ΕΚΔΟΣΕΙΣ S@MIZDΑT

ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΕΣ ΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ, ΤΟΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΚΟΣΜΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ
Έχουν κατά καιρούς διατυπωθεί ορισμένες αντιρρήσεις, αρχής γενομένης από τον Μαρξ, όσον αφορά την πρωτοτυπία της φιλοσοφικής, αλλά και της κοινωνιολογικής σκέψης του Μπακούνιν. Είναι ακριβές ότι "ο Μπακούνιν δεν είναι ένα μεγάλο όνομα της ιστορίας της φιλοσοφίας - και ποτέ δεν ζήτησε να είναι". Άλλωστε ο ίδιος ο Μπακούνιν στο έργο του Η παρισινή κομμούνα του 1871 και η ιδέα του κράτους διευκρινίζει χαρακτηριστικά: "Δεν είμαι ούτε λόγιος, ούτε φιλόσοφος, ούτε καν επαγγελματίας συγγραφέας". Η απόφανση αυτή αποτελεί και μια απάντηση στην διαπ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΡΩΣΙΚΗ ΤΡΑΓΩΔΙΑ
Ο Σεργκέι Νικολάγιεβιτς Μπουλγκάκοφ, ή πατέρας Σέργιος (1871-1944), όπως τον αποκαλούν πλέον με αισθήματα βαθύτατου σεβασμού, ήταν γιος ιερέα και γεννήθηκε στην πόλη Λίβνι της περιοχής του Οριόλ. Βασικά του έργα είναι η "Φιλοσοφία της οικονομίας" (1912), "Περί θεανθρωπότητας. Τριλογία" (1933-1945), "Η φιλοσοφία του ονόματος" (εκδόθηκε μετά το θάνατό του το 1953). Διακρίθηκε ως ορθόδοξος φιλόσοφος, θεολόγος, οικονομολόγος, δημοσιολόγος και πολιτικός. Ανήκε στη μεγάλη εκείνη γενιά στοχαστών, οι οποίοι συμμετείχαν, σε μία έκρηξη δημιουργικότη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ
Στον παρόντα τόμο παρουσιάζονται για πρώτη φορά σε ελληνική μετάφραση τρία κείμενα του γνωστού Ρώσου φιλοσόφου Ν. Μπερντιάγιεφ (1874-1948) πάνω σε πρόσωπα και ζητήματα που θίγει το έργο του μεγάλου Ρώσου μυθιστοριογράφου Φ. Ντοστογιέφσκι (1821-1881). Συγκεκριμένα, πρόκειται για το κείμενο του Μπερντιάγιεφ "Ο Μέγας Ιεροεξεταστής", το οποίο αποτελεί το Α' κεφάλαιο του βιβλίου Η νέα θρησκευτική συνείδηση και η κοινωνία (Αγία Πετρούπολη, 1907), και τα άρθρα του "Η περί ανθρώπου αποκάλυψη στο έργο του Ντοστογιέφσκι" και "Ο Σταβρόγκιν" που είχαν...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο "ΗΛΙΘΙΟΣ" ΤΟΥ Φ.Μ. ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ
Μετά από πολλές δεκαετίες, κατά τη διάρκεια των οποίων το όνομά του ανήκε στην κατηγορία των απαγορευμένων στοχαστών στην πατρίδα του, την Ρωσία, ενώ στη Δύση τον γνώριζαν μόνο ελάχιστοι επιστήμονες και στοχαστές, οι οποίοι ασχολούνταν με την ιστορία της ρωσικής διασποράς του 20ού αιώνα, ξαφνικά, ο Ιβάν Ιλίν, έγινε ο πιο δημοφιλής φιλόσοφος στους κόλπους της νέας ρωσικής ελίτ. Αξίζει να σημειωθεί πως ο πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας Βλαδίμηρος Πούτιν, αναφέρθηκε πολλές φορές σε αυτόν και, παράλληλα, παρέθεσε αποσπάσματα έργων του στα ετή...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΡΩΣΙΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ
Ο Ευγένιος Τρουμπετσκόι με τα έργα του, είτε πρόκειται για τα μεγάλα και βαθυστόχαστα φιλοσοφικά του δοκίμια, είτε πρόκειται για τα -περί την αισθητική- κείμενα και τις ανάλογες παρεμβάσεις του, ήταν ένας από τους πρωτεργάτες αυτού του γόνιμου διαλόγου μεταξύ Δύσης και Ρωσίας, ακόμη και μετά το θάνατό του, αφού οι Ρώσοι εμιγκρέδες μετέφρασαν τα βιβλία του, τα οποία άσκησαν μεγάλη επιρροή στη δυτικοευρωπαϊκή σκέψη κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα. Ο Τρουμπετσκόι ανέλυσε με ιδιαίτερη επιτυχία τη σχέση της χρωματικής παλέτας με το περιεχόμενο ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΛΗΝΟΡΩΣΙΚΑ
