BRECHT BERTOLT

ΠΟΙΗΜΑΤΑ / GEDICHTE
Ο Μπρεχτ είναι ποιητής, πριν απ' όλα και πάνω απ' όλα. Όσο τεράστιο κι αν είναι το ενδιαφέρον που προκάλεσαν τα κείμενά του σαν εκφράσεις των προβλημάτων και ανησυχιών της εποχής, σαν πολιτικοί λίβελοι, σαν μανιφέστα σκηνικής μεταρρύθμισης, ή κοινωνικά ντοκουμέντα, κείνο που τα ξεχωρίζει είναι το στοιχείο του "μνημειώδους λόγου". Αυτή είναι η πρωταρχική τους σπουδαιότητα. Κάθε άλλη αξία που μπορεί να περιέχουν υπογραμμίζεται και πηγάζει απ' το στοιχείο αυτό. Τα θεατρικά έργα του Μπρεχτ μπορεί να τα συζητήσεις και να τα μιμηθείς σαν πρότυπα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΠΡΕΧΤ: ΠΟΙΗΜΑΤΑ
Τα ποιήματα του Μπρεχτ, ίσως με το πιο άμεσο τρόπο απ' τα θεατρικά και τις σύντομες ιστορίες του, αντανακλούν καλλιτεχνικά τις διεργασίες στη συνείδηση και στάση ζωής που εξελιχτικά διαμόρφωσε ο ποιητής και δραματουργός. Όπως συνόψισε προς το τέλος της ζωής του (ομιλία στην τελετή απονομής του Βραβείου Λένιν, Μόσχα 1955) ο Μπρεχτ: "Το πιο σημαντικό μάθημα που έμαθα ήταν πως το μέλλον της ανθρωπότητας μπορεί να ειδωθεί μόνον "από τα κάτω", από την σκοπιά των καταπιεσμένων κι εκμεταλλευόμενων. Μόνο όποιος αγωνίζεται μαζί τους, αγωνίζεται για...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΟΫΝΕΡ
[...] Δεν είναι λοιπόν συμπτωματικό ότι ο Μπρεχτ αρχίζει να γράφει τις "Ιστορίες του κ. Κόυνερ" αμέσως μετά την ανακάλυψη που κάνει για τη σύνδεση του μαρξισμού με τα καθημερινά γεγονότα. Γιατί οι ιστορίες αυτές έχουν έναν κοινό άξονα: δείχνουν τη συμπεριφορά του ατόμου, του κ. Κόυνερ, απέναντι σε φαινόμενα της καθημερινής ζωής, και τις αντιδράσεις του απέναντι σε καθιερωμένες αντιλήψεις κα καταστάσεις. Καθώς μάλιστα ο κ. Κόυνερ τοποθετείται, από τη μια ιστορία στην άλλη μέσα σε μια διαφορετική κατάσταση, όλες οι ιστορίες μαζί συνθέτουν έν...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΚΑΛΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΟΥ ΣΕΤΣΟΥΑΝ
Μπορεί ένας καλός άνθρωπος να ζήσει με καλοσύνη και να μείνει καλός στον κόσμο ετούτον, που 'ναι γεμάτος κακία κι όπου βασιλεύει το αξίωμα "homo homini lupus";... Το ερώτημα μένει, για τον συγγραφέα και την ηρωίδα του (τον μόνο καλόν άνθρωπο σ' όλο το Σετσουάν - σ' όλη τη Γη), που η καλοσύνη της την οδηγεί στη συμφορά, η αγάπη στη δυστυχία, ο έρωτας στην απελπισία... ...Δεν μπορεί, λοιπόν, να επιζήσει η καλοσύνη στον κόσμο μας; ...Μια κάποια λύση, η σωστή λύση - πρέπει να υπάρξει. Πρέπει! Κι αν δεν φτάνει ως αυτήν ο Μπρεχτ, την ατενίζει μ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΤΟΥ ΣΟΦΟΚΛΗ
Η μπρεχτική Αντιγόνη συνιστά ένα δραματουργικό εγχείρημα με ιδιαίτερο θεωρητικό και πρακτικό ενδιαφέρον, αφού σε αυτήν το επικό θέατρο συνδιαλέγεται, ουσιαστικά και μορφολογικά, με την αρχαία ελληνική τραγωδία, κάτι όχι αυτονόητο ή αναμενόμενο τη δεκαετία του 1940. Παράλληλα όμως, αποτελεί ένα πολιτικό και ποιητικό γεγονός του οποίου τις σκηνικές και αισθητικές επιπτώσεις μπορούμε να παρακολουθήσουμε από τις πρώτες κιόλας δεκαετίες μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι σήμερα. [...] Η πολιτική σημασία του κειμένου, με βάση τη δυναμική που αυτ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΓΑΛΙΛΑΙΟΥ
