ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ

ΣΙΚΕΛΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ
Μου πήραν τον ήλιο μου, αλλά εγώ θα τον βρω. Κανόνισα μια μυστική συνάντηση μαζί του όπως εκείνος που πηγαίνει για παράνομο τύπο ή για παράνομο υλικό. Θα γιομίσω τον κόρφο μου μεγάλλα φύλλα χρυσαφιού και λάμπες για την κρύπτη μου, πριν μου αφανίσουν την ψυχή να την κυκλοφορήσω χέρι με χέρι μες στη νύχτα. [Από την έκδοση]...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΚΛΟΓΗ ΜΟΥ
Η επιλογή των ποιημάτων ακολουθεί την χρονολογική σειρά δημοσίευσής τους σε αυτοτελείς, ή συγκεντρωτικές συλλογές. Ορισμένα από τα ποιήματα παρουσιάζουν κάποιες φορές διαφορές από την αρχική τους μορφή, γιατί είναι γνωστό πως ο ποιητής, όταν πραγματοποιούσε συγκεντρωτικές εκδόσεις της δουλειάς του ξαναδούλευε ορισμένα από τα παλαιότερα ποιήματα. Για την εκλογή αυτή χρησιμοποίησε ως οδηγό του τις συγκεντρωτικές συλλογές "Οδοιπορία", 1929-1967, "Οδοιπορία", 1967-1970 και "Τα ποιήματα", Α, Β, τόμος 1981 και Γ τόμος 1991, στις οποίες τα ποιήμα...
Διαβάστε περισσότερα...

SELECTED POEMS
Vrettakos's poems are firmly rooted in the Greek landscape and coloured by the Greek light, yet their themes and sentiment are ecumenical. His garden, his own heart, are but a microcosm of the entire world, of the whole of humanity, and both contain divine messages that the lens of poetry can help us to perceive. His poetry sings of the beauty of the natural world and offers a vision of the paradise that the world could be, but it is also imbued with a deep and painful awareness of the dark abyss that it threatens to become. For Vrettakos,...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ (ΤΡΙΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Ο τρίτος τόμος των Ποιημάτων του Νικηφόρου Βρεττάκου περιλαμβάνει τα ποιήματα των εξής αυτοτελών εκδόσεων: Ο Προμηθέας ή το παιχνίδι μιας μέρας (1978, Διογένης), Λειτουργία κάτω από την Ακρόπολη (1981, Τρία Φύλλα), Διακεκριμένος πλανήτης (1983, Τρία Φύλλα). Ηλιακός λύχνος (1984, Τρία Φύλλα). Εκκρεμής δωρεά (1986, Τρία Φύλλα), Χορωδία (Φεβρουάριος του 1988, Τρία Φύλλα), Η φιλοσοφία των λουλουδιών (καλοκαίρι του 1988, Artigraph). Ο Προμηθέας ή το παιχνίδι μιας μέρας άρχισε να γράφεται το 1971 στο Παλέρμο, όπου είχε εγκατασταθεί ο ποιητής στη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Ο δεύτερος τόμος των Ποιημάτων τον Νικηφόρου Βρεττάκου περιλαμβάνει ποιήματα από τις συλλογές Το βάθος τον Κόσμου, 1961, Οδοιπορία, Γ' τόμος 1972, Διαμαρτυρία, 1974, Ωδή στον ήλιο, 1974, Το ποτάμι Μπυές και τα εφτά ελεγεία, 1975, Το απογευματινό ηλιοτρόπιο, 1976, καθώς και τέσσερα ποιήματα από τα τυπωμένα μεταγενέστερα σε περιοδικά με τον τίτλο Τα παραλειπόμενα. Το βάθος του Κόσμου είναι το μεγαλύτερο σε όγκο έργο του ποιητή και όπως βγαίνει από τον ποιητικό πρόλογο και επίλογό του, γράφτηκε ανάμεσα στις χρονολογίες 29 Μαρτίου 1958 - 29 Μα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ
Όταν οι εκδότες Σύψας και Σιαμαντάς μου ζήτησαν να τους γράψω ένα βιβλίο για τον Καζαντζάκη, ένα βιβλίο που να τον εξηγεί, να τον αναλύει και να τον παρουσιάζει στο σύνολό του για τους αναγνώστες τους, δεν νόμισα καθόλου πως μου έκαναν μια πρόταση ευκαιρίας. Αυτού του είδους οι εργασίες, είναι ίσως οι πιο αναγκαίες, είναι όμως και οι πιο δύστροπες. Κι' οφείλω να ομολογήσω πως αν δεν επρόκειτο για τον Καζαντζάκη, η απάντησή μου θα ήταν άμεσα αρνητική. Και γιατί ειδικά για τον Καζαντζάκη, αυτή μου η συγκατάβαση; θα ρωτούσε κανείς. Δεν ξέρω α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ
Άπλωνα, θάλασσα... Άπλωνα, θάλασσα, τα χέρια παντού, Ζητώντας απ' όλα βοήθεια κι αγάπη. Όλα μου έδωσαν. Κ' εκτός από τον ομιλούντα σου φλοίσβο και τον ρυακίζοντα ουρανό, η ψυχή μου πήρε απ' όλα, θησαύρισε πράγματα. Κ' έγινε ομοίωση, σώμα μικρό του παντός. Η φωνή του φωνή μου, φως μου το φως του. Η ψυχή μου, ο κόσμος που γίνεται λόγος. Η ψυχή μου, ο λόγος που γίνεται κόσμος. (Από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Τα ποιήματα του Νικηφόρου Βρεττάκου καλύπτουν τη διάρκεια μιας αδιάκοπης ποιητικής δημιουργίας που άρχισε ημερολογιακά το 1929, με την έκδοση της πρώτης του συλλογής με τον τίτλο "Κάτω από σκιές και φώτα". Στις ενιακόσιες περίπου σελίδες, που αποτελούν το σώμα της δίτομης αυτής έκδοσης, είναι συγκεντρωμένο το έργο μιας ζωής. Ο τρόπος και οι κατά κανόνα αντίξοες συνθήκες μέσα στις όποιες ο ποιητής παρουσίασε τις κατά καιρούς τυπωμένες συλλογές η επιλογές του, η μακροχρόνια πολλές φορές απουσία έργων του από τις προθήκες των βιβλιοπωλείων, δ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΠΟΤΑΜΙ
Στα διηγήματα "Μπροστά στο ίδιο ποτάμι" ο Νικηφόρος Βρεττάκος εξιστορεί δραματικές περιπτώσεις παιδιών, θυμάτων πολέμου και κοινωνικών θυμάτων που ο ποιητής γνώρισε από κοντά, ζώντας σε μια διεθνή παιδούπολη επί τρία ολόκληρα χρόνια. Γράφτηκαν το 1972 όταν πλέον ο Ν. Β. ζούσε στο Παλέρμο. Ένα από τα διηγήματα της συλλογής, το "Πήλινο πουλί" επί πολλά χρόνια περιλαμβανόταν στο Αναγνωστικό της Ε' Δημοτικού στη Γερμανία. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΝΩΠΙΟΣ ΕΝΩΠΙΩ
ΝΙΩΘΩ περίεργα καθώς είμαι, υποχρεωμένος να γράψω ένα σύντομο εισαγωγικό σημείωμα γι' αυτές τις λιγοστές ημερολογιακές σελίδες του Νικηφόρου. Γιατί εγώ κι όχι κάποιος άλλος; Γιατί τυχαίνει να έχω ζήσει κοντά του τις τελευταίες δεκαετίες μ' έναν τρόπο συντροφικό, που νομίζω πως σπάνια συμβαίνει ανάμεσα σε πατέρα και γιο. Μας συνέδεε η τρυφερή συνενοχή που δένει στενά όσους υποχρεώνονται να ζήσουν μεγάλα διαστήματα της ζωής τους σε μια κατάσταση παρανομίας. Έχω στα χέρια μου τα χειρόγραφα και διατηρώ στη μνήμη μου γεγονότα και χειρονομίες, ε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΓΥΜΝΟ ΠΑΙΔΙ
