Τα ΕΠΙΛΕΚΤΑ κείμενα από τις εκδόσεις ΟΞΥ

Τυφλός οδηγός δημιουργικότητας
Πρέπει να ήταν κάτι σαν φαντασίωση, όχι μόνο για τους μυημένους στην τέχνη της κωμωδίας αλλά για παντός είδους «ανάποδα» μυαλά: να γράψει ένα βιβλίο για τη δημιουργικότητα και για την προέλευσή της -αν υπάρχει- ο θρυλικός Monty Python Τζον Κλιζ, υπεύθυνος για μερικές από τις πιο αστείες και ανατρεπτικές σκηνές που έχουν παιχτεί ποτέ στη μικρή ή τη μεγάλη οθόνη. Ξεκινώντας, βέβαια, να πούμε εδώ ότι δεν έχει ιδιαίτερο νόημα να γράψει -ή και να διαβάσει- κανείς εξακόσιες σελίδες για το ζήτημα: «Τα πολλά λόγια είναι φτώχεια. Κι επίσης κάνουν τ...
Διαβάστε περισσότερα...

Περί ανισότητας
Η ισότητα μεταξύ των ανθρώπων, το δεύτερο από τα τρία μεγάλα αιτήματα της Γαλλικής Επανάστασης στο απόγειο του Διαφωτισμού, ήταν μια κατάσταση που -με ελάχιστες εξαιρέσεις- ο πολιτισμός ποτέ δεν είχε καταφέρει να πλησιάσει. Σχεδόν μισό αιώνα νωρίτερα, το 1754, ο Ζαν-Ζακ Ρουσό είχεανταποκριθεί στην πρόκληση να μπει στην καρδιά του κοινωνικού προβλήματος, παραθέτοντας τα αίτια της εδραίωσης της ανισότητας ως θεμελιακό (και ανυπέρβλητο;) χαρακτηριστικό των κοινωνικών συστημάτων, όπως αυτά διαμορφώθηκαν στο πέρασμα των χρόνων· κι από πολλές απ...
Διαβάστε περισσότερα...

Αυτοπεποίθηση
Η "Αυτοπεποίθηση", κείμενο του 1841, αποτελεί πιθανότατα την εμφατικότερη δήλωση γύρω απ' το θέμα που κυριαρχεί στην πλούσια δοκιμιογραφία του Αμερικανού υπερβατιστή φιλοσόφου Ραλφ Γουάλντο Έμερσον: την ανάγκη να απαλλαγεί κάθε άνθρωπος από τον κομφορμισμό και τη συμβατικότητα και να πορευτεί σύμφωνα με τα δικά τον ένστικτα και τις δικές του ιδέες. «Όταν έχεις ζωή μέσα σου, αυτό δεν γίνεται μ' έναν γνωστό ή συνηθισμένο τρόπο», γράφει. «Δεν θα διακρίνεις τις πατημασιές κανενός άλλου. Δεν θα δεις ανθρώπου πρόσωπο, δεν θ' ακούσεις κανένα όνομ...
Διαβάστε περισσότερα...

Και μαζί η άνοιξη
Τι είναι η Άνοιξη, πέρα από "το παλιότερο σχήμα λόγου στα κατάστιχα"; Ένα παράξενο βιβλιαράκι κάποιου μοντερνιστή Αμερικανού που τυπώθηκε στη Γαλλία από τον εκδότη του Οδυσσέα; Ένα εκρηκτικό μανιφέστο -πεζό; ποιητικό;- που ανεβάζει τη φαντασία στην εξουσία 4-5 δεκαετίες πριν ο Μάης του '68 "κατοχυρώσει" το σύνθημα; Για τον Έζρα Πάουντ, ο Γουίλιαμ Κάρλος Γουίλιαμς ήταν "το ανθεκτικότερο είδος σ' αυτά εδώ τα μέρη". Τον απασχολούσαν αληθινά πράγματα, άνθρωποι με τρέχουσες ανάγκες, αλλά ταυτόχρονα ωθούσε τη γλώσσα στα άκρα εξυμνώντας την ανωτ...
Διαβάστε περισσότερα...

