60 βιβλία για την κατανόηση του κόσμου που αλλάζει

Ελλάδα - Ο αγώνας για την ανεξαρτησία, η συγκρότηση του κράτους και η παλιγγενεσία του έθνους
Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 ήταν η πρώτη επιτυχημένη προσπάθεια ενός υπόδουλου λαού στο έδαφος της σημερινής Ευρώπης να κατακτήσει την πλήρη ελευθερία και ανεξαρτησία από μια ιμπεριαλιστική δύναμη εκείνης της εποχής, την Οθωμανική αυτοκρατορία. Είχαν προηγηθεί οι δύο ένοπλες εξεγέρσεις των Σέρβων κατά τον 19ο αιώνα, οι οποίες όμως δικαιώθηκαν μερικά χρόνια αργότερα, καθότι δεν υποστηρίχτηκαν τότε από τις Μεγάλες Δυνάμεις. Αντιθέτως, η ανταγωνιστική γεωπολιτική εμπλοκή Ρωσίας. Αγγλίας και Γαλλίας στον ένοπλο αγώνα των Ελλήνων υπήρξε αποφ...
Διαβάστε περισσότερα...

Στη σκιά του Στάλιν
Το Στη Σκιά του Στάλιν διερευνά την ιστορία του ΚΚΕ κατά την περίοδο 1918-1956, δείχνοντας πόσο ο εγχώριος κομμουνισμός συνδέθηκε με τις διεθνείς εξελίξεις. Η ιστορία του ΚΚΕ φανερώνει τον ρόλο που διαδραμάτισε η Μόσχα στους κόλπους των διαφόρων κομμουνιστικών κομμάτων της νοτιοανατολικής Ευρώπης, καθώς, όπως δείχνει ο Νίκος Μαραντζίδης, οι διεθνείς θεσμοί του κομμουνισμού (καθοδηγητικό κέντρο στη Μόσχα, Κομιντέρν, Βαλκανική Κομμουνιστική Ομοσπονδία, Κομινφόρμ, αδελφά κόμματα στα Βαλκάνια) δεν υπήρξαν απλοί εξωγενείς παράγοντες που επηρέασ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΚ ΒΑΘΕΩΝ ΦΩΝΕΣ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ, ΗΤΑΝ ΜΙΑ ΕΠΟΧΗ ΦΩΤΙΑΣ!
Η παρούσα έρευνα βασισμένη σε 171 μαρτυρίες ανθρώπων κάθε παράταξης από ολόκληρη την κεντρική και βόρεια χώρα, αποσκοπεί στη διερεύνηση των συνθηκών που επικρατούσαν στην ελληνική ύπαιθρο κατά τη διάρκεια της ταραγμένης δεκαετίας 1940-50, στα αίτια που προκάλεσαν τις συγκρούσεις μέσα στο χωριό και τη συμβολή τους στον γενικευμένο εμφύλιο πόλεμο. Αν και η σχετική βιβλιογραφία είναι ογκωδέστατη, νομίζουμε ότι η διερεύνηση του τρόπου που έζησαν οι κάτοικοι της υπαίθρου τον εμφύλιο στο χωριό τους είναι ελάχιστες και αυτές που υπάρχουν συνήθως ...
Διαβάστε περισσότερα...

Οι εβραϊκές περιουσίες
Η άνθηση της ιστορικής έρευνας για τον ελληνικό εβραϊσμό τα τελευταία χρόνια επικεντρώνεται σε μεγάλο βαθμό στην προπολεμική παρουσία των εβραϊκών κοινοτήτων και κυρίως στο Ολοκαύτωμα την περίοδο του πολέμου. Αντίθετα υπάρχουν αναπάντητα ερωτήματα που αφορούν τη μεταπολεμική εποχή, ιδίως το ζήτημα των εβραϊκών περιουσιών, που αποτελεί θέμα συζήτησης στη δημόσια ιστορία. Την άνοιξη του 1943, με την εφαρμογή της Τελικής Λύσης στη Θεσσαλονίκη, οι ναζί φρόντισαν να ανοίξουν τον κύκλο της συνενοχής στη λεηλασία των εβραϊκών περιουσιών, κάτι που...
Διαβάστε περισσότερα...

