ΥΨΙΛΟΝ / ΒΙΒΛΙΑ

Η ΜΑΝΑ ΚΟΥΡΑΓΙΟ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ
Η Άννα Φίρλινγκ, η κατεξοχήν αρνητική ηρωίδα του Μπρεχτ με το παραπλανητικό συναισθηματικό όνομα Κουράγιο, μάνα τριών παιδιών από... τέσσερις πατεράδες, εμπόρισσα προσαρτημένη με τον αραμπά της στο στρατό, ζει από τον πόλεμο, παθαίνει από αυτόν όσα αντέχει και δεν αντέχει άνθρωπος, αλλά δεν μαθαίνει. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, το έργο οφείλει να δείχνει "πως τα μεγάλα εμπορικά αλισβερίσια στους πολέμους δεν γίνονται από τους μικρούς, πως ο πόλεμος μετατρέπει τις ανθρώπινες αρετές σε θανατηφόρες -ακόμη και για τους κατόχους τους- και πως για...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΝΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΟΥ ΚΟΙΜΑΤΑΙ
Ο τίτλος του βιβλίου κλείνει με νόημα το μάτι στον Προυστ: «Ένας άνθρωπος που κοιμάται κρατά σε κύκλο ολόγυρά του το νήμα που δένει τις ώρες, την τάξη που ακολουθούν τα χρόνια και οι κόσμοι». Και λειτουργεί παραπλανητικά, διαβρωτικά, όπως διαπιστώνει στη συνέχεια ο αναγνώστης: ενώ στον Προυστ ο ύπνος αναδιπλώνει αλλεπάλληλες αναμνήσεις κι εκτείνεται στη διάρκεια του παρελθόντος, στον Περέκ κυριαρχεί η λευκότητα της ακυρωμένης σελίδας, όπου δεν εγγράφεται καμία ανάμνηση, κανένα ίχνος του παρελθόντος, καμία επιθυμία· ο άνθρωπος που κοιμάται ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΕΑΜΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ
Ο άνεμος Στέκεται Όρθιος Στα κεραμίδια της στέγης. [Από την έκδοση]...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΑΙΟΦΩΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ (1916-1936)
Τσαλαπετεινοί... και θα γίνουν αυτές οι φιλαρέσκειες επικίνδυνες ή κράνη το χρώμα των δαμάσκηνων; Ω! και προπαντός να τσαλακώσει ένα ζεστό γάντι από καστόρι κρατώντας ποιες λιχουδιές βεγγαλικών! Στο Τυρόλο, όταν τα δάση σκουραίνουν, αποποιούμενα με όλη τους την ύπαρξη μια μοίρα άξια, το πολύ, για νόστιμες κακόγουστες ζωγραφιές, τη μεταμέλειά μου: την τραχύτητά της, τους καημούς, αναδίδω τα τροπαίολα του γράμματός της. [Από την έκδοση]...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΙΟΣ ΕΙΜΑΙ ΕΓΩ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΕΙΣΑΙ ΕΣΥ; (ΔΙΓΛΩΣΣΗ ΕΚΔΟΣΗ)
(...) Εδώ, σε μια προσπάθεια πιο διεξοδική και συστηματική, είχα επιπλέον ως οδηγό τον τόμο με τα σχόλια του Hans Georg Gadamer σχετικά με το συγκεκριμένο έργο. Έτσι, ο τρόπος της παρούσας μετάφρασης αντιστοιχεί στο προδιαγεγραμμένο από την ερμηνευτική απόπειρα του Gadamer τόπο, η οποία γι’ αυτόν τον λόγο και παρατίθεται επίσης ακέραια. Πάντως η ενασχόλησή μου με τα σχόλια του Gadamer που συνοδεύουν τις μεταφράσεις δεν είχε καταρχάς άλλο σκοπό από το να καταστεί δυνατή η ίδια η μεταφραστική προσπάθεια. Έτσι, δεν αποτελούν κάποιο «δεκανίκι»...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΡΦΥ
Ο Μέρφυ είναι το πρώτο μυθιστόρημα του Μπέκετ· δημοσιεύτηκε στην Αγγλία το 1938, ύστερα από δεκάδες απορρίψεις, από τις εκδόσεις Routledge. Η γαλλική μετάφραση (του ίδιου του συγγραφέα, σε συνεργασία με τον Alfred Peron, που είχε ξεκινήσει ήδη από το 1938) εκδόθηκε το 1947 από τις εκδόσεις Bordas στο Παρίσι. Κείμενο σκοτεινό και κωμικό ταυτόχρονα, παρωδεί την παραδοσιακή φόρμα του μυθιστορήματος και ανατρέπει τα πάντα, στην ουσία ολόκληρη τη δυτική παράδοση. Τα στερεότυπα εδώ αρχίζουν ήδη από τον τίτλο, καθώς ο φερώνυμος κεντρικός ήρωας, ο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΩΡΕΣ ΣΤΗ ΣΑΤΙΛΑ
