Τα βιβλία του Κυριάκου Μαργαρίτη: Όταν θα βγαίνουν τα λιοντάρια φίλησέ με, Στον ίσκιο των σκοτωμένων κοριτσιών, Τα τρύπια τείχη, Η ερωμένη και η σκιά της, Η συμμορία του Τολέδο, Ρέκβιεμ για τους απόντες, Μία σονάτα για τον Ιγνάτιο, Ο κονσερβοσυλλέκτης, Η αδελφότητα του σκορπιού, Ο θρύλος του βουρκόλακα, Το τσίρκο, Ο τενεκεδένιος ιππότης, Το χωριό των σεντονιών.

Παλιά ταξίδευε η Πολιτεία σε μας, με δέματα, όταν παραγγέλναμε τα βιβλία απ’ την Πάφο όπου, μέχρι το τέλος του αιώνα βιβλιοπωλεία δεν υπήρχαν, αλλά ήταν ωραία αναπηρία αυτή, σε μάθαινε να μετράς την αξία αλλιώς, πόσο πολύτιμο ήταν το βιβλίο όταν έφτανε από μακριά, μια μικρή περιπέτεια.
Ερχόμαστε τα καλοκαίρια στην Αθήνα, στην υπέροχη λάβρα της πόλης, και ανεβαίναμε, συνοδεία γονιών, ως την Ασκληπιού, για να μάθουμε τη λειτουργία της κατάβασης στο Μέγα Υπόγειο, της περιπλάνησης ανάμεσα στους πάγκους, τα ράφια που δεν φτάναμε, εκεί όπου περίμενε η Ζωή να αρχίσει ξανά και εξαρχής.
Είχε γίνει μέρος μυθικό η Πολιτεία, όπως ήταν, και παραμένει, η Αθήνα, με τη μυστήρια ρυμοτομία, τις στοές, τις τεθλασμένες διαδρομές που όλα τα συνδέουν, τα ράφια και τους πάγκους της Πολιτείας με τα ράφια και το γραφείο στο σπίτι και με τα ράφια και τους πάγκους στα ποτάδικα στέκια, έτσι όπως καθιερώθηκε η επίσκεψη της Παρασκευής, πριν απ’ το μπαρ, ή η βόλτα του Σαββάτου, μετά το γράψιμο, ή μια οποιαδήποτε μέρα, στα ζόρια, στα καθ’ ημέρα ντράβαλα, σε όλα.
Ήταν, και παραμένει, το κατ’ εξοχήν αθηναϊκό βιβλιοπωλείο μου, ίσως το μόνο, με σποραδικές απιστίες για την Πρωτοπορία, ή για την Εστία (τότε), ή για κανένα πέρασμα στην Ίνδικτο και στην Άγρα, σαν για να δυναμώσει η νοσταλγία και να φορτιστεί αλλιώς η επιστροφή.
Σχετικά πρόσφατα γνώρισα τους ανθρώπους της Πολιτείας, πλάσματα που είχαν γίνει εξίσου μυθικά, βιβλιόφιλοι και βιβλιογνώστες που αγαπούν τα βιβλία και τα σέβονται αρκετά για να ξέρουν ότι δεν πειράζει ν’ ανάψεις τσιγάρο μπροστά τους (στο διάολο η πολιτική ορθότητα του σουπέρ-μάρκετ), βιβλιάνθρωποι που ντρεπόμουν να τους απευθύνω το λόγο, ώσπου το έκαναν εκείνοι, κι όταν παραδέχτηκα ότι γράφω, κοκκίνισα, έγινα κάθιδρος, και μου πήρε καμιά δεκαριά μέρες ώσπου να επιστρέψω – δύσκολες μέρες.
Γιατί η Πολιτεία είναι σημείο αναφοράς υπαρξιακό στην προσωπική μυθολογία μου, εκεί μου δόθηκαν, από Σάββατο σε Σάββατο, τα Άπαντα του Παπαδιαμάντη, εκεί μου παρουσιάστηκε ο Πεντζίκης, εκεί γνώρισα τον Καρούζο, εκεί κατέβασα από το θρόνο τον Ντοστογιέφσκι, εκεί τρύπωσα απ’ το παράθυρο στον Οδυσσέα και, τώρα τελευταία, στην Αγρύπνια, εκεί έγινα κατσαρίδα, χούφταλο, γραΐδιο, ερωτομανής, ναυτικός, ιερέας, και αναχωρητής.
Εκεί ίσως γίνομαι, και πολιτογραφούμαι, σιγά-σιγά, συγγραφέας.
Είναι αυτός ο νόστος η Πολιτεία, τίποτα σπουδαίο, και το πιο σπουδαίο απ’ όλα, η βόλτα, το χάζι, οι ατάκες, τα γέλια, το στέκι, οι κουβέντες για τους συγγραφείς, φίλοι μας όλοι, ζωντανοί αραγμένοι στα ράφια τους, συντροφιά και παρέα, μόνιμο πέρασμα (που σημαίνει Πάσχα) και γλέντι τρικούβερτο, ειδικά όταν σουρουπώνει στην πόλη.
Για όλα αυτά τα χρόνια (θα ’ναι πάνω από δεκαπέντε, πάει να πει, μισή ζωή) και για όσα μακάρι να έρθουν ακόμα, αν έχω κάτι να πω για όσα είναι η Πολιτεία, έτσι όπως έχω βρεθεί μετανάστης εδώ, μου φαίνεται ότι είναι η πιο βαθιά ευγνωμοσύνη για το άσυλο και την δωρεάν πράσινη κάρτα που με αφήνει να συμμετέχω στη γιορτή.
Στην υγειά μας, λοιπόν, και μακάρι η Πολιτεία να γίνει αυτοκρατορία χιλιετής, έτσι όπως ταιριάζει στα αυθεντικά Υπόγεια.
                Κυριάκος Μαργαρίτης

(Φωτογραφία: Γιώργος Θωμόπουλος)