"Φύγετε γιατί έρχονται..." "Ίκνι Ψε Βίνιν..."
Δομβραίνα, Θίσβη, Χώστια Το κάψιμο τριών χωριών Βοιωτία, Αύγουστος 1943 Η πυρπόληση και καταστροφή της Δομβραίνας, της Θίσβης και των Χωστίων από τους Γερμανούς κατέλειπε μια σελίδα γεμάτη δάκρυα, πόνο, αίμα και ξεριζωμό, που άφησε ανεξίτηλα τα ίχνη της στη συνείδηση των ανθρώπων που τη βίωσαν. Οι επίγονοί τους την ξαναβιώνουν σε κάθε επέτειο και οι μαρτυρίες που συγκέντρωσε ο Γ. Μαστροδήμος κάνουν το βίωμα οδυνηρό, αλλά ταυτόχρονα και λυτρωτικό. Η πολυφωνική αφήγηση του πολυήμερου δράματος της περιοχής είναι συγκλονιστική. Η κεντρική ιδέα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΕΝΑΕΡΙΑ ΒΙΑ
Στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου η εναέρια βία έπληξε με πρωτόγνωρη σφοδρότητα τις πόλεις στην Ευρώπη και στο μέτωπο του Ειρηνικού. Το αεροπλάνο μετέτρεψε τα μετόπισθεν σε εμπόλεμη ζώνη, αναβαθμίζοντας σε στόχο οτιδήποτε συνέβαλλε υλικά ή ηθικά στη στρατιωτική προσπάθεια. Σε αυτό το πλαίσιο, οι πολιτικές ηγεσίες -με ακούραστο και αθόρυβο συμπαραστάτη τις αυτοδιοικητικές αρχές- κλήθηκαν να διαχειριστούν την καταστροφική δύναμη του "νέου όπλου", έχοντας να αντιμετωπίσουν την προπολεμική αδράνεια, τον εφησυχασμό, το δυσβάστακτο οικονομι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΛΑΔΑ: ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2030
Ο τόμος αυτός έχει υβριδική σύνθεση. Αποτελείται από πρωτογενή κεί-I μένα και από δέσμη ορθόδοξων και ανορθόδοξων κειμένων για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα με ορίζοντα το έτος 2030 και ιδιαίτερα τις προκλήσεις της Ευρώπης και της θέσης της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την πρόκληση της Τουρκίας καθώς συμπληρώνονται πενήντα χρόνια από την τρέχουσα αντιπαράθεση στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις, εκατό χρόνια από την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης (Ιούλιος 2023), ενώ συμπληρώθηκαν εκατό χρόνια από τη Μικρασιατική καταστροφή και ...
Διαβάστε περισσότερα...

Το Πολυτεχνείο έξω από το Πολυτεχνείο
Αυτό που έκανε το Πολυτεχνείο να γίνει το «Πολυτεχνείο», δεν είναι εκείνα που συνέβησαν μέσα στο υπό κατάληψη ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα, αλλά όσα διαδραματίστηκαν έξω από αυτό. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν αρχικά γύρω από το Πολυτεχνείο και στη συνέχεια ξεχύθηκαν στους δρόμους της Αθήνας, συγκρότησαν διαδηλώσεις απ' άκρου σ' άκρο της πόλης, πανικόβαλαν τη φρουρά του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως, έστησαν οδοφράγματα για να εμποδίσουν τη διέλευση των τεθωρακισμένων, πνίγηκαν στα δακρυγόνα και ξυλοφορτώθηκαν αγρίως από την Αστυνομ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η εξέγερση του Πολυτεχνείου
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου ήταν μία αυθόρμητη -χωρίς κομματική καθοδήγηση- κορύφωση στον αγώνα για ελευθερία και δημοκρατία. Εγγράφηκε με δύναμη στη λαϊκή συνείδηση, επειδή εμπεριείχε την έννοια της "θυσίας", η οποία λειτουργεί σαν σηματοδότης για έθνη και λαούς. Είναι από τα ιστορικά γεγονότα που έχει ζωτική ανάγκη κάθε λαός για να διατηρεί τον αυτοσεβασμό του. Το φοιτητικό κίνημα είναι εκείνο που εξανάγκασε τον δικτάτορα Παπαδόπουλο να δρομολογήσει το πείραμα Μαρκεζίνη για να νομιμοποιήσει πολιτικά το καθεστώς του. Εάν εκείνος ο ελιγμός...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ
Ο αγώνας ενάντια στη δικτατορία των συνταγματαρχών (1967-1974) ήταν πολύμορφος. Πολλές αντιδικτατορικές οργανώσεις στράφηκαν στη δυναμική αντίσταση και η τοποθέτηση εκρηκτικών μηχανισμών μικρής ισχύος αποτέλεσε μία από τις πιο συνηθισμένες μορφές δράσης εναντίον του καθεστώτος. Η επιλογή της δυναμικής αντίστασης δεν συνδέθηκε με κάποιον συγκεκριμένο πολιτικό χώρο, αλλά αφορούσε αντιδικτατορικές οργανώσεις τόσο του Κέντρου όσο και της ευρύτερης Αριστεράς. Η δυναμική αντίσταση προκάλεσε έντονες συζητήσεις στον αντιδικτατορικό χώρο σχετικά με...
Διαβάστε περισσότερα...