Τον Σεπτέμβριο του 1982, στο αποκορύφωμα του εμφυλίου πολέμου στον Λίβανο, η παγκόσμια κοινή γνώμη πληροφορείται με αποτροπιασμό τις σφαγές που διέπραξαν οι χριστιανοί φαλαγγίτες στη Σάμπρα και τη Σατίλα, τους παλαιστινιακούς καταυλισμούς της Βηρυτού, με την ανοχή των ισραηλινών δυνάμεων. Ο Ζαν Ζενέ, που βρίσκεται εκείνη την εποχή στη λιβανική πρωτεύουσα, καταφέρνει να επισκεφτεί για λίγες ώρες τους καταυλισμούς την επαύριο της σφαγής και, συγκλονισμένος, γράφει εν θερμώ ένα από τα σημαντικότερα κείμενα του. Οι Τέσσερις ώρες στη Σατίλα είν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΜΟΡΑΝΤΟΥΜ
[...] Για το Memorandum ο Μάρτιν Έσλιν έχει γράψει: "Καινούργιοι άνθρωποι έρχονται στην εξουσία επιβάλλοντας τη χρήση μιας νέας γλώσσας [ιδέας], που μόνο αυτοί μπορούν να χρησιμοποιήσουν και να κατανοήσουν. Η κυριαρχία τους καταρρέει όταν αποκαλύπτεται ότι δεν μπορούσαν στην πραγματικότητα να την καταλάβουν και οι ίδιοι. Αλλά -κι αυτή είναι η τραγική ειρωνεία του έργου- ακόμα και όσοι αθώα περιπλέκονται στις ψευδαισθητικές αντιμαχίες που ξεσηκώνουν οι πόλεμοι για την ερμηνεία αυτών των αδιευκρίνιστων ιερών κειμένων, ζημιώνουν ανεπανόρθωτα ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΙΛΑΕΙ Ο ΑΓΡΙΟΧΟΙΡΟΣ
Στην έκδοση αυτή με τον γενικό τίτλο "Μιλάει ο αγριόχοιρος" περιλαμβάνονται οι ποιητικές συλλογές: ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΚΑΝΙΓΓΟΣ, ΤΟ ΑΙΜΑ ΤΟΥ ΛΥΚΟΥ, ΘΕΙΑΦΙ ΚΑΙ ΑΠΟΘΕΩΣΗ, ΑΚΑΡΙΑΙΑ, Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ, ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΜΥΝΑΣ και τα καινούργια, ποιήματα που εκδίδονται για πρώτη φορά, ως έβδομη συλλογή με τίτλο "Μιλάει ο αγριόχοιρος". Οι πέντε πρώτες συλλογές είχαν κυκλοφορήσει σε έναν τόμο με τίτλο Ακαριαία από τις εκδόσεις ύψιλον / βιβλία το 1985 και ορισμένα ποιήματα από αυτά είχαν δημοσιευτεί στα περιοδικά "Το δένδρο", Περιοδικό", "Χ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΔΟΥΛΕΣ
Οι "Δούλες", από τα αρτιότερα δείγματα του δυτικού μοντερνισμού στο θέατρο, πρωτοπαρουσιάστηκαν το 1947 στο Theatre de l' Athenee στο Παρίσι και παραμένουν μέχρι σήμερα το πιο πολυπαιγμένο έργο του Ζαν Ζενέ. Χρησιμοποιώντας τις τεχνικές του θεάτρου μέσα στο θέατρο και τις μεθόδους του θεάτρου του παραλόγου, ο Γάλλος δραματουργός τοποθετεί τις δύο υπηρέτριες σε ένα διαρκές παιχνίδι εναλλαγής ταυτότητας, όπου η Κλαίρη ενδύεται τον ρόλο της Κυρίας τους, ενώ η Σολάνζ παριστάνει την Κλαίρη. Έργο τραγικό και βίαιο, στο οποίο ο Ζενέ επιχειρεί να ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ
Έχει το γούστο του, τώρα π' αρχίζω αυτές τις γραμμές για τον Καραγκιόζη, να έρχεται στην άκρια της πέννας μου το όνομα του απαισίου την μνήμην Αδόλφου Χίτλερ. Βέβαια το όνομα τούτο θα ήρμοζε καλλίτερα σε τίποτε που ν' αφορούσε το αιμοβόρο τέρας Ubu-Roi. Ας είναι. (Άλλωστε θα επανέλθω, πιο κάτω, στον Χίτλερ). Ο Χίτλερ λοιπόν πέθανε: είναι πλέον μάταιο, όσο και μωρόν, να επιμένει κανείς, με άκρα σχολαστικότητα, στα ζητήματα της "φυλετικής καταγωγής". Ας τ' αφίσουμε στους φίλους μας τους Γάλλους, ειδικούς στα κουραστικά (και λίγο συκοφαντικ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ
Το «Τέλος του Παιχνιδιού» είναι η ιστορία ενός ανθρώπου, του Χαμ, πολύ δυνατού, πολύ τυραννικού, που βρίσκεται σε μια κατάσταση πλήρους ανασφάλειας γιατί είναι τυφλός και δεν μπορεί να περπατήσει. Ζει σε μια πολυθρόνα και εξαρτιέται από έναν σύντροφο, κάτι σαν παραγιό και υπηρέτη μαζί, τον Κλοβ. Οι γονείς του Χαμ, ο Ναγκ και η Νελ (ο καθένας μέσα σ’ έναν σκουπιδοτενεκέ που του χρησιμεύει για στήριγμα, επειδή έχασαν το πόδια τους σε ένα ποδηλατικό δυστύχημα), ζουν πλάι του σε μια κατάσταση ακόμα μεγαλύτερης ανημποριάς, σε ένα στάδιο εξάρτησ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΗΜΕΡΑ
Τι σημαίνουν σήμερα για μας οι λέξεις "πολιτική" και "επανάσταση"; Ο Κορνήλιος Καστοριάδης για ν' απαντήσει σ' αυτό το πρόβλημα χρειάστηκε να παραμερίσει τις έτοιμες λύσεις, έπαψε να σέβεται τη λογική του δόγματος, έδωσε μια νέα διάσταση στην επαναστατική προοπτική, και όπως λέει ο ίδιος: "Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να μιλάει εν ονόματι της εργατικής τάξης, παρά μόνο η ίδια η εργατική τάξη. Όταν λοιπόν ένας πολιτικός μιλάει εν ονόματι της εργατικής τάξης, του έθνους κτλ. πρέπει να ξέρουμε πως είτε απατά είτε απατάται. Τρίτος όρος δεν υπάρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΟΡΑΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΙΜΟΝ ΜΑΣΑΡ
Με τη Σιμόν Μασάρ, το αγνό, δεκάχρονο δουλάκι, που ανάμεσα σε δωσίλογους, πολεμοκάπηλους, προδότες, δειλούς και βολεμένους αντιστέκεται στον κατακτητή, ο Μπρεχτ δεν επιδιώκει την αγιογραφία μιας ηρωίδας. Παρακολουθεί την αγνή, ανυστερόβουλη λογική ενός ταραγμένου παιδιού, το οποίο ανάμεσα σε αστεία οράματα, εφιάλτες και γεγονότα προχωρά πάνω από φόβο και υποταγή. Βασικός άξονας είναι η θέση του σύγχρονου ανθρώπου απέναντι σε μια φαινομενικά μονιμοποιημένη μοίρα και η θέλησή του να επέμβει και να επιφέρει αλλαγές στις κοινωνικές διαδικασίες...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΑΡΙΕΜΑΙ
Ο Νέστορας, ένας νεαρός υπάλληλος, βαριέται. . . πολύ και αποφασίζει να εγκαταλείψει τη δουλειά του. Ενώ η μητέρα και η οικογένειά του πιστεύουν πως οδηγείται στην παράνοια, αυτός βρίσκει τον χρόνο να απολαύσει τη ζωή του μακριά από εργασιακές και κοινωνικές υποχρεώσεις και να στοχαστεί πάνω στη ζωή και στο μέλλον του. Η γυναίκα του τον εγκαταλείπει, η μητέρα του αγωνιά, αλλά ο Νέστορας καταφέρνει να ανανεωθεί και να αναλογιστεί την εργασιακή ζωή, που είχε υπάρξει τόσο θλιβερή και καταπιεστική για αυτόν, σε αυτή την κοινωνική σάτιρα του Α...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΛΑΜΠΕΡΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΜΜΕ
Πολλές και διάφορες είναι οι σημασίες που αποδίδονται στη λέξη "ιστορία", σημάδι αλάθητο ότι έχουμε να κάνουμε με μια έννοια πολύπλοκη και ταυτοχρόνως απαραίτητη για τη διεκπεραίωση της καθημερινής μας συνεννόησης. Για να αρχίσουμε από την πιο συνηθισμένη σημασία της, ιστορία είναι ό, τι συνέβη στο παρελθόν, και ιστορία θα γίνει στο μέλλον ό, τι συμβαίνει σήμερα. Ιστορία όμως είναι και η καταγραφή των συμβάντων, και μάλιστα η συστηματική και ακριβής καταγραφή τους, η οποία εντέλλεται να αποδώσει πιστά την πραγματικότητα. Την ίδια στιγμή, ό...
