200 χρόνια από τη γέννηση του Karl Marx

Η 18Η ΜΠΡΥΜΑΙΡ ΤΟΥ ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΥ ΒΟΝΑΠΑΡΤΗ
Το γεγονός ότι έγινε αναγκαία μια νέα έκδοση της "18ης Μπρυμαίρ", τριάντα χρόνια ύστερα από την πρώτη εμφάνισή της, αποδείχνει ότι και σήμερα ακόμα το μικρό αυτό έργο δεν έχασε τίποτα από την αξία του. Και πραγματικά ήταν ένα μεγαλοφυές έργο. Αμέσως μετά το γεγονός που ξάφνιασε όλο τον πολιτικό κόσμο σαν κεραυνός από ξάστερο ουρανό, που μερικοί το καταράστηκαν με δυνατές φωνές ηθικής αγανάκτησης και που άλλοι το δέχτηκαν σαν λύτρωση από την επανάσταση και σαν τιμωρία για τις περιπλανήσεις της, που όλοι όμως το είδαν με κατάπληξη και που κ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΤΑΒΑΣΗ
Η λύση στη δομική κρίση του καπιταλισμού δεν μπορεί παρά να βρίσκεται εκτός των τειχών του. Για να επιτευχθεί, όμως, κάτι τέτοιο είναι ανάγκη ευρύτερες λαϊκές μάζες να τολμήσουν αυτήν την έξοδο, υπερνικώντας τη δύναμη της συνήθειας, η οποία, όπως καταδεικνύεται από την ιστορική εμπειρία και τις αναφορές σημαντικών στοχαστών όλων των εποχών, είναι πανίσχυρη. Από την άλλη, όμως, το ίδιο ισχυρή είναι και η ανάγκη της ελπίδας για έναν διαφορετικό καλύτερο κόσμο. Και αυτή η ελπίδα, η οποία όταν στηρίζεται στην πραγματικότητα, όπως ο μαρξισμός, ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1840
Μια κριτική-ιστορική έκδοση αδημοσίευτων στην Ελλάδα, αλλά και δημοσιευμένων έργων, τμημάτων της αλληλογραφίας και σημαντικών χειρογράφων του Karl Marx από τη δεκαετία του 1840. Όλα τα κείμενα του τόμου έχουν μεταφραστεί εκ νέου από τα πρωτότυπα, με τη συνεργασία του μεγάλου εκδοτικού και επιστημονικού εγχειρήματος της έκδοσης των Απάντων, των MEGA (Marx-Engels-Gesamtausgabe) της Ακαδημίας Επιστημών του Βερολίνου-Βρανδεμβούργου. Ένα βιβλίο αναφοράς απαραίτητο για όσους και όσες ενδιαφέρονται για την ιστορική πορεία της σύγχρονης κοινωνίας...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ
Μου ήρθε αναπάντεχα η πρόταση να ετοιμάσω μια νέα έκδοση της διακήρυξης του γενικού συμβουλίου της Διεθνούς για τον Εμφύλιο πόλεμο στη Γαλλία και να τη συνοδεύσω με μια εισαγωγή. Γι' αυτό δεν μπορώ εδώ να θίξω παρά μόνο σύντομα τα πιο ουσιώδη σημεία. Στη μεγαλύτερη εργασία που αναφέρω πιο πάνω προτάσσω τις δυο συντομότερες διακηρύξεις του γενικού συμβουλίου για το γαλλο-πρωσικό πόλεμο. Πρώτα απ' όλα, γιατί στον Εμφύλιο πόλεμο παραπέμπεται ο αναγνώστης στη δεύτερη διακήρυξη, που η ίδια με τη σειρά της δεν μπορεί να κατανοηθεί ολότελα χωρίς ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΤΟΥ ΜΑΡΞ
Ο Κάρλο Καφιέρο υπήρξε για μια δεκαετία (1872-1882) ο πιο γνωστός Ιταλός αναρχικός, εξαιτίας της αποφασιστικής επαναστατικής του στάσης, της ενθουσιώδικης πίστης του στις πιο προχωρημένες ιδέες και της γενναιόδωρης υποστήριξής του στο κίνημα που μόλις είχε εμφανιστεί. Αυτό έγινε η αιτία που τον οδήγησε στην απώλεια της κάποτε σημαντικής περιουσίας του και στη μεταμόρφωση της μοίρας του η οποία μεταβλήθηκε από ρομαντική σε ολότελα τραγική, πράγμα που τον οδήγησε σε μια σταδιακή εξασθένιση της πνευματικής του διαύγειας και στο να περάσει πολ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΟΚΙΜΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΡΛ ΜΑΡΞ ΚΑΙ ΦΡΙΝΤΙΧ ΕΝΓΚΕΛΣ