Τα «Ελληνορωσικά» είναι «πολεμικά» κείμενα. Κείμενα που εκφωνήθηκαν σε εκδηλώσεις που διοργανώσαμε με το Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον» και το Περιοδικό «Στέπα» (Επιθεώρηση Ρωσικού Πολιτισμού), διερευνώντας την ρωσική ομορφιά. Κείμενα που γράφτηκαν - πολλά εν θερμώ - στα ιστολόγιά μου «Ιδιωτική Οδός» και «Φως Φαναριού», για την Εκκλησία της Ρωσίας και την Αυτοκεφαλία της Εκκλησίας της Ουκρανίας, ήδη από το 2009. Η αγάπη μου για τον Ρωσικό Πολιτισμό είναι διαρκής και αδιάπτωτη. Εκατοντάδες είναι οι σχετικές αναρτήσεις μου στο διαδίκτυο. ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
Ο Νικολάι Αλεξάντροβιτς Μπερντιάγιεφ (1874 - 1948) ήταν ένας από τους επιφανέστερους εκπροσώπους του μοναδικού, στην ιστορία της Ρωσίας αλλά και του ευρωπαϊκού πολιτισμού, φαινομένου, το οποίο σήμερα αποκαλούμε ρωσική φιλοσοφική και θεολογική Αναγέννηση. Προσωπικότητα έντονη και φωτεινή, ευρυμαθής και πολυσχιδής, αφιέρωσε τη ζωή και τον πνευματικό του κάματο σε διάφορα φιλοσοφικά, κοινωνιολογικά, πολιτικά ζητήματα, ασχολήθηκε με ζητήματα της τέχνης, της αισθητικής και της ηθικής. Το πνευματικό έργο που μας κατέλειπε, εντάσσεται στο γενικότ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΦΩΤΙΑ
Τον αποκάλεσαν Ρώσο Τολκίν, επειδή θεμελίωσε ένα νέο ολόκληρο ρεύμα, τον Νεορομαντισμό, στη ρωσική λογοτεχνία του 20ού αιώνα. Ήταν εκείνος που επινόησε μία νέα χώρα, την οποία ο κριτικός Κορνέλι Ζελίνσκι βάπτισε Γκρίνλαντ και στην επικράτεια της οποίας εκτυλίσσονται οι περιπέτειες των ηρώων πολλών έργων του. Ο λόγος, φυσικά, για τον Αλεξάντρ Στεπάνοβιτς Γκριν, τον συγγραφέα που στέκεται μοναχικά στον λογοτεχνικό Παρνασσό της Ρωσίας στο πρώτο μισό του θυελλώδους 20ού αιώνα. Γεννήθηκε ο Αλεξάντρ Γκρινέφσκι, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα,...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΑΝΘΥΠΟΛΟΧΑΓΟΣ ΜΟΥ
Ο Δανιήλ Γκράνιν ήταν παιδί του αιώνα του. Γεννήθηκε λίγο μετά τα γεγονότα του 1917 που σημάδεψαν την πατρίδα του και πέθανε έναν, σχεδόν, αιώνα μετά, έχοντας ζήσει όλες τις μεγάλες ανατροπές, ρήξεις, ελπίδες και απογοητεύσεις, μαζί με τον λαό του. Επιμελής φοιτητής, μηχανικός σε σταθμό ηλεκτροπαραγωγής, πολεμιστής στο μέτωπο, δημοσιογράφος, συγγραφέας και μεγάλος φιλάνθρωπος προς το τέλος της ζωής του, κατάφερε να θεωρείται η "φωνή της συνείδησης" των συμπατριωτών του και να τιμηθεί πολλές φορές, είτε για την συγγραφική είτε για την φιλαν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΙΗΜΑΤΑ
Ο ΓΡΙΦΟΣ ΜΕ ΤΗ ΛΥΣΗ ΤΟΥ Ποιος, σαν διάφανος, ακόμη, μαθητής Διδάσκει στη Μούσα ανοησίες Και κρέμεται σαν τρίγωνο, Σε μία κολλιτσίδα που κουνιέται; Ο ενιαύσιος γιος του Χείρωνα, Μισός καβαλάρης, μισός άλογο, Ποιος από τα χέρια του Ανακρέοντα Άρπαξε την καπλάζουσα φωτιά; Πποιος του Ντερζάβιν το παρακαλετό, Του Χλέμπνικοφ αδελφός και φίλος, Πήρε από το ναό τον ηπέρηχο Με το χρυσό οδοντωτό βέλος; [Από την έκδοση]...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΑΣΒΗΣΤΟ ΦΕΓΓΑΡΙ