Ο Γαλιλαίος Γαλιλέι καθηγητής των μαθηματικών στην Πάδουα πάει να αποδείξει το καινούριο κοσμικό σύστημα του Κοπέρνικου. ΓΑΛΙΛΑΙΟΣ (ακαδημαϊκά, τα χέρια σταυρωμένα πάνω στην κοιλιά): Στις ελεύθερες ώρες μου, κι έχω πολλές, μελέτησα την περίπτωσή μου και σκέφτηκα πώς θα την κρίνει ο κόσμος της επιστήμης, στο οποίον εγώ πια δεν συγκαταλέγομαι. Ακόμα κι' ένας Έμπορος μαλλιού πρέπει να ενδιαφέρεται, πέρα απ' το ν' αγοράση φτηνά και να πουλά ακριβά, επίσης και για την ανεμπόδιστη διεξαγωγή του εμπορίου του μαλλιού. Η παρακολούθηση της επιστή...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΡΙΣΤΙΧΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ
Για τους μεγάλους επιτρέπονται μεγάλα λόγια. Οι άξιοι λόγου λογοτέχνες και ποιητές είναι με το έργο τους αναστόχαση, συνείδηση και αναπαράσταση της εποχής τους ή τουλάχιστον σημαντικών στοιχείων της και όψεών της. Ωστόσο ελαχίστων μόνον εξ αυτών το έργο είναι στην συνείδησή μας τρόπον τινά και συστατικό ιστορικό της στοιχείο. Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ είναι μεγάλος ποιητής. Έχει γράψει μερικά από τα ωραιότερα ποιήματα που έχουν γραφτεί ποτέ. Εν πρώτοις είναι ποιητής και δεν ποιητικίζει ποτέ και πουθενά. Είναι λιγότερο ή περισσότερο ποιητικός, αλλά...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΔΟΥΛΕΙΕΣ ΤΟΥ κ. ΙΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙΣΑΡΟΣ
Ένας νεαρός αριστοκράτης που διψά για το χρήμα εμφανίζεται με τη δημοκρατική παράταξη στην πολιτική ζωή της Ρώμης πιστεύοντας ότι είναι πιο "προσοδοφόρα". Ο Γάιος Ιούλιος Καίσαρ είναι αποφασισμένος να αναρριχηθεί και να παραμείνει στην εξουσία: ευφυής, αδίστακτος, έτοιμος να δωροδοκηθεί και να δωροδοκήσει, εξαπατά φίλους, συμμαχεί με αντιπάλους, χρησιμοποιεί κάθε μέσο για να πλουτίσει και να διακριθεί. Πομπήιος, Κάτων, Κικέρωνας, Γράκχοι και Κατιλίνας -ο Μπρεχτ σμιλεύει δεξιοτεχνικά τα πορτρέτα των ηρώων του με φόντο την αρχαία Ρώμη σε όλο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΙΗΜΑΤΑ
Ο Έντγκαρ Άλλαν Πόε είναι ένας από τους περισσότερους μεταφρασμένους ποιητές στον κόσμο. Η παράδοξη αυτή μεγαλοφυΐα που είχε γράψει στο βιβλίο «Μαύρος Γάτος», τις λέξεις: «Ποια αρρώστια μπορεί συγκριθεί με το αλκοόλ!» Ο άλλος είναι ο Τσαρλς Μπωντλαίρ, που είχαν παράλληλη πορεία και είχε δώσει τα πάντα στη φαντασία, στα βίτσια και στα φαντάσματά του, πολύ οξυδερκής και πολύ ρεαλιστής είχε γράψει: «Όπως η φαντασία δημιούργησε τον κόσμο, τον κυβερνάει κιόλας». Τα ποιήματα του Μπερτόλντ Μπρεχτ, επίκαιρα όσο ποτέ, εκφράζουν την εξαιρετική του ι...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΟΠΕΡΑ ΤΗΣ ΠΕΝΤΑΡΑΣ
"Η όπερα της πεντάρας" γράφει ο Brecht εκείνη την εποχή "είναι κάτι σαν διάλεξη πάνω στη ζωή όπως ο θεατής θέλει να την βλέπει στο θέατρο. Επειδή όμως, βλέπει και μερικά πράγματα που δεν θα ήθελε να δει, δηλαδή τις επιθυμίες του, που όχι μόνο θα πραγματοποιούνται, αλλά θα γίνονται αντικείμενο κριτικής, θα είναι σε θέση, θεωρητικά τουλάχιστον, να αναγνωρίσει στο θέατρο έναν καινούριο ρόλο..." [...] Η ειρωνεία και η αντίφαση είναι ενσωματωμένα σε κάθε πράξη του έργου, με αποτέλεσμα της απεριόριστης χρήσης τους, τα πάντα να μοιάζουν διφορούμε...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ - Η ΕΒΡΑΙΑ