Το παλτό
Βαθμοί και αξιώματα: σ' ένα δαιδαλώδες σύστημα δημόσιας διοίκησης, τίτλος και προσωπικότητα ταυτίζονται. Ο βαθμός διαπλάθει χαρακτήρες και ορίζει σχέσεις και συμπεριφορές. Πόσο διαφέρει η προεπαναστατική Ρωσία του Γκόγκολ από τα ιεραρχικά συστήματα του σήμερα; Ποια είναι η θέση και η μοίρα ενός ανθρώπου χωρίς φιλοδοξία σ' ένα τέτοιο σύστημα; Ο Νικολάι Γκόγκολ εισχωρεί στη λειτουργία των διαχρονικών κοινωνικών δομών και στην επίδρασή τους στον ψυχισμό του ατόμου, δίνοντας μας ένα κλασικό έργο με όλη την αδιόρατη ισορροπία των στοιχείων της ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η τέχνη του να έχεις πάντα δίκιο
Σ' αυτό το απολαυστικό μικρό δοκίμιο ο Σοπενχάουερ αναλύει μια σειρά τεχνάσματα που μπορεί να βοηθήσουν κάποιον να επικρατήσει σε μια αντιπαράθεση ανεξάρτητα από το αν έχει δίκιο ή άδικο και ανεξάρτητα από την ουσία του ζητήματος. Οι σοφιστείες και οι παραπλανητικές μέθοδοι που ανερυθρίαστα προτείνει ο μεγάλος φιλόσοφος προκαλούν συχνά το χαμόγελο του αναγνώστη. Φτάνοντας όμως στην κατακλείδα του κειμένου, αντιλαμβάνεται κανείς πως ό,τι προηγήθηκε μοιάζει εντέλει περισσότερο με άσκηση ειρωνείας και έχει σκοπό να λειτουργήσει προειδοποιητικ...
Διαβάστε περισσότερα...

Το στρίψιμο της βίδας
Το Στρίψιμο της βίδας πρωτοεκδόθηκε το 1898. Πρόκειται για την ιστορία μιας νεαρής γκουβερνάντας που αναλαμβάνει τη φροντίδα δύο ορφανών, της Φλόρας και του Μάιλς, σ' ένα επιβλητικό σπίτι στην αγγλική εξοχή. Η προσωπικότητα των παιδιών την σαγηνεύει, ώσπου αντιλαμβάνεται μεταφυσικές παρουσίες που τα παρακολουθούν και τα καλούν κοντά τους. Από αυτό το σημείο, παρακολουθούμε την αγωνιώδη πάλη της να προστατέψει τη Φλόρα και τον Μάιλς από το κακό που τα παραμονεύει και να διαφυλάξει την παιδική τους αθωότητα. Ή μήπως είναι όλα προϊόν της παρά...
Διαβάστε περισσότερα...

Οι τεμπέλικες σκέψεις ενός τεμπέλη
«Η τεμπελιά ήταν ανέκαθεν το δυνατό μου σημείο. Δεν υπερηφανεύομαι γι' αυτό, είναι κάτι σαν χάρισμα και ελάχιστοι το διαθέτουν. Υπάρχουν πολλοί οκνηροί άνθρωποι και πολλοί χασομέρηδες, αλλά ένας αυθεντικός τεμπέλης είναι σπάνιο είδος. Δεν είναι κάποιος που περιφέρεται άσκοπα με τα χέρια στις τσέπες του. Αντιθέτως, το κύριο χαρακτηριστικό του είναι πως είναι πάντα τρομερά πολυάσχολος. Κανείς δεν μπορεί να απολαύσει την τεμπελιά αν δεν έχει άφθονη δουλειά να κάνει. Δεν έχει πλάκα να μην κάνεις τίποτα όταν δεν έχεις τίποτα να κάνεις. Σ' αυτές...
Διαβάστε περισσότερα...

