ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΠΟΥΛΟΣ Δ. ΔΗΜΗΤΡΗΣ

ΠΕΛΙΔΝΟΣ Ο ΠΑΡΑΦΡΩΝ ΤΥΡΡΑΝΝΟΣ
Τα Σκιαθίτικα, του Ιω. Ν. Φραγκούλα, όπου σύν τοις άλλοις περιγράφονται τα μοναστήρια και τα εξωκλήσια της Σκιάθου, είναι πολύ καλό υπόμνημα για την παπαδιαμαντική αρχαιολογία. Εκείνο πάντως που θα ονομάζαμε "αρχαιολογική θεωρία" ή "αρχαιολογικό πνεύμα" του Παπαδιαμάντη, το διερεύνησε με συστηματικό πάθος και νόμιμη οργή - οργή για όσους εμυκτήρισαν εκείνον, που μαζί με τον Μακρυγιάννη και τον Πεντζίκη συγκαταριθμείται στους κορυφαίους αρχαιολόγους - ο Δημήτριος Δ. Τριανταφυλλόπουλος. Ο Παπαδιαμάντης, για τον οποίο τα πατρογονικά σεβάσματα...
Διαβάστε περισσότερα...

"ΠΡΟΟΔΟΣ" ΚΑΙ "ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ" ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ
Τρεις ημέρες πριν, την Κυριακή της Ορθοδοξίας, απαγγέλθηκε στην Εκκλησία το Συνοδικόν της Ορθοδοξίας, κείμενο υψηλού πάθους, που σφράγισε τον ενάμιση περίπου αιώνα της Εικονομαχίας με την αναστήλωση των εικόνων (726-843 μ.Χ.). Στο κείμενο τούτο θα προσαρτηθούν πέντε αιώνες αργότερα τα κατά τον Βαρλαάμ και Ακινδύνου κεφάλαια, μεστά θεολογικής έντασης, που θέτουν τελεία και παύλα στις έριδες του Ησυχασμού τον 14ο αιώνα. Τα δύο κείμενα έχουν μεγάλη εσωτερική συγγένεια και σημάδεψαν αμετάκλητα την πορεία της βυζαντινής και μεταβυζαντινής τέχνη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΠΟ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΣΤΟ ΜΕΤΑ-ΒΥΖΑΝΤΙΟ
[...] Οι λέξεις-κλειδιά, που ενώνουν τους δέκα αυτούς αιώνες μεταξύ (αρχαίας) Αθήνας και (βυζαντινής) Θεσσαλονίκης είναι το Φως και το Κάλλος ορατών τε πάντων και αοράτων. Ένα δίδυμο εννοιών τυπικά και καίρια ελληνικό, που διατρέχει την ελληνική διανόηση και τέχνη. Αναλογισθήτε, από τη μια πλευρά, την τέχνη του λόγου, από τον Όμηρο (ο δεκαετής τρωικός πόλεμος γίνεται για το κάλλος μιας γυναίκας και η μεγαλύτερη τιμωρία είναι το μη οράν φάος ηελίοιο), τον Πλάτωνα, τον Πλωτίνο, τις αρεοπαγιτικές συγγραφές, τον Ακάθιστο Ύμνο, τα ποιήματα του ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΛΑΤΡΕΙΑ
Στις μέρες μας κατακλυζόμαστε από γραπτά που ασχολούνται με τα θέματα αυτού εδώ του τομιδίου. Υπήρχε κανείς ουσιαστικός λόγος να προστεθεί ένας ακόμη τίτλος στην κορεσμένη ίσως αγορά; Στο διόλου ρητορικό ερώτημα την απάντηση θα τη δώσει ο αναγνώστης. Ωστόσο, θα τον παρακαλούσα να προσέξει κάπως τις χρονολογίες της πρώτης δημοσίευσης των μελετών, που αρχίζουν το 1985, όταν σάρωνε τον τόπο μας μια παράλογη αισιοδοξία, η οποία, στο όνομα ενός αφελούς «σοσιαλιστικού» ανθρωπ(οκεντρ)ισμού, παρέσερνε ό,τι ουσιώδες είχε απομείνει από τον πολιτισμό...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΛΕΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ
Αποφασίζοντας την αναδημοσίευση μελετών μιας εικοσαετίας, γνώριζα τον πιθανό κίνδυνο: ό,τι στον καιρό του ήταν πιθανόν πρωτότυπο, ίσως ηχεί σήμερα ως κοινός τόπος - σωστότερα, θα έπρεπε να ηχεί έτσι! Ωστόσο μια ιδιόμορφη κατάσταση, που κρατάει παραπάνω από σαράντα χρόνια στους κύκλους των ομοτέχνων μου, οδήγησε σε δύο φαινόμενα που κυριαρχούν ως τώρα: να καταδικάζονται οι «αντιφρονούντες» σε λήθη δια της σιωπής (damnatio memoriae) και ν' απουσιάζει ο ουσιαστικός διάλογος. Αυτή η αγκύλωση αναπόφευκτα αντικαθρεπτίζεται και στις σελίδες αυτού...
Διαβάστε περισσότερα...