ΛΟΥΝΤΒΙΧ ΒΙΤΓΚΕΝΣΤΑΪΝ

Παρουσίαση

Το έργο του Ludwig Wittgenstein είναι προϊόν σκληρής σκέψης και λαμπρής φαντασίας. Ο μόνος τρόπος για να γίνει πλήρως κατανοητό είναι μέσα από την ταυτόχρονη μελέτη τόσο της φιλοσοφίας όσο και της ζωής του. Ο Wittgenstein γεννήθηκε το 1889, γόνος μιας από τις πλουσιότερες οικογένειες της Βιέννης των Αψβούργων. Μέσα σ' αυτό το περιβάλλον ανέπτυξε ένα φλογερό πάθος για τα θρησκευτικά, ηθικά και πολιτισμικά ζητήματα. Η εξέλιξή του ως φιλοσόφου άρχισε το 1912, όταν πήγε στο Cambridge για να σπουδάσει φιλοσοφία με τον Russell. Το έργο του εκεί κορυφώθηκε με τη συγγραφή του Tractatus Logico-Philosophicus, μιας από τις γνησιότερες και καθαρότερες εκφράσεις του θεωρητικού λόγου. Το βιβλίο ολοκληρώθηκε με την λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά η (εθελοντική) θητεία του στον αυστριακό στρατό τον εξέθεσε σε τέτοιο βαθμό στον ανθρώπινο πόνο, ώστε τον μεταμόρφωσε. Πεπεισμένος ότι το βιβλίο του είχε λύσει όλα τα παραδοσιακά φιλοσοφικά προβλήματα, εγκατέλειψε τη φιλοσοφία και διορίστηκε δημοδιδάσκαλος στην αυστριακή επαρχία, όπου όμως συνάντησε τρομακτικές δυσκολίες επαγγελματικού και προσωπικού χαρακτήρα. Γύρω στα σαράντα του αποφάσισε να επιστρέψει στην ακαδημαϊκή φιλοσοφία. Η ριζική αναθεώρηση της πρώιμης θεωρίας του -που δημοσιεύτηκε δύο χρόνια μετά τον θάνατό του με τον τίτλο Φιλοσοφικές έρευνες- τον οδήγησε στην επινόηση μιας καινοφανούς προσέγγισης του αντικειμένου, η οποία έκτοτε κυριαρχεί στις φιλοσοφικές συζητήσεις και ανταλλαγές. Βασισμένο στα κείμενα του ίδιου του Wittgenstein, στην αλληλογραφία του και σε συνεντεύξεις με φίλους και συγγενείς του, το βιβλίο αυτό είναι η πρώτη πλήρως ανεπτυγμένη βιογραφία του φιλοσόφου. Συμφύρει με επιτυχία τη συνεκτική ανάλυση της σπουδαιότητας του έργου του Wittgenstein με ένα γοητευτικό πορτραίτο μιας δυνατής και επιβλητικής φυσιογνωμίας, την οποία συνήθως φανταζόμαστε ως μια βασανισμένη μεγαλοφυΐα. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)

Το σημαντικότερο στοιχείο που αξιοποιείται με μεγάλη επιτυχία από τον Μονκ είναι η οργανική συνάφεια βίου και έργου και ειδικότερα λογικής και ηθικής προβαλλόμενη επιγραμματικά και από το εμπνευσμένο από τον Βάινινγκερ μότο της βιογραφίας που ανταποκρίνεται απόλυτα στη φυσιογνωμία του Βιτγκενστάιν. Κατά τη βιτγκενσταϊνική διδασκαλία τα πιο καίρια δομικά και νοηματοδοτικά χαρακτηριστικά της ζωής μας λογικά και ηθικά δεν είναι θεωρητικά αναλύσιμα ούτε καν εκφράσιμα με τη γλώσσα. Δεν λέγονται αλλά διαφαίνονται μέσα από τις πράξεις μας, μέσα από τη στάση που εκφράζει τις ουσιώδεις επιλογές μας σε κάθε κρίσιμη συγκυρία, και προσδίδουν στην ύπαρξή μας το νόημα και την αξία της. Η επιστήμη και η θεωρητικολογούσα φιλοσοφία δεν έχουν εδώ τίποτε να μας προσφέρουν.
Αυτή την κεντρική πεποίθηση του Βιτγκενστάιν, μαζί με τη συνειδητοποίηση της μεγαλοφυΐας του, με τη συνακόλουθη έπαρση και τη βασανιστική ενοχή γι' αυτή την έπαρση, στο πρακτικό αντίκρισμα μιας ολόκληρης ζωής υπέροχης όσο και επώδυνης , αναδεικνύει το συναρπαστικό κείμενο του Μονκ. Μας αποκαλύπτει την περιπλοκότητα και ταυτόχρονα την τρομακτική απλότητα της θεώρησης του κόσμου του μεγαλύτερου ίσως φιλοσόφου του 20ού αιώνα, μιας θεώρησης που κείται πέραν της ηθικής με τη στενή, τρέχουσα έννοια και που καθορίζει έναν ανεπανάληπτο υπαρξιακό προσανατολισμό μεταξύ θρησκευτικού, μυστικού βιώματος και αισθητικής πραγμάτωσης ενός μοναδικού τρόπου ζωής. (ΣΤΕΛΙΟΣ ΒΙΡΒΙΔΑΚΗΣ, επίκ. καθηγ. Φιλοσοφίας Παν/μίου Αθηνών, ΤΟ ΒΗΜΑ, 26/7/1998)

Περιεχόμενα

Πρόλογος στην ελληνική έκδοση
Προλογικό σημείωμα στη 2η έκδοση
Συντομογραφίες
Φωτογραφίες
Ευχαριστίες
Εισαγωγή
Ι. 1889-1919
1. Το εργαστήρι της αυτοκαταστροφής
2. Manchester
3. Προστατευόμενος του Russell
4. Δάσκαλος του Russell
5. Νορβηγία
6. Στα μετόπισθεν
7. Στο μέτωπο
ΙΙ. 1919-1928
8. Η αλήθεια που δεν μπορούσε να τυπωθεί
9.«Κάτι εντελώς αγροτικό»
10. Φυγή από τον αγριότοπο
ΙΙΙ. 1929-1941
11. Επάνοδος
12. Η «επαληθευσιοκρατική φάση»
13. Η ομίχλη διαλύεται
14. Μια νέα αρχή
15. Francis
16. Γλωσσικά παιχνίδια: Το μπλε και το καφέ βιβλίο
17. Η στράτευση
18. Εξομολογήσεις
19. Αυστρία τέλος
20. Ο απρόθυμος καθηγητής
IV. 1941-1951
21. Εργασία πολέμου
22. Swansea
23.«Το σκοτάδι των καιρών μας»
24. Αλλαγή άποψης
25. Ιρλανδία
26. Καμιάς κοινωνίας πολίτης
27. Storys End
Παράρτημα: Ο Wittgenstein του Barley και οι κωδικοποιημένες παρατηρήσεις
Πηγές
Αναφορές, μεταφραστικά και πραγματολογικά σχόλια
Βιβλιογραφία
Πίνακας ονομάτων
Πίνακας παραρτημάτων 1ης έκδοσης