120 σύγχρονοι έλληνες συγγραφείς επιλέγουν: Τα 100 καλύτερα βιβλία δύο αιώνων νεοελληνικής λογοτεχνίας (1813 - 2013)

ΤΟ ΚΙΒΩΤΙΟ
«Το κιβώτιο», έργο φαντασίας, ευανάγνωστο και συναρπαστικό σε όλα τα κεφάλαιά του, είναι κλασικό, θα λέγαμε, μυθιστόρημα, που όμως ξεχωρίζει αισθητά για τις συνεχείς παρεκβάσεις του από τα καθιερωμένα είδη, τα οποία γνωρίζει και σέβεται. Σε πρώτο στρώμα φαίνεται να περιγράφει την επικίνδυνη περιπέτεια μιας σαρανταμελούς ομάδας επιλέκτων αγωνιστών να μεταφέρουν από την πόλη Α στην πόλη Β ένα κιβώτιο αγνώστων στοιχείων, από το περιεχόμενο του οποίου θα κριθεί η έκβαση της αποστολής. Το κιβώτιο φτάνει στον προορισμό του με μοναδικό επιζώντα ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ 1941-1971
Οι Εποχές γράφτηκαν από το 1941 μέχρι το 1944 και τυπώθηκαν τον Οκτώβριο του 1945 στη Θεσσαλονίκη. Οι Εποχές 2 γράφτηκαν στη διετία 1946-1948 και τυπώθηκαν τον Αύγουστο του 1948 στη Θεσσαλονίκη. Η χρονολογία 1943-1946 που είχε μπει κάτω από το τελευταίο ποίημα, για να υποδηλώσει έτσι ότι η σειρά αύτη των ποιημάτων ανήκει σ' εκείνη την περίοδο, ήταν σκόπιμα λαθεμένη και υπαγορεύτηκε από ορισμένους λόγους. Τα ποιήματα της σειράς Εποχές 3 είναι γραμμένα στα 1949-1950 και τυπώθηκαν στη Θεσσαλονίκη τον Ιούλιο του 1951. Η Συνέχεια γράφτηκε στα 1...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΥΣΚΟΛΕΣ ΝΥΧΤΕΣ
Νεανική δροσιά φωτεινά καλοκαίρια ενός μικρού κοριτσιού στη Μύκονο, μουντοί χειμώνες στο σχολείο καλογραιών, ανώμαλη προσγείωση στην Αθήνα με τη γνωριμία του έρωτα, ολοκληρώνουν το οδοιπορικό από το παιδί στη γυναίκα. Το πρώτο βιβλίο της Μέλπως Αξιώτη (1938). Τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο του Γυναικείου Συλλόγου Γραμμάτων και Τεχνών. Το πρωτοποριακό αυτό βιβλίο έγινε αμέσως αντικείμενο εγκωμιαστικών κριτικών και έκανε τη Μέλπω Αξιώτη πασίγνωστη. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΚΑΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΕΝΝΙΑ
Ως το μεσημέρι ψάχναμε για νερό. Στο τέλος βρήκαμε κοντά σε κάτι αμπέλια. Ήταν ένας βράχος υγρός γεμάτος μούσκλια κι από μια σκισμή έσταζε κάθε τόσο. Ο Μπρατίτσας έβαλε το παγούρι του να γεμίσει κι όσο να πιάσει λίγο, παίρναμε μούσκλια και βρέχαμε τα χείλια μας. Σε λίγο ήπιαμε από μια γουλιά και ξαναβάλαμε το παγούρι. Φύσαγε λίβας. Ερχότανε καυτός απ' τη μεριά του και η γη μπροστά μας ασφυκτιούσε. Σα να 'λιωναν οι αδένες της. Πέσαμε δίπλα δίπλα στη ρίζα του βράχου και περιμέναμε να γεμίσει το παγούρι. Ξέραμε πως θα πεθάνουμε μέσα σε τούτο ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ '60
Αγαπητή κυρία Μίνα, ήρθα στην Αθήνα από δέκα ετών. Δούλευα και πήγαινα στο σχολείο να τελειώσω το δημοτικό. Τότε έμενα σε μια θεία του πατέρα μου και με έδερνε, δεν πέρασα καλά. Ύστερα εργάστηκα ως μαθητευόμενη γαζώτρια. Έκανα και άλλες δουλειές. Τώρα εργάζομαι σε έναν γιατρό και το βράδυ μένω μέσα, ως εσωτερική, κάνοντας και τις δουλειές του σπιτιού. Ο μισθός μου είναι πιο ικανοποιητικός εκτός ότι όλα είναι ξένα. Ο γιατρός είναι εργένης. Έχει έναν δεσμό με μια κυρία της ηλικίας του. Είναι πολύ ευγενής και καλοσυνάτος ενώ θα μπορούσε να έχ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΜΕΡΙΚΗ
Δεν βρήκα τιποτα και το πρωί έφυγα για την Τρίπολη. Έμεινα στο ξενοδοχείο του Ματζαγριώτη και τηλεφώνησα στο χωριό. Την άλλη μέρα ήρθε ο αδελφός μου ο Αντώνης με δυο ζώα. Καβαλήσαμε να φύγουμε. Περνώντας από την Πλατεία Αγίου Βασιλείου του λέω: Περίμενε μια στιγμή. Κατεβαίνω και πάω στο πραχτορείο Μαλούχου. Ήταν ένας νέος υπάλληλος. Του λέω: Σε έξι μήνες ειδοποίησέ με όταν έχει πλοίο. Και άφησα όνομα και σύσταση. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ - '22
ΝΑ ΜΑΖΕΨΩ ΤΟ ΜΥΑΛΟ ΜΟΥ ΝΑ ΤΑ ΘΥΜΗΘΩ ΟΛΑ. Έκανα στο πυροβολικό. Στους άλλους πολέμους με είχαν στα βαρέα. Με ρίξαν στο ορειβατικό έπειτα. Να βγάνουν τα αυτιά αίμα. Έντεκα χρόνια τα δούλεψα. Το καλοκαίρι σε σκηνές, τον χειμώνα στα αμπριά. Λάσπη και υγρασία. Με τη χλαίνη και μια κουβερτούλα μονή, μαδημένη. Έντεκα χρόνια στρατιώτης. Θα 'θελες να ξαναπάς να τα δεις εκείνα τα μέρη; Μπορεί. Τα βλέπω στον ύπνο μου κάτι φορές. Τα βλέπεις; Ναι. Και γω είμαι όπως τότε. Είκοσι χρονών. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου) Οι περιπέτειες το...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΡΘΟΚΩΣΤΑ
Τον φέραν κυλώντας, με τις κλοτσιές, μέχρι τον Άγνωστο. Εκεί του έδωσαν μια και τον έριξαν από κάτω στης Μάρκαινας. Και τον γάζωσαν με μια ριπή. Και τον πέταξαν στο περιβόλι της Ομορφούλας. Τρεις μέρες είπαν, όποιος πάει να τον θάψει θα τον σκοτώσουν. Σηκωθήκαμε, κοιτάξαμε γύρω, δεν πήγαινε κανένας. Πήγα εγώ με τη Στέλλα, παιδευτήκαμε, τον βάλαμε σε μια σκάλα. Οι δυο μας. Και τον ανεβάσαμε στο σχολείο. Εκεί περίμεναν οι αδερφές του. Δεν θυμάμαι ποιοι άλλοι. Τον πήγαμε στο νεκροταφείο. Τους λέω, κάντε ό,τι θέλετε, εγώ δεν μπορώ να σας βοηθή...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΦΩΣ ΠΟΥ ΚΑΙΕΙ
"Το φως που καίει", όπως συλλαμβάνεται στην πρώτη έκδοση και όπως τεχνικότερα αναμορφώνεται στη δεύτερη, έχει εξωτερικά το χαρακτήρα ενός συνθέματος. Είναι σύνθεμα και όχι σύνθεση οργανική και ενιαία, καθώς φαίνεται από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του: απαρτίζεται από αυτοτελή ποιήματα ή λόγους, που αναφέρονται θεματικά σε διαφορετικά επίπεδα και χρόνους και εκφράζεται εναλλακτικά με δύο γλώσσες. Με άλλα λόγια, συνοικονομούνται στην πνευματική σκευή του τα αντίθετα: ο χριστιανικός και ο αρχαίος μύθος, ο συμβολισμός και ο ρεαλισμός, ο ποιητ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΦΥΛΛΟ, ΤΟ ΠΗΓΑΔΙ, Τ' ΑΓΓΕΛΙΑΣΜΑ
H Τριλογία είναι η πολεμική φωνή ενός εξεγερμένου νέου των σίξτις. Κι όπως ακριβώς η ροκ μουσική εκείνης της περιόδου έτσι και η Τριλογία κατόρθωσε, χάρη στην αυθεντικότητα του ύφους της και την καθολικότητα των θεμάτων της, να διατηρήσει αυτή τη φωνή ζωντανή και πάντα ανατρεπτική στο μάκρος του χρόνου. Στο Φύλλο, η Φύση εκδικείται τους πρώτους τυχόντες: τους ενοίκους μιας πολυκατοικίας που συμβιβάζονται με την καταστροφή της. Στο Πηγάδι, η Γη εκδικείται εκείνους που την απαρνούνται ασφαλισμένοι στην ψευδαίσθηση της τεχνολογίας. Στο Αγγ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΙΟΛΙΚΗ ΓΗ
«... Κι ο Βενέζης το ίδιο, σαν ετούτο τον καλό τσιτμή, ενεργεί μέσα σ’ αυτό του το βιβλίο. Δεν ακουμπά ιδιαίτερα σε κάποιον απομονωμένο τόνο, δε ζητάει την επικράτησή του, δεν υπογραμμίζει περισσότερο ετούτη την πλευρά που προέρχεται στο έργο του απ' την Ιστορία, την καθαυτό και τόσο πρόσφατη Ιστορία, απ’ την άλλη που προέρχεται από μόνη την αισθαντικότητά του. Όπως εκείνος ο τσιτμής, κάνει και τούτος κάτι πάνσοφο. Γυρεύει ν' αποδώσει σ’ όλα, είτε πρόσωπα είτε πράγματα είτε γεγονότα, που κινούνται μέσα στο βιβλίο του - και για τούτο και με...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΝΟΥΜΕΡΟ 31328
Το Νούμερο 31328 είναι η ίδια η ταυτότητα του συγγραφέα, τότε που παιδί δεκαοκτώ χρόνων οδηγήθηκε από τους Τούρκους στα κάτεργα της Ανατολής. Το βιβλίο είναι ένα συγκλονιστικό χρονικό «γραμμένο με αίμα», όπως επεσήμανε ο Βενέζης, προσθέτοντας: «Λέω για την καυτή ύλη, για τη σάρκα που στάζει το αίμα της και πλημμυρίζει τις σελίδες του». Στην αρχική του μορφή γράφτηκε το 1924 και ξαναδουλεύτηκε το 1931, οπότε εκδόθηκε για πρώτη φορά. Η επιτυχία που σημείωσε τότε ήταν τεράστια, ακόμα και έξω από τον ελληνικό χώρο. Ο Ηλίας Βενέζης (το βιβλίο -...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ
Ολοκληρωμένο μέσα σ' ελάχιστα χρόνια, έτσι που να φαίνεται σχεδόν ενιαίο στη σύλληψη και την εκτέλεσή του, το διηγηματογραφικό έργο του Βιζυηνού αποτελεί αναμφισβήτητα μια ζωντανή συνύπαρξη αντιθέσεων. Η ανανεωτική πνοή της γενιάς του '80 περνά, φυσικά, κι από εδώ, ωστόσο η πρωτοποριακή τόλμη δεν εκδηλώνεται επιδεικτικά και, πάντως, δεν αποβλέπει σε εντυπωσιακές ρήξεις. Τα παραδοσιακά στοιχεία προσθέτουν σημαντικές αποχρώσεις, αλλά δε ρυθμίζουν αποκλειστικά την πολυχρωμία του πίνακα η μεταβατικότητα της εποχής επιβάλλει τη λογική της. Έτσ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΑΜΑΡΤΗΜΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΣ ΜΟΥ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ
Στον τόμο αυτό συγκεντρώνονται τα πέντε κορυφαία διηγήματα του Γεωργίου Βιζυηνού (1849 - 1896): Το αμάρτημα της μητρός μου (1883), Ποίος ήτο ο φονεύς του αδελφού μου (1883), Αι συνέπειαι της παλαιάς ιστορίας (1884), Το μόνον της ζωής του ταξείδιον (1884), Ο Μοσκώβ - Σελήμ (1895). Τα τέσσερα πρώτα γράφονται μέσα στη διετία 1882 - 1884 στο εξωτερικό και δημοσιεύονται στην Εστία, που δίνει την εποχή εκείνη με ένταση τη μάχη για την ανάπτυξη του νεοελληνικού διηγήματος, ενώ το τελευταίο γράφεται στην Ελλάδα μετά τον Σεπτέμβριο του 1886 και δημ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΜΟΝΟΝ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΕΙΟΝ
Ότε μ' έστρατολόγουν δια το έντιμον των ραπτών επάγγελμα, ουδεμία υπόσχεσίς των ενεποίησεν επί της παιδικής μου φαντασίας τόσον γοητευτικήν εντύπωσιν, όσον η διαβεβαίωσις, ότι εν Κωνσταντινουπόλει έμελλον να ράπτω τα φορέματα της θυγατρός του Βασιλέως. Εγνώριζον πολύ καλά ότι οι "βασιλοπούλαις" έχουν εξαιρετικήν τινα αδυναμίαν εις τα ραφτόπουλα, μάλιστα, όταν αυτά ηξεύρουν να τραγουδούν τους επαίνους των θελγήτρων αυτών, ενώ ράπτουν τα "βλατιά", με τα οποία στολίζουσι τα κάλλη των. Εγνώριζον, πως όταν ερωτευθή καμμία βασιλοπούλα με το ραφτ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΒΙΟΣ ΤΟΥ ΙΣΜΑΗΛ ΦΕΡΙΚ ΠΑΣΑ