Το βιβλίο του τσαγιού
Συνδέοντας τον ρόλο του τσαγιού με την αισθητική και πολιτιστική πλευρά της ιαπωνικής ζωής, το πασίγνωστο "Βιβλίο του τσαγιού" του Κακούζο Οκάκουρα μεταφέρει εδώ και πάνω από έναν αιώνα την ανεξάντλητη κουλτούρα της Ασίας στη Δύση. Οι αναγνώστες καλούνται να ανακαλύψουν μια παράδοση που συνδυάζει την ομορφιά με την απλότητα και να κάνουν ένα ταξίδι από τον κινέζικο Ταοϊσμό ως το βουδιστικό Ζεν, την ιαπωνική δηλαδή τελετή του τσαγιού: μια μαγευτική πρακτική με ποικίλες αρχιτεκτονικές, αγγειοπλαστικές και ανθοκομικές αναφορές, ένα ενιαίο όρα...
Διαβάστε περισσότερα...

Οι φόνοι στην οδό Μοργκ
Τρία αστυνομικά προβλήματα που ζητούν λύση ένας ιδιοφυής, ιδιόρρυθμος, ελαφρώς σνομπ ερευνητής που καλείται να τα εξιχνιάσει, με εργαλεία την αναλυτική σκέψη και τη λογική και ένας αφηγητής που παρακολουθεί με θαυμασμό. Το μοτίβο μπορεί να μας είναι γνώριμο, μ' αυτά τα τρία διηγήματα όμως ο Πόε σφραγίζει τη λογοτεχνία με τον χαρακτήρα του Ογκίστ Ντιπέν, επιφανέστεροι επίγονοι του οποίου είναι ο Σέρλοκ Χολμς και ο Ηρακλής Πουαρό. Αν αναρωτηθήκατε ποτέ γιατί ο συγγραφέας του μακάβριου θεωρείται και πατέρας του αστυνομικού μυστηρίου, η απάν...
Διαβάστε περισσότερα...

Λογοτεχνικά ευτράπελα
"Δεν υπάρχει κανένας λόγος για έναν νέο που θέλει να γίνει εκατομμυριούχος να πιστεύει πως έχει το δικαίωμα να σηκώνεται στις 7.30 το πρωί, να πίνει κρύο νερό με το μεσημεριανό του και να πέφτει για ύπνο στις 10 το βράδυ. Αν θέλετε ν' αλλάξετε την εργασιακή σας κατάσταση, αλλάξτε και τη ζωή σας. Όταν η σπιτονοικοκυρά σάς φέρνει για πρωινό μπέικον με αυγά, πετάξτε τα απ' το παράθυρο στον σκύλο και πείτε της να σας φέρει ωμά σπαράγγια κι ένα μπουκάλι σαμπάνια. Μετά πάρτε τηλέφωνο τον εργοδότη σας και πείτε του ότι θα είστε εκεί γύρω στις έντ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η φωτιά
Στην κλασική "μικρή" και άκρως συμβολική αυτή ιστορία του Τζακ Λόντον, ένας ανώνυμος άντρας επιχειρεί να διασχίσει τα δάση γύρω από τον ποταμό Γιούκον του Καναδά με το θερμόμετρο να δείχνει μείον 60 βαθμούς Κελσίου. Αγνοώντας τις προειδοποιήσεις για τις δριμείες καιρικές συνθήκες και με τη συνοδεία μόνο ενός λυκόσκυλου, βγαίνει στο άγριο τοπίο και παίρνει το μονοπάτι του παγωμένου ποταμού για να φτάσει στον καταυλισμό όπου βρίσκονται ήδη οι χρυσοθήρες σύντροφοί του. Αλλά οι κίνδυνοι είναι μεγαλύτεροι απ' όσο είχε υπολογίσει στην αρχή και σ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η τέχνη του πολέμου
Σ' αυτό το κλασικό εγχειρίδιο στρατηγικής εξετάζεται κάθε πτυχή της σύγκρουσης - οικονομική, πολιτική, κοινωνική, ψυχολογική. Με όπλο τη βαθιά κατανόηση της ανθρώπινης φύσης, η "Τέχνη του Πολέμου" διδάσκει τους κανόνες -τον Δρόμο- της νίκης. Και η ιδανική νίκη, σύμφωνα με τον Δάσκαλο Σουν Τζου, είναι αυτή που επιτυγχάνεται χωρίς κόπο, χωρίς περιττές απώλειες και, τελικά, χωρίς μάχη η νίκη που επιτυγχάνεται χάρη στη διαρκή προσαρμογή στις εκάστοτε συνθήκες. Οι αρχές της "Τέχνης του Πολέμου" βρίσκουν εφαρμογή σε κάθε είδος σύγκρουσης, από ...
Διαβάστε περισσότερα...

