβάστε περισσότερα...

Nauplie

ΑΡΧΑΙΑ ΜΕΣΣΗΝΗ
Είκοσι τέσσερα χρόνια συμπληρώθηκαν φέτος από την έναρξη του νέου προγράμματος ανασκαφικών και αναστηλωτικών εργασιών της Αρχαιολογικής Εταιρείας στην αρχαία Μεσσήνη υπό τη διεύθυνση του Πέτρου Θέμελη. Στο χρονικό αυτό διάστημα ήλθε στο φως το σύνολο των οικοδομημάτων λατρευτικού και πολιτικού χαρακτήρα της αρχαίας πόλης. Το πλούσιο νομισματικό και επιγραφικό υλικό φώτισε άγνωστες πτυχές των ιστορικών γεγονότων της περιόδου των διαδόχων, του μακεδονικού βασιλείου, της Αχαϊκής Συμπολιτείας και της ανάμιξης της Ρώμης στα ελληνικά πράγματα. Έ...
Διαβάστε περισσότερα...

ANCIENT CORINTH
The first human habitation in the area of the ancient city is dated to the Neolithic period (c. 5000 - 3000 B.C.). The first inhabitants selected for settlement an elevated mole on the eastern foothills of the rocky massif of Acrocorinth (575 m. high) at a distance of about 2-3 km. from the sea, because water was abundant, it dominated the surrounding area, it could control the fertile plain and was easy to defend in the event of enemy attack (pi. 16). The choice of site was entirely successful as is indicated by the fact that the city ret...
Διαβάστε περισσότερα...

ANCIENT MESSENE
The present edition offers a concise presentation of the archaeological site of Messene by its excavator and head of the restoration program, incorporating the latest results of archaeological research. Guided by informative texts, pictures and drawings, the visitor to the site can take in the history of the city, walk around its monumental fortifications and explore the Theatre, the Agora and its sanctuaries, the impressive Stadium with its Palaestra, as well as investigate the area of the funerary monuments. Through the history of the re...
Διαβάστε περισσότερα...

METHONE
The Middle Ages arguably constitute the golden age of the prominent fortress town of Methone. Its medieval magnificence is reflected in the strong fortification walls, built by the Venetians, who expelled the Frankish garrison of Geoffrey of Villehardouin in 1206, and took over the town three years later, following the signing of the Treaty of Sapientza in 1209. When the Venetians conquered Crete, Methone functioned as a bulwark of their colony in their competition with the Genoese. The fortress turned into a station on the way to the coas...
Διαβάστε περισσότερα...

MYCENAE
Mycenae is one of the most famous prehistoric settlements in Greece. Certain of the monuments still preserved on the site, such as the Cyclopean walls, the Lions' Gate and the Treasury of Atreas are rightly considered among the archaeological wonders of the world. Mycenae is a place that impresses the visitor, not only because it is a unique archaeological site but also because of the particular beauty of the landscape. On leaving the region of Corinthia and as soon as one enters the pass of Dhervenakia, famous since the War of Independenc...
Διαβάστε περισσότερα...

NAUPLION
- The mythical founder of Nauplion is considered to have been Nauplios, son of Poseidon and Amymone, who came to Argos from Euboia. He settled inhabitants from Argos in the new town, fortified it with Cyclopean walls and founded a sanctuary of Poseidon. - The fifth descendant of the founder of Nauplion, who was also called Nauplios, participated in the voyage of the Argonauts and the Hunt of the Kalydonian Boar. - Palamedhes, son of Nauplios the Argonaut and Klymenes, took part in the Trojan campaign and was killed in the Greek camp. He wa...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΙΩΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ (ΒΕΡΓΙΝΑ, ΠΕΛΛΑ, ΔΕΡΒΕΝΙ)
Στο πέμπτο τομίδιο της σειράς "Η Αρχαιολογία της Αρχαιολογίας" περιδιαβαίνουμε και πάλι στα μέρη της Μακεδονίας, παρακολουθώντας αυτή τη φορά τα πρώτα αρχαιολογικά βήματα του Πέτρου Θέμελη, δίπλα στην "τριανδρία", δηλαδή τον Φώτη Πέτσα, τον Χαράλαμπο Μακαρόνα και τον Μανόλη Ανδρόνικο. Η καθημερινή πλευρά των μεγάλων αυτών αρχαιολόγων, η στιγμή της ανακάλυψης της Πέλλας, η ζωή στη φύση, μακριά από την πόλη, οι δυσκολίες και οι χαρές της ανασκαφής, συμπληρώνουν την καταγραφή των πρώτων επιστημονικών εμπειριών του συγγραφέα. (Από την παρουσί...
Διαβάστε περισσότερα...