Το όνομα του παρέμεινε άγνωστο για το ευρύ κοινό επί πολλές δεκαετίες, παρ' όλο που κατά την δεκαετία του 1920 ήταν διάσημος και θεωρούνταν από τους πρωτεργάτες της ρωσικής πεζογραφίας του 20ού αιώνα. Ανάμεσα στους συγχρόνους του, άλλοι τον εκτιμούσαν, άλλοι του ασκούσαν κριτική, μα τα έργα του δημοσιεύονταν και κυκλοφορούσαν. Μετά τον τραγικό του θάνατο το 1938 και μέχρι το 1975, τα έργα του ήταν απρόσιτα στον αναγνώστη. Τα τελευταία χρόνια, χάρη στην επανέκδοση και την κυκλοφορία των μυθιστορημάτων του, το ενδιαφέρον αναζωπυρώθηκε και το...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΡΩΣΙΚΟΥ ΛΑΟΥ
Ο ρωσικός πολιτισμός στο μεταίχμιο των δύο αιώνων, του 19ου και 20ού, έχει να επιδείξει ένα μοναδικό φαινόμενο στην ιστορία του ευρωπαϊκού πνεύματος. Μια πλειάδα στοχαστών, φιλοσόφων και θεολόγων, κριτικών της λογοτεχνίας και ιστορικών, διάφορες σχολές σκέψης και κινήματα που επιδίωκαν την αναμόρφωση της κοινωνίας, παρουσίασαν έργα, συστήματα, προτάσεις, αναλύσεις, δημιουργώντας μία πνευματική άνθιση, ένα πνευματικό κόσμο στοχασμού, ένα φαινόμενο που έμεινε στην ιστορία ως Φιλοσοφική και Θεολογική Αναγέννηση της Ρωσίας. Ανάμεσα στα ονόματα...
Διαβάστε περισσότερα...

EX LIBRIS
Στον ανά χείρας τόμο έχω συμπεριλάβει, κατά την σειρά της πρώτης δημοσιεύσεώς τους, κείμενα (άρθρα και ομιλίες) που αφορούν σημαίνουσες προσωπικότητες (Νικολάι Γκόγκολ, Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, Λέοντα Τολστόι, Νικολάϊ Τσερνισέφσκι, Μιχαήλ Μπακούνιν, Πιότρ Κροπότκιν, Σέργιο Μπουλγκάκωφ) αλλά και ενδιαφέροντα ζητήματα (λογοτεχνικά, κοινωνικά, θρησκευτικά-φιλοσοφικά, ιστορικά) της ρωσσικής σκέψης τού 19ου και του 20ού αι. Πρόκειται εξάλλου για διανοητές και όψεις μιας ολόκληρης εποχής που αποτελεί αντικείμενο εκτεταμένης έρευνας κατά τις τελευτ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΤΟΥ 19ου ΑΙΩΝΑ
Στο βιβλίο αυτό προσεγγίζονται ζητήματα της αισθητικής της ρωσσικής φιλοσοφικής σκέψεως του 19ου αϊ. Θα πρέπει να υπογραμμισθεί ότι η αισθητική, όπως εν γένει η φιλοσοφική σκέψη, στην Ρωσσία του 19ου αι., αναδεικνύεται και εδραιώνεται παράλληλα μέσα από την κριτικογραφία, την ακαδημαϊκή διδασκαλία και την εφαρμογή των αισθητικών κατηγοριών στα έργα τέχνης. Στο Α' κεφάλαιο προσδιορίζεται η σημασία της τέχνης και της λογοτεχνίας επί τη βάσει της κριτικογραφίας του γνωστού Ρώσσου κριτικού της λογοτεχνίας Βησσαρίωνα Μπελίνσκι (1811-1848). Εδώ ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ ΚΑΙ Ο ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΚΟΣΜΟΣ
Ευγενία Σκοπτσόβα, η φλεγόμενη καρδιά. «Κατά τη Θεία Δίκη δεν θα με ρωτήσουν αν ήμουν καλή στα ασκητικά μου καθήκοντα, πόσες μετάνοιες έκανα μέχρι το πάτωμα ή μέχρι τη μέση, μα θα με ρωτήσουν αν τάισα τον πεινασμένο, αν έντυσα τον γυμνό, αν επισκέφτηκα τον άρρωστο και τον φυλακισμένο» (Μητέρα Μαρία) Ήταν μουντό το πρωινό εκείνης της ημέρας, όταν το ημερολόγιο έγραφε 31 Μαρτίου 1945 στο στρατόπεδο Ράβενσμπουργκ της Γερμανίας. Μια μακριά σειρά γυναικών κρατουμένων στο κολαστήριο των ναζί στεκόταν στην σειρά για να μπουν στον θάλαμο αερίων. Μ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