Το γυμνό παιδί παρά τα πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία δεν είναι ένα αμιγώς αυτοβιογραφικό έργο. Ο Νικηφόρος Βρεττάκος θέλοντας να εξομολογηθεί τις αντιδράσεις και τα συναισθήματά του σε μια ορισμένη χρονική περίοδο -την εποχή της παιδικής ηλικίας- μέσα σ' ένα ορισμένο περιβάλλον, ανάπλασε μυθιστορηματικά το σύνολο του υλικού του. Οι δύο κεντρικοί ήρωες, αποτελούν τη συνισταμένη πολλών προσώπων που αντιπροσωπεύουν το καλό και το κακό στα χρόνια της πρώτης γνωριμίας του με τον κόσμο. Τελικός σκοπός του ήταν να δώσει την οδυνηρή πραγματικότητα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟΝ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ
Το "ΚΕΙΜΕΝΟ" του Νικηφόρου Βρεττάκου "Εξομολόγηση στον αναγνώστη", γραμμένο το 1964 ως προλογικό σημείωμα σε μια Εκλογή ποιημάτων του (εκδόσεις Θεμέλιο) και αναδημοσιευμένο το 2008 σε μια ακόμη Εκλογή (εκδόσεις Ποταμός), δεν είναι γράμμα. Έτσι, δίκαια θ' αναρωτηθεί κανείς γιατί εντάχθηκε εδώ, σ' αυτή την ενότητα με διαφόρων ειδών Γράμματα του ποιητή που εκδόθηκαν με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννησή του. Η απάντηση είναι απλή. Παρ' όλο που αυτό το κείμενο δεν είναι γράμμα, είναι, κατά τη γνώμη μου, η πιο ανοιχτή επιστολή που έχει γράψει....
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΑΓΡΙΜΙ
Το αγρίμι γράφτηκε στη διάρκεια της Κατοχής σ' ένα είδος ημερολογιακών σημειώσεων: Αυτοψυχογραφία και ταυτοχρόνως χρονικό, εκφράζει τόσο την υποκειμενική όσο και την αντικειμενική πραγματικότητα που έζησε και είδε ο Νικηφόρος Βρεττάκος εκείνα τα χρόνια, χωρίς καμμία μυθιστορηματική προέκταση ή ανάπλαση. Το κείμενο έχει διατηρήσει την πιστότητα ενός προσωπικού ημερολογίου στο οποίο καταγράφονταν από τη μία οι αντιδράσεις και τα συναισθήματα του συγγραφέα κι από την άλλη τα γεγονότα που διαδραματίζονταν γύρω του. (Από την παρουσίαση στο οπισ...
Διαβάστε περισσότερα...

Νικηφόρος Βρεττάκος
Το τριακοστό βιβλίο της σειράς "Δύο αιώνες ελληνικής ποίησης" με εισαγωγή και ανθολόγηση του έργου του Βρεττάκου από τον Σωτήρη Γουνελά εκδίδεται από το Ίδρυμα Τάκης Σινόπουλος - Σπουδαστήριο Νεοελληνικής Ποίησης. Στο πλαίσιο του προγράμματος αυτούς, σύγχρονοι Έλληνες ποιητές ανθολογούν και παρουσιάζουν σημαντικούς εκπροσώπους της ελληνικής ποίησης από τη μεγάλη ιστορική τομή του αγώνα της Ανεξαρτησίας έως τις απαρχές του 21ου αιώνα, επιχειρώντας ένα ανθολογικό πανόραμα της ποιητικής μας παραγωγής των διακοσίων τελευταίων ετών. (Από την π...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ
Η "Λειτουργία κάτω από την Ακρόπολη" αποτελεί το δεύτερο συνθετικό ποιητικό έργο του Νικηφόρου Βρεττάκου που κυκλοφόρησε το 1981. Είχε προηγηθεί ο Προμηθέας ή το παιχνίδι μιας μέρας το 1978. Η ανάπλαση του αρχαίου μύθου, όπως σημειώνει ο γνωστός ελληνιστής Vincenzo Rotolo, "αγωνίζεται να επαναφέρει, με αρκετούς υπαινιγμούς στην εποχή μας, τον άνθρωπο στο κέντρο του κόσμου, ενώ στο δεύτερο επιχειρείται μια έξοχη αναπαράσταση σημαντικών εμπειριών της ελληνικής ιστορίας και του ελληνικού πνεύματος. Αποτελεί ένα πολυσύνθετο έργο θεατρικής μορφ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΞΟΔΟΣ ΜΕ ΤΟ ΑΛΟΓΟ
Σπαράγματα από στίχους που γράφτηκαν κατά τη συνήθεια του Νικηφόρου πάνω σε πακέτα τσιγάρων. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου))...
