ΠΕΡΙ ΕΥΧΩΝ

Παρουσίαση

Όλα χωρούν σε αυτό το βιβλίο, σε αυτό το «γενναιόδωρο κουτί» των ευχών. Όποια σελίδα κι αν ξεφυλλίσεις, σε όποιο σημείο ή «γωνιά» κι αν πέσει βιαστικά το βλέμμα, μια ευχή θα λάμψει, φωτίζοντας και ανακαλώντας μια βιωμένη προσωπική στιγμή της ζωής. Με μια τέτοια ωραιότατη συλλογή «περιστασιακών» ευχών ανά χείρας, κάθε αναγνώστης/τρία δεν μαθαίνει μόνο «τα των ευχών», αλλά ξαναζεί τη ζωή του/της μέσα από αυτές. Η γλώσσα βεβαίως είναι και βίωμα, είναι και ανάμνηση, και ειδικώς οι ευχές, όπως πάλι επισημαίνουν οι συγγραφείς, ωσάν νA περιέχουν μια μαγική μεταμορφωτική δύναμη, τείνουν να διαδραματίζουν τον ρόλο «λεκτικών πράξεων», «να δημιουργούν πραγματικότητα δια του λόγου τους». Πες μιαν ευχή κι έγινε, όπως θα έλεγε περίπου και ένα γνωστό τραγουδάκι. Πέραν του ότι πολλές ευχές, ειδικώς στις ευχάριστες στιγμές της ζωής, εκφέρονται και τραγουδιστά, αντηχούν δηλαδή ως ευάρεστh και καλόηχη «επωδός», διαμορφώνοντας την επιθυμητή ατμόσφαιρα για ευχόμενους και αντευχομένους. (Από τον πρόλογο του Πέτρου Χριστοφιλίδη)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
Εισαγωγικό σημείωμα
Το λεξιλογικό πεδίο της λέξης ευχή
Η λέξη ευχή στη διαχρονία της ελληνικής γλώσσας
Ειδικές σημασίες και χρήσεις της λέξης ευχή
Ομόρριζα
- αντευχή
- αντεύχομαι
- απευχή
- απεύχομαι
- επεύχομαι
- ευκτική
- ευχέλαιο
- ευχετήριος - ευχετικός - ευκτήριος - ευκταίος
- ευχέτης
- ευχολόγιο
- πολύευκτος, -ος, -ον
- προσευχή - προσεύχομαι - προσευχητάριο
Ευχετικά και λεκτικά ρήματα παραγόμενα από ευχές
Οι ευχές ως έκφραση των προθέσεων και των πεποιθήσεων του ομιλητή
- Η τροπικότητα στην έκφραση ευχών
- Ρηματικοί χρόνοι
Αόριστος. Παρατατικός, Υπερσυντέλικος
Ενεστώτας
Παρελδοντ,κοί χρόνοι και Ενεστώτας
Μέλλοντας
Πώς + Συνοπτικός Μέλλοντας, Πώς θα + Παρατατικός, Πώς να + Υποτακτική Αορίστου ή Παρατατικός
- Προστακτική
Η μεταφορά του «βάθους» στις ευχές
- Καρδιά, ψυχή, θυμός
Η «θερμότητα» στις ευχές
Τα αριθμητικά στις ευχές
Η στίξη και η παραγλωσσική σήμανση στις ευχές
Ο τρόπος έκφρασης των ευχών
Θρησκευτική πίστη και ευχές
- Τα θεωνύμια στις ευχές
- Ευχές με χρήση θεωνυμίων και ανθρωπομορφισμός
- Ελλειπτικές ευχές με χρήση θεωνυμίων
- Ο Θεός, η Παναγία και οι Άγιοι ως βοηθοί στις ανθρώπινες υποθέσεις
- Η χρήση της λέξης «Θεός»
- Ο Θεός ως ευεργέτης και χορηγός αγαθών
- Ο Θεός ως «συνήγορος» ή «αντίδικος» των ανθρώπων
- Η σημαντική θέση της Παναγίας στις επικλήσεις για βοήθεια ή σωτηρία
- Επίκληση στα θεία και δήλωση (δυσάρεστης) έκπληξης
- Ευχές με αφορμή θρησκευτική εορτή, τελετή κ.λπ.
Ζητώντας ευχή
Προβολή ή μη προβολή του προσώπου που εύχεται ή δρα
Χρήση του ρήματος εύχομαι
Η επιτελεστική δύναμη των ευχών
Ευχετικά ονόματα - Τα ονόματα ως φορείς ευχών
Ευχές για πρόσωπο που απουσιάζει από τη συζήτηση
Επιθυμία για αποτροπή του Κακού ή της επανάληψής του
Επιδίωξη και επίκληση του Κακού
Φράσεις από τον χώρο της Εκκλησίας
Μακάρι να... Είθε να... Άμποτε(ς) να...
Εμπλουτισμένες ευχές
Συνδυασμός ευχής και προτροπής
Ειρωνεία
Ευχές με τα άντε, άμε/άμετε
Άντε: δείκτης κοινωνικότητας ή διακοπής σχέσεων
Ευχές και χαιρετισμοί
- Ορεβουάρ κ.ά.
- Γεια χαρά
- Αποχαιρετισμός
Ο υποκορισμός στις ευχές
Οι προθέσεις στις ευχετικές φράσεις
Γενικές ευχές και ειδικές περιστάσεις
- Ευχές με γενική χρήση
- Χρήση λέξεων μόνο σε ευχές
Ευχές που ακολουθούν τις διαιρέσεις του χρόνου
1. Κατά έτη
2. Κατά εποχές
3. Κατά μήνες
4. Κατά εβδομάδες
5. Κατά ημέρες
6. Κατά χρονικά διαστήματα της ημέρας
7. Κατά επετειακές ημέρες
8. Κατά το ορδόδοξο χριστιανικό εορτολόγιο
Υπέρ υγείας, μακροζωίας και ανθεκτικότητας
1. Ευχές για την υγεία γενικά
2. Ευχές για μακροζωία
3. Ευχές για ευρωστία - ανθεκτικότητα
4. Ευχές για την έκφραση συναισθημάτων και της στάσης του ομιλητή
5. Σε κοινωνικές συγκεντρώσεις
Εκπαίδευση, Πολιτισμός, Αθλητισμός [...]
Διασκέδαση, διακοπές, ελεύθερος χρόνος
Απόκτηση αγαθών
Θεσμοί, λειτουργήματα, επαγγέλματα
Ευχές για αφθονία
Δοκιμασίες και αναμετρήσεις
Νουθεσία
Στρατιωτική θητεία και φυλακή
Ταξίδι ή συνάντηση
Σταθμοί του κύκλου της ζωής
Βιβλιογραφία