Η Γιώτα Κριτσέλη είναι εκδότρια και διευθύνει τις εκδόσεις Κίχλη

 

Με την «Πολιτεία» με συνδέουν ισχυροί δεσμοί· είναι το βιβλιοπωλείο που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωσή μου ως αναγνώστριας. Έτυχε μάλιστα η νεανική μου ηλικία να συμπέσει με τα πρώτα βήματα της «Πολιτείας», τότε που ακόμα στεγαζόταν στη Στοά της Όπερας, η ενηλικίωσή μου με την περίοδο της εδραίωσής της, τη δεκαετία του ᾽90, και η ώριμη ηλικία μου με τη φάση της ωριμότητας που διανύει σήμερα το βιβλιοπωλείο.
Τί είναι όμως αυτό που κάνει την «Πολιτεία» ένα ξεχωριστό βιβλιοπωλείο, σημείο αναφοράς για συστηματικούς, απαιτητικούς αλλά και αμύητους αναγνώστες; Είναι, πιστεύω, ο συνδυασμός τεσσάρων παραγόντων: ποιοτικές επιλογές, πληρότητα σε τίτλους, καλή ταξινόμηση και, βέβαια, το πολύτιμο κεφάλαιο των ανθρώπων της «Πολιτείας».
Η «Πολιτεία» από την ίδρυσή της μέχρι σήμερα υποστήριξε με συνέπεια τα ποιοτικά βιβλία και κάθε αξιόλογη προσπάθεια στον εκδοτικό χώρο.
Είναι αξιοσημείωτο ότι η προσήλωση της «Πολιτείας» στα ποιοτικά βιβλία δεν υποχώρησε όταν το παλαιό υπόγειο επεκτάθηκε στα σημερινά τέσσερα εξειδικευμένα τμήματα. Αντιθέτως, η άνεση του χώρου συνδυάστηκε με μεγαλύτερη πληρότητα σε τίτλους (αξιοζήλευτη ακόμα και για τα δεδομένα μεγάλων ευρωπαϊκών βιβλιοπωλείων) και με νέες ταξινομικές κατηγορίες, κυρίως στον χώρο της ιστορίας, της φιλοσοφίας και των κοινωνικών και πολιτικών επιστημών, που είναι ιδιαιτέρως χρήσιμες ακόμα και σε επιστήμονες.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι η δυνατότητα που έχει ο αναγνώστης να έρθει σε επαφή με μεγάλο μέρος των βιβλίων που κυκλοφορούν, και μάλιστα με ορθή και εύχρηστη ταξινόμηση, είναι πολύ σημαντικό στοιχείο, που γίνεται σημαντικότερο αν συνυπολογίσουμε τη μεγάλη υστέρηση της χώρας μας σε δημόσιες βιβλιοθήκες. Είναι πολύτιμες οι υπηρεσίες που προσφέρουν τα καλά βιβλιοπωλεία —και ευτυχώς έχουμε μερικά— στη διαμόρφωση της παιδείας των αναγνωστών.
Ένα ακόμη σημαντικό βήμα στην εξέλιξη της «Πολιτείας» σημειώθηκε όταν το βιβλιοπωλείο επεκτάθηκε σε ξενόγλωσσους (κυρίως αγγλόγλωσσους) τίτλους, με αξιοζήλευτη επίσης πληρότητα ακόμη και σε σύγκριση με αντίστοιχα βιβλιοπωλεία άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
Το σημαντικότερο κεφάλαιο της «Πολιτείας» ωστόσο είναι οι άνθρωποί της. Στο πρόσωπο της Νίκης Αναστασέα (παλαιότερα), της Μέμας (Μεμούλας για τους συναδέλφους της), του Γιώργου, του Στέφανου, της Ραχήλ, του Μιχάλη, του Νίκου Φρατζέτη (για να αναφέρω μόνο τους ανθρώπους της λογοτεχνίας) συναντά κανείς συστηματικούς και καλούς αναγνώστες, με γνώσεις, κριτήριο, μεράκι και πάθος. Είναι χαρακτηριστικό ότι πολλοί βιβλιόφιλοι εμπιστευόμαστε την κρίση των πωλητών της «Πολιτείας» όταν επιλέγουμε βιβλία.