Οι φωτεινοί αιώνες
Η λέξη "μεσαιωνικός" φέρνει στον νου εικόνες των "Σκοτεινών Χρόνων", αιώνων άγνοιας, δεισιδαιμονιών, στασιμότητας, αγριότητας και ανύπαρκτης υγιεινής. Όμως ο μύθος του σκότους συσκοτίζει την αλήθεια. Το βιβλίο αυτό "αποκαθιστά" τον ευρωπαϊκό Μεσαίωνα και προσεγγίζει αυτή την εποχή, που εκτείνεται από τον πέμπτο ως τον δέκατο τέταρτο αιώνα, σε όλη την πολυπλοκότητα και την εγγενή ανθρωπιά της, φωτίζοντας τόσο την ομορφιά όσο και τις φρικαλεότητές της. Οι Φωτεινοί Αιώνες μάς ταξιδεύουν σε διάστημα δέκα αιώνων και διασχίζουν την Ευρώπη και τη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΕΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ
Η Γαλλική Επανάσταση ταυτίζεται με την Τρομοκρατία; Είναι, άραγε, αναπόφευκτο κάθε επαναστατικό εγχείρημα να καταλήγει στον αυταρχισμό; Η Αννί Ζουρντάν θέτει στο στόχαστρο τις κλασικές θέσεις για την Επανάσταση και προτείνει μια νέα ερμηνεία της Τρομοκρατίας. Όχι, υποστηρίζει η συγγραφέας, Επανάσταση και Τρομοκρατία δεν είναι συνώνυμα. Όχι, κάθε φιλόδοξο ιδεολογικό σχέδιο για τον μετασχηματισμό της κοινωνίας δεν καταλήγει μοιραία στον αυταρχισμό, «αναγκάζοντας τους ανθρώπους να γίνουν ελεύθεροι», κατά τη διατύπωση του Ρουσσώ. Οι κλασικές θ...
Διαβάστε περισσότερα...

Πατρίδες
Από τις αναμνήσεις Γερμανών για τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο έως τις μαρτυρίες Ελλήνων για τη χούντα, και από τους βετεράνους της μεταπολεμικής Ευρώπης έως τη γενιά των μιλένιαλ, που κλήθηκε να διαχειριστεί την κληρονομιά του 1989 και της πτώσης του Τείχους, η εξιστόρηση του Τίμοθι Γκάρτον Ας χωράει δεκάδες Ευρωπαίους, διάσημους και λιγότερο γνωστούς, δεκάδες τόπους, μνημεία και αφηγήσεις για μία μεγάλη ιδέα: το μέλλον μιας ηπείρου που έπρεπε να ανασυγκροτηθεί μέσα από τα ερείπια του 1945, να αφήσει πίσω της τον εφιάλτη και να φτάσει στο μεγάλο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
Ο Βάλτερ Μπένγιαμιν είχε συγκρίνει την επανάσταση με την πυρηνική σχάση: μια έκρηξη ικανή να απελευθερώσει και να πολλαπλασιάσει την ενέργεια που περιέχεται στο παρελθόν. Τούτο το βιβλίο δεν αφηγείται την ιστορία των επαναστάσεων σε χρονολογική σειρά: τις ερμηνεύει σαν συλλογικά ξεσπάσματα που καταστρέφουν την κατεστημένη τάξη πραγμάτων και ανοίγουν νέους ορίζοντες προσμονής. Είναι εργοστάσια ουτοπιών. Ο Έντσο Τραβέρσο χρησιμοποιεί την έννοια της επανάστασης σαν ερμηνευτικό κλειδί για να κατανοήσουμε τη νεοτερικότητα, και όχι μόνο τις κοιν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΚΟΡΠΙΑ
Το βιβλίο αυτό μας ταξιδεύει στα αρχεία του γκέτο της Βαρσοβίας. Αποτελεί μια προσπάθεια να ρίξουμε μια πρώτη ματιά σε ένα σώμα αδημοσίευτων εικόνων που συγκεντρώθηκαν λαθραία από τον Εμάνουελ Ρίνγκελμπλουμ και τους συντρόφους του από την ομάδα Oyneg Shabes μεταξύ 1939 και 1943 και που κατόρθωσαν να τεκμηριώσουν με εκπληκτική ακρίβεια την καθημερινή ζωή -και τον καθημερινό θάνατο- των κατοίκων του γκέτο. Εικόνες από ένα αρχείο που περιλαμβάνει περίπου τριάντα πέντε χιλιάδες σελίδες με ιστορίες, στατιστικά στοιχεία, μαρτυρίες, ποιήματα, δημ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο σοσιαλισμός στον μεσοπόλεμο
Ο Μεσοπόλεμος σέρνει πάντα μαζί του την εικόνα και την αίσθηση μιας γοητευτικής εποχής, που είχε έδρα το Παρίσι. Ήταν "η πόλις των πόλεων και των μητροπόλεων"! Εκεί, στο μαγευτικό σκηνικό με τους καφενέδες του Μονπαρνάς, το δάσος της Βουλώνης, τον Κήπο του Λουξεμβούργου, το "Μουλέν Ρουζ", ιστορικό στέκι του Τουλούζ Λωτρέκ, κάτω από τον γκρίζο ουρανό της γαλλικής πρωτεύουσας, υπήρχε ακόμα ο απόηχος από τις δολοφονικές σφαίρες που σκότωσαν το "χελιδόνι της ειρήνης", τον μεγάλο Ζωρές. Κι ήταν η εποχή που η Αριστερά μπορούσε να γεννά αγανακτι...
Διαβάστε περισσότερα...

