ΖΗΡΑΣ ΑΛΕΞΗΣ

Η ΟΡΕΣΙΒΙΑ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΤΑΣΟΥ ΠΟΡΦΥΡΗ
Το τι αποτελεί ιερό στην ποίηση (και στη ζωή) του Τάσου Πορφύρη δεν είναι δύσκολο να το διακρίνουμε. Είναι η καταγωγική μνήμη της δύσβατης ηπειρώτικης ενδοχώρας αλλά και των πλασμάτων της που έζησαν και ζουν εκεί, των ανθρώπων, των ζώων ή και των φυτών, ενός οικοσυστήματος μέσα στο οποίο φώλιασε η εφηβεία του και έκτοτε πήρε τη μορφή μιας παραμυθίας. Ενός σταθερού καταφύγιου ονείρων που δεν αλλάζει, γιατί δεν επηρεάζεται από το συμβατικό πέρασμα του χρόνου. Έτσι, για τη φαντασία του, η ορεινή πατρίδα, η μουσική της παράδοση, οι ελεγειακοί ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΣΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ
Οι σαράντα τέσσερις συνεντεύξεις της ''Τέχνης της γραφής'' - η παλαιότερη του 1966, η πιο πρόσφατη του 1990 - δε συγκεντρώθηκαν εδώ τυχαία. Πρώτα απ' όλα η επιλογή έγινε αντικειμενικά, αφού - μέσα από τις συνεντεύξεις - παρουσιάζονται ποιητές και πεζογράφοι που το έργο τους συνέβαλε λιγότερο ή περισσότερο στο άθροισμα των λογοτεχνικών πεπραγμένων του 20ού αιώνα. Έπειτα, υποκειμενικά, γιατί υπογραμμίζουν από άλλη διαδρομή την αναγνωστική θητεία μου στην ευρωπαϊκή και αμερικανική λογοτεχνία, υποδηλώνοντας ταυτόχρονα, χωρίς να εξαντλούν, τις ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΣΥΝΤΡΙΜΜΙΑ ΚΑΙ Η ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗ ΤΟΥΣ
Το κριτικό δοκίμιο που θα σας υποδεχτεί στις επόμενες σελίδες αυτού του βιβλίου προέκυψε από το διαρκές ενδιαφέρον μου, εδώ και μερικές δεκαετίες, να στρέφω την προσοχή των όσων φιλέρευνων αναγνωστών σε περιπτώσεις σύγχρονων δημιουργών που, παρά την αναμφισβήτητη αξία τους, για διάφορους λόγους δεν συμπαρατάχθηκαν στις πρώτες γραμμές της δημοσιότητας μαζί με άλλα, γνωστότερα ονόματα της λογοτεχνίας μας. Η ποιήτρια και θεωρητικός της ποίησης Λύντια Στεφάνου (Αθήνα, 1927-2013) θα μπορούσε να ήταν πολύ περισσότερο γνωστή και να έχει μια δεσπό...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑΣ 1900-2000
Το ανά χείρας βιβλίο του Αλέξη Ζήρα "Όψεις της κυπριακής πεζογραφίας, 1900-2000" δεν έχει βέβαια ανάγκη συνηγορίας, καθώς η ποιότητα και η σημασία του είναι αυτόδηλες. Έτσι ο πρόλογος αυτός δεν έχει άλλο λόγο ύπαρξης, παρά μόνο να εκφράσει και δημόσια τις ευχαριστίες μας στον Αλέξη Ζήρα που μας εμπιστεύτηκε τα κριτικά του σημειώματα. Η συγκέντρωσή τους σε τόμο και η εισαγωγή που εμπεριέχεται συγκροτούν πραγματικά ένα βιβλίο υποδομής για την κατανόηση της κυπριακής πεζογραφίας του 20ού αιώνα και των ιστορικών συμφραζομένων της. Γιατί, βεβαί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΕΩΡΙΑ ΜΟΡΦΩΝ