Ο π. Πάβελ Φλορένσκι (1882- 1937), στοχαστής, θεολόγος, φυσικός, ιερέας, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως ο τελευταίος εγκυκλοπαιδιστής στην ιστορία της ανθρωπότητας. Μειλίχιος και εγκάρδιος, μελετητής και συγγραφέας, ιερέας και πολίτης, ο π. Πάβελ Φλορέσνκι άφησε βαθιά και ανεξίτηλα ίχνη στη γραμματεία της Ρωσίας κατά τις δύο πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Ακολουθώντας τον δικό του μοναχικό δρόμο, ο π. Πάβελ Φλορένσκι κατάφερε να διακριθεί όχι μόνο ως θεολόγος, ιερέας και καθηγητής της Θεολογικής Ακαδημίας της Μόσχας, αλλά και ως ένα...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΑΧΟΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ
"Ήμασταν άνθρωποι. Είμαστε οι εποχές...". Αυτό έγραψε για τη μεταμορφωτική δύναμη της ιστορίας, ο σύγχρονος του Οσίπ Μαντελστάμ και φίλος του, Μπορίς Παστερνάκ. Στο βιβλίο "Ο αχός της εποχής", στη βάση μιας αυτοβιογραφικής πρόζας, σημειώσεων, επιστολών, αναβιώνει ο δύσκολος δρόμος που ακολούθησε ο μεγάλος Ρώσος ποιητής, εβραϊκής καταγωγής, Οσίπ Εμίλιεβιτς Μαντελστάμ (1891-1938). Μέσα από τις σελίδες αυτού του βιβλίου παρακολουθούμε την ταραγμένη διαδικασία ενηλικίωσης και τη διαμόρφωση της ανθρώπινης προσωπικότητας. Κυρίως όμως βλέπουμε το...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΘΡΥΛΟΣ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΙΕΡΟΕΞΕΤΑΣΤΗ ΤΟΥ ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ
Δεν υπάρχει άλλο φαινόμενο, τόσο δημιουργικών, τόσο επικών και τόσο εσχατολογικών διαστάσεων στην ιστορία της Ρους σαν την ρωσική αναγέννηση των αρχών του 20ού αιώνα. Μέσα σε τρεις περίπου δεκαετίες, όλα εκείνα που οι αιώνες εγκυμονούσαν, ήρθαν στον κόσμο με εκτυφλωτικό φως και σκόρπισαν τα σκοτάδια που συσσωρεύονταν πάνω από την οικουμένη. Το έργο του Βλαδίμηρου Σολοβιόφ σηματοδοτεί τη γέννηση της αυτόχθονης ρωσικής φιλοσοφικής σκέψης και πλήθος μαθητών, μεταξύ των οποίων ο Νικολάι Μπερντιάγιεφ, ο Σέργιος Μπουλγκάκοφ, οι αδελφοί Σέργιος κ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ
Ο Σέργιος Νικολάγιεβιτς Τρουμπετσκόι ανήκει σε εκείνη την πλειάδα των επιφανών εκπροσώπων της ρωσικής θρησκευτικής φιλοσοφίας, η οποία, κυριολεκτικά, δέσποζε στα μυαλά των συγχρόνων της, στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα. Ευρυμαθής, βαθυστόχαστος, επίμονος ερευνητής, ταλαντούχος δημοσιολόγος και ενεργός πολίτης, ο Σέργιος Τρουμπετσκόι, άσκησε τεράστια επιρροή στην ανάπτυξη και εξέλιξη του φιλοσοφικού στοχασμού στη Ρωσία. Ο Σέργιος Νικολάγιεβιτς Τρουμπετσκόι ήταν ένας φιλόσοφος με όλη τη σημασία της λέξης. Δεν ασχολήθηκε απλά ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΛΑΤΩΝΑΣ, ΔΥΟ ΠΡΑΓΜΑΤΕΙΕΣ
Ο Βλαδίμηρος Σολοβιόφ στην επίπονη πορεία του προς την Αλήθεια, στηριζόταν στις μακρόχρονες μελέτες του πλατωνικού έργου. Ο Πλάτωνας είναι ο πραγματικός πρωταγωνιστής της ζωής και του έργου του γενάρχη της ρωσικής σχολής φιλοσοφικού στοχασμού. Ο Πλάτωνας ήταν η μόνιμη βακτηρία του στις μακρές, δύσβατες και συναρπαστικές περιπέτειες της σκέψης, μα και της πίστης του. Μελετώντας, σχολιάζοντας, αναλύοντας τον πλατωνικό θησαυρό ο Βλαδίμηρος Σολοβιόφ, δημιούργησε μόνος του στο δρόμο για ένα ολοκληρωμένο φιλοσοφικό σύστημα, με το οποίο προσπάθησ...
Διαβάστε περισσότερα...