Από νέος, ο Μπρεχτ είχε διαδηλώσει το σεβασμό του στην "ασέβεια" απέναντι στα κείμενα των άλλων (και μάλιστα, τα κλασικά), που τη θεωρούσε μέγιστη ευσέβεια. Γι αυτό, και τα περισσότερα έργα του είναι "διασκευές" όχι μόνον αφηγημάτων κ.λ.π., αλλά και θεατρικών έργων της παλιάς ή της πρόσφατης σκηνικής παράδοσης. Την "πνευματική ιδιοκτησία" τη θεωρούσε καθαρά "αστική αντίληψη", και λίγο πριν πεθάνει, έγραφε : "Ο αληθινός σεβασμός για τα κλασικά έργα πρέπει να στρέφεται στο μεγαλείο των ιδεών τους και στο κάλλος της μορφής τους, κι εκδηλώνετα...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΚΥΚΛΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΚΙΜΩΛΙΑ ΣΤΟΝ ΚΑΥΚΑΣΟ
Ο Κύκλος μέ τήν Κιμωλία ανέβηκε γιά πρώτη φορά στό Παρίσι τό 1954, στό πλαίσιο του Παγκόσμιου Θεατρικού Φεστιβάλ, κατακυρώνοντας καί επίσημα τήν αναγνώριση καί ακτινοβολία του Μπέρτολτ Μπρεχτ στό διεθνές κοινό. Στήν Ελλάδα τό έργο παρουσιάστηκε τό 1957 από τό Θέατρο Τέχνης σέ σκηνοθεσία του Κάρολου Κούν, μετάφραση Οδυσσέα Ελύτη καί μουσική Μάνου Χατζιδάκι. "Ομολογώ ότι τό έργο τό αγάπησα πολύ", γράφει ό Ελύτης στήν εισαγωγή "τό παραμυθένιο του υπόβαθρο καί οι βαθύτατα ανθρώπινες πλευρές του μου έδωσαν μιά χαρά πού θά ήθελα, μέσα από τή δι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΡΟΜΟΣ ΚΑΙ ΑΘΛΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΤΡΙΤΟΥ ΡΑΙΧ
Ένα επίκαιρο βιβλίο, σε μια νέα προσεγμένη μετάφραση από τα Γερμανικά. Ο Μπρεχτ μας μεταφέρει στα χρόνια πριν τον Β' Π. Πόλεμο, στα "έργα και τις ημέρες" των ναζί. Πριν τον "εξωτερικό εχθρό" οι ναζί πολέμησαν, τρομοκράτησαν και εξόντωσαν τον "εσωτερικό", αρχικά τους Εβραίους, και μετά το εργατικό και το λαϊκό κίνημα της Γερμανίας. Ο "Τρόμος και Αθλιότητα του Τρίτου Ράιχ", περιλαμβάνει είκοσι τέσσερα μονόπρακτα, που έγραψε ο Μπρεχτ εξόριστος στην περίοδο 1935 - 1939. Το υλικό το άντλησε μέσα από ανθρώπινες μαρτυρίες, όπως αυτές παρουσιάστη...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΜΕΤ' ΕΜΠΟΔΙΩΝ ΑΝΟΔΟΣ ΤΟΥ ΑΡΤΟΥΡΟ ΟΥΙ
Η μακάβρια φάρσα "Η μετ' εμποδίων άνοδος του Αρτούρο Ούι", όπου παρουσιάζεται η πιο ολοκληρωμένη εικόνα του Φύρερ του Τρίτου Ράιχ, δεν είναι παρά ένας παραλληλισμός της ιστορίας της ανόδου του ναζισμού στη Γερμανία μέχρι την κατάληψη της εξουσίας στην Αυστρία από τον Χίτλερ. Μ' αυτό το έργο ο Μπέρτολτ Μπρεχτ επιθυμούσε να κατακτήσει την αμερικάνικη θεατρική σκηνή, γι' αυτό και αποπειράται να εξηγήσει την άνοδο του Χίτλερ στον καπιταλιστικό κόσμο μεταφέροντάς την στο γκανγκστερικό περιβάλλον του Σικάγο. Ο χαρακτήρας του αποτρόπαιου επώνυμου...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΒΑΒΥΛΩΝΙΑΚΗ ΣΥΓΧΥΣΗ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΑ 499 ΠΟΙΗΜΑΤΑ