Σ' αυτήν εδώ τη σύναψη μιας σειράς δοκιμίων, με αφετηρία το δυτικό μυθιστόρημα μεγάλου μέρους του 20ού αιώνα, αναπτύσσεται ο ελεύθερος, δοκιμιακός λόγος ενός νεαρού ακόμα αναγνώστη, στις ασφυχτικές συνθήκες του τέλους της ελληνικής δεκαετίας του '60. Βασικός σκοπός του δεν ήταν η κειμενική ανάλυση ή η απολογία της κειμενικής απόλαυσης, αλλά ο στοχασμός με αφορμή φιλοσοφικά ζητήματα της κοινωνικής ανθρωπολογίας, έτσι όπως τα πραγματεύτηκαν οι λογοτεχνικές φαντασίες στα μεσοπολεμικά και μεταπολεμικά χρόνια. Ο νεαρός αναγνώστης ήθελε να σκεφθ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΝΑΣ ΓΡΑΙΚΟΣ ΣΤΑ ΞΕΝΑ
[...] Δεν τολμώ καν να διανοηθώ το όνειρο του Μαλλαρμέ - να συγκεντρωθεί όλος ο κόσμος σ' ένα βιβλίο. Αλλά τελικά μήπως σ' όλη μας τη ζωή αναζητούμε στα βιβλία που διαβάζουμε τη μέθη των πρώτων αναγνώσεών μας; Μήπως, κατά προέκταση, τα ερωτήματα που συνήθως εισβάλλουν ορμητικά στη ζώνη του φανταστικού, και μάλιστα τις στιγμές κατά τις οποίες έχουν εξασθενίσει οι άμυνές μας, μήπως τα ερωτήματα αυτά παίρνουν τη θέση που άλλοτε είχε ο καθρέφτης για την παιδική μας ηλικία; Φόβος και θαυμασμός. Ο Μπόρχες είχε πει σχετικά κάτι πολύ απλό και ταυτ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΛΕΟΝ ΤΡΟΤΣΚΙ - ΑΝΤΡΕ ΜΑΛΡΩ
Ο Αντρέ Μαλρό συναντά τον Λέοντα Τρότσκι λίγο έξω από το Ρουαγιάν της Γαλλίας, το 1933. Έχουν προηγηθεί η έκδοση των "Κατακτητών" (1928) του Μαλρό και οι αντιδράσεις του Τρότσκι στο έργο του νεαρού συγγραφέα, το οποίο κι έχει σχολιάσει με διθυραμβικό τρόπο. Στη συνάντηση στο Ρουαγιάν οι δύο άντρες μιλούν για πολλά: για τις πολιτικές εξελίξεις στην Κίνα, την Ιαπωνία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, για τους αναπόφευκτους, όπως διαγράφονται στο εγγύς μέλλον, πολέμους μεταξύ Ρωσίας και Ιαπωνίας ή Ρωσίας και Γερμανίας, για τη θέση και το ρόλο της Ε...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΦΗΣ
Οι σελίδες που ακολουθούν αποτελούν στην ουσία τους μια απόπειρα διαλόγου με το έργο του Ανέστη Ευαγγέλου, ποιητικό ή πεζό, απόπειρα που πιστεύω διατηρήθηκε ενεργή τα τριάντα τουλάχιστον τελευταία χρόνια. Αν και η απόπειρα έχει μέσα της το στοιχείο της αβεβαιότητας, την προτιμώ από την εξέταση ή την αποτίμηση, όρους κατά τεκμήριο πιο «εξουσιαστικούς». Και τούτο γιατί για μένα το βασικότερο στοιχείο που μπορεί να αποβεί αληθινά καρποφόρο στον κριτικό δεν είναι ο έλεγχος και η μάταιη αποδόμηση ενός έργου, αλλά η προσπάθειά του να το ανασυνθέ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΣΤΟ ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΟ
Αναδρομικό κοίταγμα της ποίησης του Τάκη Καρβέλη επιχειρεί ο κριτικός Αλέξης Ζήρας. Ο ποιητής είχε την αποδοχή που είχε στο παρελθόν -πότε εύστοχη και πότε άστοχη-, αλλά τώρα είναι καιρός, πιστεύει ο Αλ. Ζήρας, «να δούμε κάποια βασικά σημεία της διάπλασης της ποίησης αυτής, που άλλοτε την έφεραν πολύ κοντά στο πνεύμα των καιρών, στις κοινωνικές και πολιτικές εκδηλώσεις τους, και άλλοτε την κατεύθυναν σε μια σχεδόν ασκητική στάση, σε μια στάση απόσχισης από τα τρέχοντα, αμφιβολίας ή και άκαμπτης άρνησης απέναντί τους». (Από την παρουσίαση τ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΚΛΗ ΣΦΥΡΙΔΗ