Συχνά οφείλουμε κάτι παραπάνω στους ανθρώπους της «Πολιτείας». Στον Γιώργο Θωμόπουλο, για παράδειγμα, οφείλω προσωπικά τη γνωριμία μου με συγγραφείς που δεν γνώριζα. Αλλά και οι συζητήσεις για νέα βιβλία, για την αξιοπιστία ή μη μεταφράσεων, η επίδειξη «μαργαριταριών» σε κατά τα άλλα «φροντισμένες εκδόσεις», ο ενθουσιασμός για ξεχωριστά βιβλία, όλα αυτά μαζί συνθέτουν την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα της «Πολιτείας». Στις συζητήσεις αυτές ενίοτε παίρνουν μέρος και άλλοι αναγνώστες, συχνά και φίλοι που συναντά κανείς στον χώρο του βιβλιοπωλείου — είναι από τις ωραιότερες στιγμές, όταν ένα αίσθημα συνενοχής, το αίσθημα του συνανήκειν στην κοινότητα των βιβλιόφιλων σου χαρίζει ισχυρές συγκινήσεις, που μπορεί να τις ανταγωνιστεί μόνο η αιφνίδια ανακάλυψη στα ράφια ή τους πάγκους ενός ανέλπιστου «θησαυρού», ενός τίτλου, για παράδειγμα, από την ξένη πεζογραφική σειρά των εκδόσεων «Μέδουσα». Υπήρξαν επίσης στιγμές στην «Πολιτεία» που ένιωσα σαν να γίνομαι ωτακουστής του παλαιοβιβλιοπώλη Μέντελ, όταν ανταποκρινόμενοι σε αίτημα πελάτη η Ραχήλ, ο Στέφανος, ο Γιώργος καταφέρνουν –παρά την άγνοια του τίτλου και την ασαφή περιγραφή του περιεχομένου του– να εντοπίσουν τελικά το αναζητούμενο βιβλίο!
Η σχέση μου με την «Πολιτεία» δεν άλλαξε καθόλου όταν εδώ και λίγα χρόνια δημιούργησα τις Εκδόσεις «Κίχλη»· παραμένει πρωτίστως σχέση αναγνώστριας προς αναγνώστες. Θυμάμαι πάντως την αμηχανία αλλά και τη συγκίνηση που ένιωσα όταν είδα στον πάγκο της «Πολιτείας» το πρώτο βιβλίο της «Κίχλης», καθώς επίσης και τη χαρά που δοκίμασα όταν, ένα απόγευμα με λίγους πελάτες και χαλαρή διάθεση, οι φίλοι της «Πολιτείας» με υποδέχθηκαν ανταλλάσσοντας μεταξύ τους επιμύθια από το «Οριζόντιο ύψος» του Αργύρη Χιόνη. Ακόμα, θυμάμαι ζωηρά μια σκηνή, όταν ο Μιχάλης με πήρε παράμερα και δείχνοντάς μου παραδείγματα από ένα κακά μεταφρασμένο βιβλίο μου είπε: «Να τι πρέπει να αποφύγεις πάση θυσία τώρα που έγινες εκδότρια!».
Τελειώνοντας, ήθελα να ευχηθώ στην «Πολιτεία» να μακροημερεύσει και να βελτιώνεται συνεχώς, εξακολουθώντας να προσφέρει αναγνωστική απόλαυση και ευφορία στους αναγνώστες! Επίσης, επειδή διαθέτει αξιόλογο αριθμό ξενόγλωσσων βιβλίων θα ευχόμουν να περιληφθεί στους διεθνείς ταξιδιωτικούς οδηγούς ως ένα καλά ενημερωμένο ξενόγλωσσο βιβλιοπωλείο και, κυρίως, ως ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα και αγαπητά στέκια, σημεία αναφοράς της πόλης μας. Ο ξένος επισκέπτης που θα κατέβει έστω και για λίγο στο υπόγειο της λογοτεχνίας κάτι από την ξεχωριστή ατμόσφαιρα του βιβλιοπωλείου θα νιώσει. Οι περισσότερο ευαίσθητοι ίσως και να αισθανθούν τον υπόγειο παλμό της πόλης μας, αυτού του άρρυθμου χάους, να ηχεί μέσα στο έρρυθμο σύμπαν του λαβύρινθου της «Πολιτείας».

              Γιώτα Κριτσέλη