Διαβάστε περισσότερα...

Η "ΑΡΙΘΜΗΜΕΝΗ" ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ
Η παρουσίαση ενός μικρού μέρους της αλληλογραφίας του Ν.Β. με την καλή του φίλη Κ.Ν., με τον τίτλο «Αριθμημένη» αλληλογραφία, αποτελεί μια «αυθαίρετη» δική μου επιλογή. Μια προσωπική προσέγγιση της κρίσιμης γι' αυτόν περιόδου 1967-1974. Ξεχωρίζω θραύσματα επιστολών που καταγράφουν την προσωπική του αγωνία και επιχειρώ μέσα απ' αυτά να συγκροτήσω μια περίληψη βίου που περιέχει αψιμυθίωτη την ευαισθησία του. Στα δύσκολα αυτά χρόνια της δικτατορίας, ο διάλογος με την Κ.Ν. του προσέφερε ένα δίχτυ συναισθηματικής προστασίας. Του επέτρεψε να αφε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΙΣ ΕΑΥΤΟΝ
ΤΑ "ΠΕΝΤΕ ΓΡΑΜΜΑΤΑ" του Νικηφόρου Βρεττάκου που παρουσιάζονται από τις εκδόσεις Ποταμός στην ομότιτλη σειρά πρωτοδημοσιεύτηκαν στο δεκαπενθήμερο λογοτεχνικό περιοδικό Νεοελληνικά Γράμματα το 1940. Τα τέσσερα πρώτα από τις 18 Μαΐου έως τις 29 Ιουνίου και το πέμπτο στις 3 Αυγούστου, λίγο πριν από την πρόσκληση του ποιητή στο στρατό για εκπαίδευση "στα νέα όπλα", δηλαδή τη σιωπηλή επιστράτευση η οποία, προηγήθηκε του πολέμου της Αλβανίας. Το πρόσωπο που αναδύεται από τα πέντε αυτά Γράμματα είναι εν μέρει μόνο γνώριμο περιέχει πολλά από τα χα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΝΕΟΥΣ
Πολύς λόγος γινόταν πάντοτε, και γίνεται ακόμα, στη χώρα μας, για τα ηθικά και τα πνευματικά θέματα, που έχουν μεγάλη ιστορία σε τούτο τον τόπο. Οι αρετές των προγόνων μας, το πνεύμα τους και ο πολιτισμός τους, έχουν την πρώτη θέση στα λόγια που λέγονται στα παιδιά και στους νέους, και, γενικότερα, σε όλους τους Έλληνες. Η ουσία όμως των πραγμάτων αυτών, δεν αντιμετωπίστηκε ποτέ όπως έπρεπε από την Πολιτεία. Δεν αντιμετωπίστηκε, δηλαδή, η συνέχιση του παλιού μας πολιτισμού με το δημιουργικό ανέβασμα του μορφωτικού, πνευματικού και ηθικού ε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΥΟ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΜΙΛΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Το "Δυο άνθρωποι μιλούν για την ειρήνη του κόσμου", μια σειρά επιστολών στοχασμού του Νικηφόρου Βρεττάκου, γραμμένων με λυρική διάθεση, που μοιάζουν ν' αποτελούν συνέχεια των "Γραμμάτων" τα οποία είχε δημοσιεύσει στο περιοδικό Νεοελληνικά Γράμματα το 1940, παραμονές του ελληνο-ιταλικού πολέμου, κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1949 από τις εκδόσεις "Τα Πειραϊκά Χρονικά". Είχε προηγηθεί προδημοσίευση της πρώτης επιστολής στο λογοτεχνικό περιοδικό της κομμουνιστικής αριστεράς Ελεύθερα Γράμματα, στο οποίο ο Νικηφόρος Βρεττάκος διετέλεσε, από το ...
Διαβάστε περισσότερα...