Αν
Επιβλητικό μέσα στην απλότητα και τη συντομία του, το "Αν" του Ράντγιαρντ Κίπλινγκ αποτελεί μια ανάγλυφη υπενθύμιση ότι πολλές φορές στη ζωή ο θρίαμβος απέχει ελάχιστα από την καταστροφή, δίχως αυτό να σημαίνει πως ο καθένας μας δεν μπορεί να αντιμετωπίζει αμφότερα με επίγνωση και αξιοπρέπεια, μαθαίνοντας από τα πάντα. Το ποίημα δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1910, ως μέρος της συλλογής φανταστικών ιστοριών "Rewards and Fairies"· δεκαετίες αργότερα, το 1995, το "Αν" αναδείχτηκε κατόπιν ψηφοφορίας ως το πιο αγαπημένο ποίημα ολόκληρης της βρ...
Διαβάστε περισσότερα...

Το βιβλίο των πέντε κύκλων
Ο Μιγιαμότο Μουσάσι, ο καλύτερος ξιφομάχος της γενιάς του κι ο θρυλικότερος ίσως σαμουράι πολεμιστής στην ιστορία, χαρίζει στις γενιές που ακολουθούν διαχρονικές συμβουλές για την κατάκτηση της νίκης σε οποιοδήποτε πεδίο μάχης -για το ξάφνιασμα, τη σύγχυση, την απώλεια της ισορροπίας του αντιπάλου, την απόκρουση και τη γρήγορη εξουδετέρωσή του-, αλλά η βασική αρχή της πολεμικής του τέχνης δεν συνίσταται απλώς στην τελειοποίηση της τεχνικής ικανότητας μα στην παράλληλη όξυνση της αντίληψης και στην καλλιέργεια του πνεύματος του πολεμιστή. Ο...
Διαβάστε περισσότερα...

Περί πνευματικής γαλήνης
Ό,τι αρχίζει ως παρηγοριά και συμβουλή σ' έναν ταλαιπωρημένο φίλο που βασανίζεται από υπαρξιακά προβλήματα και ανησυχίες εξελίσσεται σε μια βαθιά κατάδυση στην ανθρώπινη ψυχή, εκεί όπου κρύβονται όλα τα όπλα για τον πόλεμο που μαίνεται εντός μας από καταβολής κόσμου και μέχρι το τέλος του - ώσπου να κατακτήσουμε δηλαδή το υπέρ πάντων αγαθό: την πνευματική γαλήνη, εκείνη την ξεχωριστή ιδιότητα που και σήμερα, σ' αυτήν εδώ την εποχή που ζούμε, κι ενώ έχουν περάσει σχεδόν δύο χιλιετίες από τότε που ο εξέχων στωικός φιλόσοφος Σενέκας έγραψε εξ...
Διαβάστε περισσότερα...