Η αιχμαλωσία ενός αγοριού, η αλλαγή θρησκείας και η σταδιοδρομία του στη διοίκηση δεν ήταν ασυνήθιστο φαινόμενο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η περίπτωση του Ισμαήλ Φερίκ πασά υπήρξε, ίσως, διαφορετική. Μισόν αιώνα μετά την αιχμαλωσία του επέστρεψε στη γενέτειρα Κρήτη, ως αρχηγός του αιγυπτιακού στρατού, για να καταστείλει την επανάσταση του 1866-1868. Κατά τη διάρκειά της, όμως, δολοφονήθηκε ή σκοτώθηκε. Ο αδερφός του, με τον οποίο είχαν αιχμαλωτιστεί μαζί αλλά η μοίρα του επιφύλαξε άλλη οδό, χρηματοδοτούσε και εμψύχωνε την ίδια επανάσταση...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΥΑΛΙΝΑ ΓΙΑΝΝΕΝΑ
"Χάραζε ο τόπος με βουνά πολλά κι ανάτελλε τα ζωντανά του, καλούς ανθρώπους και κακούς, νυφίτσες, αλεπούδες, μια λίμνη ως κόρην οφθαλμού και κάστρα πατημένα. Θα 'ναι τα Γιάννενα, ψιθύρισα, στο χιόνι και στον άγριο καιρό γυάλινα και μαλαματένια. Κι όσο πήγαινε η μέρα, σαν το βαπόρι σε καλά νερά, είδα και μιναρέδες κι άκουσα τα μπακίρια να βελάζουν". Τα Γυάλινα Γιάννενα, που επανακυκλοφορεί σε έβδομη έκδοση, είναι το τρίτο ποιητικό βιβλίο του Μιχάλη Γκανά (Ακάθιστος Δείπνος 1978, Μαύρα Λιθάρια 1980) και το χωρίζει μια δεκαετία σχεδόν από τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΜΟΡΓΟΣ
Η "Αμοργός" είναι διαποτισμένη από μια φυσικότητα που την κάνει να ηχεί τόσο όμορφα όσο και την εποχή που εκδόθηκε, πράγμα που για πολύ λίγα ποιήματα μπορούμε να πούμε. Όσες παρατηρήσεις κι αν κάνουμε λοιπόν για την "Αμοργό", είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να εντοπίσουμε το μυστικό της. Ίσως, μια υπόθεση κάνω, το αληθινά εκπληκτικό μ' αυτό το ποίημα να είναι, απλώς και μόνον, αυτή η φυσικότητά του, η ισορροπία του νοήματος πάνω στη γλώσσα, ερήμην και των δύο. Δεν μπορούμε και πάλι να θίξουμε τον πυρήνα αυτής της φυσικότητας, η οποία εν τέλ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΚΡΥΠΤΗ
"ΠΟΛΛΑ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ": Πολλά λουλούδια, πολλοί στήμονες, πολλές ρίζες βαλσαμώθηκαν και μέσα σε πολύχρωμες βελουδένιες θήκες, πίσω από παχιά κρύσταλλα, θαμπώνουν τους επισκέπτες του μουσείου. (Από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΘΑΙΝΩ ΣΑΝ ΧΩΡΑ
[...] Την χρονιά εκείνη καμιά γυναίκα δεν έπιασε παιδί. Αυτό συνεχίστηκε και τα επόμενα χρόνια, μέχρι που συμπληρώθηκε γενιά χωρίς καμιά καινούργια γενιά να 'ρθει στον κόσμο. [...] Εκτός απ' ολιγάριθμες εξαιρέσεις βίαιων αντιδράσεων σ' αυτή την ξεθεμελιωτική συμφορά, που πολύ αργότερα ονομάστηκε Μεσαίωνας της Μήτρας (: πυρπολισμοί δημόσιων κτηρίων, καταστροφές μνημείων και εθνικών συμβόλων, δολοφονικές επιθέσεις εναντίον προσώπων που οι επιτιθέμενοι τα θεωρούσαν υπεύθυνα για το κακό που τους είχε βρει), όλοι οι άλλοι, μαθημένοι στην εγκράτ...
Διαβάστε περισσότερα...