Πάνω απ' όλα, ξεχωρίζει η θέση του Μανιφέστου για το επαναστατικό δυναμικό του προλεταριάτου, που από τη θέση του στην παραγωγή είναι η μόνη "αληθινά επαναστατική τάξη" - ενάντια στις θεωρίες-σειρήνες της ενσωμάτωσης του προλεταριάτου στην αστική κοινωνία ή της δήθεν οριστικά αποδειγμένης αδυναμίας του να δώσει επαναστατικούς αγώνες. Για την ανάγκη της ανεξάρτητης ταξικής δράσης αλλά και πολιτικής του (πολιτικός αγώνας, εργατικά κόμματα), για τον προλεταριακό διεθνισμό. Αυτή την επαναστατική θεωρία/πρόγραμμα, ταξική ανεξαρτησία και διεθνισ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΗΝ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΟΥ ΜΑΡΞΙΣΜΟΥ
Οι Εκδόσεις Εργατική Πάλη κυκλοφορούν το βιβλίο του Λέον Τρότσκι, Στην Υπεράσπιση του Μαρξισμού (Ενάντια στη Μικροαστική Αντιπολίτευση), το οποίο είναι μια συλλογή άρθρων, κειμένων και επιστολών που έγραψε από το Σεπτέμβρη του 1939 μέχρι λίγες μέρες πριν τη δολοφονία του (20 Αυγούστου 1940) - το τελευταίο γράμμα του έχει ημερομηνία 17 Αυγούστου 1940. Τα κείμενα του βιβλίου αφορούν την πάλη που διεξάγονταν εκείνη την εποχή μέσα στο αμερικάνικο τμήμα της 4ης Διεθνούς, του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος (ΣΕΚ - Socialist Workers Party), γύρω...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΜΑΡΞΙΣΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ
Τι είναι η αλλοτρίωση του ανθρώπου και της εργασίας του μέσα στην καπιταλιστική κοινωνία; Ποιες είναι οι ρίζες της; Το φαινόμενο της αλλοτρίωσης είχε εξαφανιστεί μέσα στις μετακαπιταλιστικές κοινωνίες που διευθύνονταν από τις σταλινικές γραφειοκρατίες; Μήπως είναι αναπόφευκτη κατάρα για την ανθρωπότητα η επιβίωση της αλλοτρίωσής της μέσα σε κάθε «βιομηχανική κοινωνία»; Ποια είναι η προβληματική της αποαλλοτρίωσής της στην πορεία οικοδόμησης της σοσιαλιστικής κοινωνίας; (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΗΤΤΑΣ
Ο συγγραφέας διαπιστώνει ότι επαναστάτες και καπιταλιστές θεωρούν κριτήριο αλήθειας την επιτυχία, και μας καλεί να επανεξετάσουμε τον ανορθόδοξο μαρξισμό της Δυτικής Ευρώπης που παραμερίστηκε επειδή απέτυχε. Υποστηρίζει ότι η λατρεία της επιτυχίας και της επιστήμης αφαίρεσε από τον ορθόδοξο μαρξισμό την κριτική του ενόρμηση, η οποία όμως διασώθηκε στους λεγόμενους ανορθόδοξους μαρξιστές: Ρόζα Λούξεμπουργκ, Καρλ Κορς, Άντον Πάνεκουκ, Χέρμαν Γκόρτερ, Αμεντέο Μπορντίγκα, Αντόνιο Γκράμσι, σχολή της Φραγκφούρτης... Οι επιτυχίες του ορθόδοξου μ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΑΡΞΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΡΧΙΣΜΟΣ
"Δεν πρέπει συνεπώς να ξαφνιαζόμαστε που παρά τη διακήρυξη στα λόγια συγκεκριμένων στόχων (όπως η κατάργηση των τάξεων), χρησιμοποιούνται τέτοια μέσα που το αποτέλεσμα τους είναι η δημιουργία νέων τάξεων. Δεν μπορούμε να τασσόμαστε υπέρ της ελευθερίας και της αυτονομίας και να θέλουμε να πετύχουμε κάτι τέτοιο με την εξουσία και τον συγκεντρωτισμό. Δεν μπορούμε να ισχυριζόμαστε ότι επιδιώκουμε τη διεύρυνση της αυτοσυνείδησης των μαζών και να θέλουμε να τις απελευθερώσουμε καθοδηγώντας τις. Δεν μπορούμε, τέλος, να θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΠΑΚΟΥΝΙΝ ΚΑΤΑ ΜΑΡΞ
Κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, η Α' Διεθνής των Εργαζομένων συγκλονίστηκε και διασπάστηκε από την ανελέητη σύγκρουση ανάμεσα στον Μιχαήλ Μπακούνιν και τον Καρλ Μαρξ, αυτές τις εμβληματικές μορφές που ηγούνταν των δύο ανταγωνιστικών τάσεων στους κόλπους των επαναστατικών και σοσιαλιστικών κινημάτων της εποχής. Ο πρώτος εκπροσωπούσε το ελευθεριακό, αντιεξουσιαστικό, αναρχικό ρεύμα, ενώ ο δεύτερος τον εξουσιαστικό "επιστημονικό" σοσιαλισμό και τον κρατικό κομμουνισμό. Ο τραγικός 20ός αιώνας, ο αιώνας των άκρων, με τη βαρβαρότητα των ποι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Το έργο που τον πρώτο του τόμο παραδίδω στο κοινό αποτελεί τη συνέχεια του συγγράματός μου "Zur Kritik der Politischen Oekonomie" ["Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας"] που εκδόθηκε το 1859. Το μεγάλο διάλειμμα ανάμεσα στην αρχή και στη συνέχεια οφείλεται σε μια μακρόχρονη αρρώστια που κάθε τόσο διέκοπτε την εργασία μου. Το περιεχόμενο του προηγούμενου εκείνου συγγράμματος συνοψίζεται στο πρώτο κεφάλαιο αυτού του τόμου. Αυτό δεν έγινε μόνο για λόγους συνοχής και πληρότητας. Η περιγραφή καλυτέρεψε. Όσο το επέτρεπαν κάπως τα πράγματα, πολλά ση...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΑ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ 1844
Τα Χειρόγραφα 1844, αν και ημιτελές έργο, εξακολουθούν να είναι η αληθινή εικόνα της πραγματικότητας γύρω μας - ιδιαιτέρως σήμερα: "όσο περισσότερο παράγουν οι εργάτες, τόσο λιγότερα έχουν να καταναλώσουν, όσες περισσότερες αξίες δημιουργούν τόσο λιγότερη αξία αποκτούν, τόσο πιο ασήμαντοι γίνονται". Η εργασία, η μοναδική ιδιότητα του ανθρώπου ν' αλληλεπιδρά με την υπόλοιπη φύση, δημιουργεί καθημερινά τεράστιο πλούτο. Όμως, τη βιώνουμε ως κάτι εξωτερικό, ξένο και μισητό: ο καπιταλισμός μετατρέπει αυτόν τον πλούτο σε εξουσιαστικό τέρας. Ο Μα...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΜΑΡΞ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ ΝΩΡΙΣ
Ποιο το περιεχόμενο του κομμουνιστικού οράματος, έτσι όπως το προσδιόρισαν οι κλασικοί του μαρξισμού; Ενός οράματος το οποίο στη συνέχεια παραχαράχτηκε βάναυσα, εκτός από τους αντικομμουνιστές, τόσο από τους ρεφορμιστές όσο και κατά τη διάρκεια του "υπαρκτού σοσιαλισμού", με συνέπεια η κοινή γνώμη να έχει διαμορφώσει μια τελείως στρεβλή αντίληψη γι' αυτό. Υπήρχαν άραγε την εποχή των κλασικών οι αντικειμενικές δυνατότητες ολοκλήρωσης αυτού του οράματος ή μήπως αυτές υπήρχαν στη Ρωσία του 1917; Μήπως οι κλασικοί εισήγαγαν την κατώτερη φάση ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
Το εξαιρετικό έργο "Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας", το οποίο αποτελεί ένα σημαντικό σταθμό στη διαμόρφωση της μαρξιστικής πολιτικής οικονομίας, γράφτηκε από τον Καρλ Μαρξ στο διάστημα από τον Αύγουστο του 1858 μέχρι το Γενάρη του 1859. [...] Η συγγραφή του έργου αποτελεί το αποτέλεσμα μιας δεκαπεντάχρονης πολύπλευρης επιστημονικής ερευνητικής εργασίας, στη διάρκεια της οποίας ο Μαρξ μελέτησε έναν τεράστιο όγκο κοινωνικής και οικονομικής βιβλιογραφίας και επεξεργάστηκε τα θεμέλια της οικονομικής του διδασκαλίας. [...] (Από την παρουσίαση...
Διαβάστε περισσότερα...