Ο ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ είναι συγγραφέας από παλιά γνωστός και πολύ αγαπητός στην Ελλάδα. Τα πεντακόσια ποιήματα της παρούσας ανθολογίας, που δημοσιεύονται κατά χρονολογική σειρά εμφανίσεως, παρέχουν μιαν ευκρινέστατη εικόνα όλου του ποιητικού έργου του. Παρουσιάζονται ποιήματα που είναι ήδη γνωστά (σε νέα, εννοείται, μετάφραση) και λυρικές συνθέσεις του, που είναι «άγνωστες» ακόμα στη γλώσσα μας. Τα εδώ διαλεγμένα κοινωνικά, πολιτικά, ερωτικά, σατιρικά και παιδικά ποιήματα και τραγούδια έρχονται να τονίσουν την προσωπικότητα του δημιουργού τους...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΛΕΕΙ ΝΑΙ ΚΑΙ ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΛΕΕΙ ΟΧΙ

ΤΟ ΡΟΜΑΝΤΣΟ ΤΗΣ ΠΕΝΤΑΡΑΣ
Στον καιρό του πολέμου των Μπόερς, μια σφαίρα βρήκε στο πόδι, το στρατιώτη Τζωρτζ Φιουκούμπι. Τον πήγανε σ' ένα νοσοκομείο του Κεϊπτάουν και του κόψανε το πόδι. Όταν γύρισε στο Λονδίνο, του δώσανε γι' αποζημίωση εβδομήντα πέντε λίρες, αφού τον βάλανε και υπόγραψε ένα χαρτί πως παραιτείται από κάθε άλλη απαίτηση απέναντι στο Κράτος. Με τα λεφτουδάκια αυτά αγόρασε ένα μαγαζάκι, μια ταβερνούλα στο Νιουγκέιτ, που τον τελευταίο καιρό έβγαζε με το παραπάνω τα έξοδα της - κάπου σαράντα σελίνια τη βδομάδα. Αυτό τουλάχιστον είδε ο άνθρωπός μας με τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΔΙΑΛΟΓΟΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΧΑΛΚΟΥ
Για να διαπιστώσει κανείς νομοτέλειες θα πρέπει να δεχτεί τα φυσικά γεγονότα με απορία μ' άλλα λόγια, θα πρέπει να διαλύσει τον "αυτονόητο" χαρακτήρα τους για να φτάσει στην κατανόησή τους. Για να ανακαλύψει κανείς τη νομοτέλεια στην περίπτωση ενός εκσφενδονιζόμενου σώματος θα πρέπει να ενεργοποιηθούν στη φαντασία του διάφορες πιθανές ερμηνείες γι' αυτό ανάμεσα σ' αυτές τις υποθετικές πιθανότητες, η φυσική, πραγματική πιθανότητα θα είναι η σωστή και τότε οι άλλες θα αποδειχτούν αναληθείς. Το θέατρο, μέσω των δικών του εφέ-Α, μπορεί να παρ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΜΑΝΑ ΚΟΥΡΑΓΙΟ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ
Το 1939, αυτοεξόριστος στη Σουηδία, ο Μπέρτολτ Μπρεχτ αρχίζει να γράφει τη "Μάνα Κουράγιο" με τον υπότιτλο "Ένα χρονικό από τον Τριακονταετή Πόλεμο", εμπνευσμένος από το μυθιστόρημα του Χανς Γιάκομπ φον Γκρίμελσχαουζεν "Η ζωή της αρχιαπατεώνισσας και αλήτισσας Courasche", που δημοσιεύτηκε το 1670, και βασιζόμενος σε ένα παράδειγμα μιας τσιγγάνας που περιγράφει πώς η λαίλαπα του Τριακονταετούς Πολέμου οδήγησε σε ηθική και υλική εξαθλίωση των λαών. Ο Μπρεχτ ωστόσο δεν δημιουργεί έναν ιστορικό πίνακα, αλλά επιλέγει τη μορφή της γυρολόγου Άννα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΑ ΤΟ ΡΕΑΛΙΣΜΟ
Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ (1898-1956), παράλληλα με το άφθονο ποιητικό έργο του, μας άφησε και ένα πλήθος από θεωρητικά δοκίμια και σημειώσεις. Η συλλογή αυτή περιέχει κείμενα όπου, σε διάφορες εποχές και με διάφορες ευκαιρίες, ο Μπρεχτ διατυπώνει τις απόψεις του για το ρεαλισμό: Σ' αυτή την εποχή των αποφάσεων πρέπει ακόμη και η τέχνη ν' αποφασίσει. Μπορεί να γίνει όργανο των λίγων, εκείνων που καθορίζουν τη μοίρα των πολλών και απαιτούν μια πίστη, που πάνω απ' όλα πρέπει να 'ναι τυφλή, και μπορεί ακόμη να πάει με το μέρος των πολλών, εναποθέτοντ...
Διαβάστε περισσότερα...