Τάο Τε Κινγκ
Το Ταό Τε Κινγκ (το Βιβλίο του Δρόμου και της Αρετής), ο θεμέλιος λίθος του ταοϊσμού στην Ανατολική Ασία, δεν είναι ένα βιβλίο για να "βελτιώσετε" τον εαυτό σας, ούτε ένα "εκθαμβωτικό" εκδυτικισμένο κείμενο που αντανακλά με κάποιον τρόπο τη σοφία του αρχαίου κινεζικού πολιτισμού. Αποτελούμενο από περίπου 5000 ιδεογράμματα και γραμμένο τον 6ο π.Χ. αιώνα από τον μυθικό Κινέζο φιλόσοφο Λάο Τσε (τον "ασύλληπτο Δράκο του Ουρανού", κατά τη ρήση που αποδίδεται στον Κομφούκιο), το Ταό Τε Κινγκ πήρε την τελική του μορφή δύο με τρεις αιώνες αργότερα...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ηγεμόνας
Από τα βιβλία που θα προκαλούν πάντα συζητήσεις και διχογνωμίες, ο Ηγεμόνας του ιταλού διπλωμάτη, ιστορικού, φιλοσόφου -και γνήσιου τέκνου της Αναγέννησης- Νικολό Μακιαβέλι είναι ένα έργο που έχει επηρεάσει και διαμορφώσει όσο ελάχιστα τη δυτική πολιτική σκέψη και επιστήμη. Και παρότι στα λεξικά πλείστων γλωσσών το επίθετο "μακιαβελικός" σημαίνει απερίφραστα "ραδιούργος" και "αδίστακτος", τα στοιχεία που ξεχωρίζουν εδώ, πέρα από τη δεδομένη και διαχρονική "παράβλεψη" της ηθικής στην κούρσα για ισχύ και εξουσία, δεν είναι παρά η καθαρή λογι...
Διαβάστε περισσότερα...

Μόνος με τον εαυτό σου
Αυτοτελείς σκέψεις και ευφυείς παρατηρήσεις για τα πάθη και τις επιθυμίες που παλεύουν να επιβληθούν, για τα τόσο ανθρώπινα αισθήματα που θολώνουν την αλήθεια, τις βολικές αυταπάτες που κάνουν τον κόσμο να γυρίζει και πώς τελικά μπορεί ένα πνεύμα να ελευθερωθεί - τόσο από την προκατάληψη και την ανοησία όσο και απ' τη φυλακή των ίδιων του των πεποιθήσεων. Σκέψεις που δεν είναι απαραιτήτως μοναχικές, αλλά σαφώς ευνοούνται από την αυτάρκεια της διάνοιας που τις συνέλαβε: ο Φρίντριχ Νίτσε, ολοκληρώνοντας με ισόποσες δόσεις εμβρίθειας, πρόκλησ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η σχέση μας με τους άλλους
Γιατί στη συναναστροφή μας με τους άλλους είναι προτιμότερο να ρίχνουμε λίγο το επίπεδό μας; Πώς εξηγείται το γεγονός ότι οι άνθρωποι δεν ενδιαφέρονται για τίποτα αν δεν τους αγγίζει προσωπικά; Γιατί η επιείκεια και η ειλικρινής εκτίμηση στο πρόσωπο κάποιου που μόλις γνωρίσαμε δεν είναι οι καλύτεροι σύμβουλοι; Τι είναι τελικά η ευγένεια και γιατί κάνουμε καλό στον εαυτό μας όταν κρίνουμε τους άλλους; Με το γνωστό καίριο και ουδόλως διπλωματικό του ύφος, ο Άρθουρ Σοπενχάουερ προσφέρεται να δώσει απαντήσεις σ' αυτά και σε πολλά ακόμη ερωτήμα...
Διαβάστε περισσότερα...