Γιατί οι μηχανές δεν μπορούν να δημιουργήσουν αξία
Αυτό εδώ το κείμενο είναι μια επανανάλυση και συνηγορία του αυθεντικού ισχυρισμού του Μαρξ πως οι μηχανές δεν μπορούν να παράγουν αξία. Χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο εξετάζω τον ισχυρισμό αυτό στο πλαίσιο της συζήτησης (και της διαπάλης) στα μέσα του 19ου αιώνα σχετικά με τις μηχανές, την ενέργεια και την εργασία, στην πολιτική οικονομία, τη φυσική, και τις θεωρίες των μηχανών. Το δεύτερο μέρος σχετίζεται με την ίδια τη θεωρία του Μαρξ από τη σκοπιά του τέλους του 20ού αιώνα. Είναι σημαντικό να γίνει κάτι τέτοιο, όχι απλά επειδή μας χωρ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΓΙΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
Ο πραγματικός Ουμανισμός δεν έχει στη Γερμανία πιο επικίνδυνο εχθρό απ' τον σπιριτουαλισμό ή θεωρητικό ιδεαλισμό, που βάζει στη θέση του πραγματικού ανθρώπου την "αυτοσυνείδηση" ή το "πνεύμα" και μαζί με τους Ευαγγελιστές διδάσκει: αυτό που δίνει ζωή είναι το πνεύμα, το σώμα δεν είναι ωφέλιμο. Εννοείται πως αυτό το χωρίς σώμα πνεύμα μόνο στη φαντασία του έχει πνεύμα. Αυτό που καταπολεμούμε στην "κριτική" του Μπάουερ, είναι ακριβώς η θεωρία που εδώ αναπαράγεται σαν γελοιογραφία. Από μας αυτή θεωρείται σαν η πιο τέλεια έκφραση των χριστιανογ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΜΑΡΞ ΚΑΙ Η ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
Η πνευματική σχέση του Marx με την αρχαία Ελλάδα μπορεί να ενταχθεί σ' ένα τριμερές σχήμα, που θα περιλάμβανε μια πλευρά προσανατολισμένη φιλοσοφικά-αισθητικά και σχεδόν ανεπιφύλακτα καταφατική, μια άλλη πλευρά προσανατολισμένη ιστορικά-κοινωνιολογικά, όπου το αρχαιοελληνικό φαινόμενο βλέπεται κριτικά και σχετικοποιείται, και τέλος μια τρίτη πλευρά, όπου η καταφατική και η κριτική-σχετικιστική θεώρηση συμφιλιώνονται στο πλαίσιο μιας ορισμένης φιλοσοφίας της ιστορίας. Οι τρεις αυτές πλευρές συνυπάρχουν, και μάλιστα σε συνειδητή ισορροπία, μ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΑΤΙ Ο ΜΑΡΞ ΕΙΧΕ ΔΙΚΙΟ
Ένας από τους κορυφαίους στοχαστές του καιρού μας βάλλει αποφασιστικά και πειστικά εναντίον όσων απορρίπτουν τις ιδέες του Μαρξ. Σ' αυτό το μαχητικό και προκλητικό βιβλίο ο Terry Eagleton καταρρίπτει ένα προς ένα τα γνωστά επιχειρήματα ότι ο μαρξισμός είναι νεκρός ή ότι ανήκει οριστικά στο παρελθόν. Ο συγγραφέας παραθέτει τις δέκα πιο συνηθισμένες ενστάσεις κατά του Μαρξ -ότι ο μαρξισμός οδηγεί σε πολιτική τυραννία, ότι ανάγει τα πάντα στην οικονομία, ότι αποτελεί μια μορφή ιστορικής αιτιοκρατίας κ.ο.κ.- και εξηγεί με τρόπο αναλυτικό αλλά ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΙΣΘΟΣ, ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΚΕΡΔΟΣ
Πολίτες! Προτού μπω στο θέμα μας, επιτρέψτε μου να κάνω μερικές προκαταρκτικές παρατηρήσεις. Σήμερα, στην ήπειρό μας επικρατεί μια πραγματική επιδημία από απεργίες και ακούγονται γενικά φωνές για αύξηση των μισθών. Το ζήτημα θα συζητηθεί στο συνέδριό μας. Εσείς, σαν καθοδηγητές της Διεθνούς Ένωσης, πρέπει να έχετε μια σταθερή άποψη στο σημαντικό αυτό ζήτημα. Όσο για μένα, θεώρησα υποχρέωσή μου να εξετάσω το ζήτημα διεξοδικά, διακινδυνεύοντας ακόμα να υποβάλω σε σκληρή δοκιμασία την υπομονή σας. Μια προκαταρκτική παρατήρηση ακόμα για τον πο...
Διαβάστε περισσότερα...