Σύντομη ιστορία της Σοβιετικής Ένωσης
Μια εμπεριστατωμένη επισκόπηση της πολυτάραχης διαδρομής μιας παγκόσμιας υπερδύναμης. Η πολύπλοκη ιστορία της Σοβιετικής Ένωσης συνεχίζει να μας συναρπάζει και να επηρεάζει την παγκόσμια πολιτική. Από τη Ρωσική Επανάσταση και τον Λένιν στον Μεγάλο Τρόμο του Στάλιν, από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι την περεστρόικα του Γκορμπατσόφ, στο βιβλίο αυτό ξετυλίγονται με κινηματογραφικό τρόπο τα εβδομήντα πέντε χρόνια της κομμουνιστικής διακυβέρνησης αλλά και της κατάρρευσης μιας αυτοκρατορίας. Η καταξιωμένη ιστορικός Sheila Fitzpatrick ζωνταν...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ
Όταν βλέπω τους ανθρώπους αυτούς σκέφτομαι τι κρίμα, γιατί μόνο αυτοί, γιατί να μην έχουμε κι εμείς την ευκαιρία να αλλάξουμε για άλλη μια φορά τα πάντα; Ο χρονικογράφος Martin Gross μετακομίζει τον Γενάρη του 1990 από τη Δ. Γερμανία στη Δρέσδη, προκειμένου να καταγράψει από κοντά τον τρόπο που η Πολιτική και η Ιστορία σαρώνουν την καθημερινή ζωή των πολιτών της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας τον τελευταίο χρόνο ύπαρξής της πριν την επανένωση των δύο κρατών. Ταυτόχρονα εκθέτει τους στοχασμούς του για τα οικονομικά συστήματα και το μέλλον...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΜΠΑΡΜΠΑΡΟΣΑ
Η Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα, η εισβολή του Χίτλερ στη Ρωσία τον Ιούνιο του 1941, είχε ως στόχο τον αφανισμό του σοβιετικού κομμουνισμού, του Εβραϊσμού και την επακόλουθη δημιουργία ζωτικού χώρου (Lebensraum) για τη γερμανική άρια φυλή. Ωστόσο, η Επιχείρηση οδήγησε στην καταστροφή του Τρίτου Ράιχ και είχε ολέθριες συνέπειες για τη Γερμανία, καθώς εκατομμύρια άνδρες σκοτώθηκαν, τραυματίστηκαν ή χάθηκαν στα πεδία των μαχών. Ήταν ένα κολοσσιαίο λάθος -μεγαλύτερο ίσως από οποιοδήποτε άλλο σε αυτό το επίπεδο στη δυτική Ευρώπη-, το οποίο κόστισε στο...
Διαβάστε περισσότερα...

Στον δρόμο προς την ουτοπία
Πριν από το 1870, η ανθρωπότητα ζούσε σε φρικτή φτώχεια. Έπειτα ήρθε μια μεγάλη μεταβολή: πολλαπλασιάστηκαν οι τεχνολογικές μας δυνατότητες και μεταμορφώθηκε η οικονομία. Γιατί, όμως, παρά τις ευνοϊκές συνθήκες για την κατάκτηση της ουτοπίας, ο κόσμος σήμερα απειλείται από σοβαρές κρίσεις, όπως η οικονομική ύφεση, η ανισότητα και η υπερθέρμανση του πλανήτη; Στο βιβλίο αυτό, ο διακεκριμένος οικονομολόγος J. Bradford DeLong καταγράφει πώς η εκρηκτική ανάπτυξη του εικοστού αιώνα (1870-2010) δημιούργησε για πρώτη φορά πλεονάσματα τροφής, στέγη...
Διαβάστε περισσότερα...