Διαβάστε περισσότερα...

Κάτοικοι της σκηνής
Ο Πήτερ Μπρουκ μας έχει προειδοποιήσει εγκαίρως: «Όποτε χρησιμοποιούμε λόγια, κάνουμε ζημιά στον εαυτό μας». Είναι αλήθεια. Γι' αυτό η εν σιωπή επικοινωνία είναι συνήθως αποτελεσματική, γοητευτική και ενίοτε εξόχως ερωτική. Μια εκπνοή εδώ, ένα τραύλισμα εκεί, μια λέξη που εκφέρεται μισή, ένα αγκομαχητό, μια τεράστια σιωπή, μια μετέωρη χειρονομία είναι σημάδια της λεκτικής δράσης του ηθοποιού που μαρτυρούν τη σχέση του με το ανείπωτο. Ας ορίσουμε λοιπόν τη λεκτική δράση ως τη σκηνική συνθήκη μέσω της οποίας ο ηθοποιός διαχειρίζεται την ομιλ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΡΗΜΑΓΜΕΝΗ ΓΗ
Θέμα του ποιήματος είναι ή σωτηρία της ρημαγμένης γης, χωρίς, ωστόσο, το αποτέλεσμα να είναι βέβαιο, αλλά πιθανό. Να ξανακερδηθεί το χαμένο πνευματικό, ψυχικό καί συναισθηματικό σφρίγος. Κι αναπτύσσει ό Έλιοτ το θέμα του παρατάσσοντας ανάλογα δείγματα από τρεις πηγές: (α) από τη φύση, τον κύκλο των εποχών, (β) από το μύθο, τίς αρχαίες δοξασίες γονιμότητας στην Αίγυπτο, στην Ινδία καί την Ελλάδα, σύμφωνα με τίς οποίες ό θεός πρέπει να πεθάνει για να ξεναγεννηθεί, ώστε να κάνει γόνιμο το έδαφος καί τους ανθρώπους, καί (γ) από τη θρησκεία, τη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΓΥΡΙ
Όπως κι αν είναι, η οδός Ιεροθέου -το μέρος τούτο μπρος στα περιβόλια- έχει μια σύσταση ξεχωριστή ολότελα. Ίσως να τη χρωστάει στο ρεύμα του ανέμου που κατεβαίνει από το βουνό - α, κάτι τρίβει ο άνεμος απ' το μυαλό του ανθρώπου, λεπταίνει ακόμη ως και τ' άψυχα. Τις νύχτες του καλοκαιριού, όσο λούφαζ' η άλλη χώρα μέσα στην ασφυξία της μαλάτσας, εδώ φυσάει το αγέρι του βουνού και μαστιγώνει τα αίματα. . . Ίσως το άλλο στοιχείο της, η σκόνη, να πρόσθετε την ξωτικιά του χάρη. Ο δρόμος τυλιγότανε μέσα σ' ένα κυματισμό από πέπλα, τα πρόσωπα κα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΒΔΟΜΕΡΟΣ
...Και τότε άρχισε η επίσκεψη αυτού του παράδοξου οικοδομήματος, που βρίσκεται σ' έναν αυστηρό δρόμο, αλλά κομψό και χωρίς θλίψη. Αν το έβλεπες από το δρόμο, το κτίριο σ' έκανε να σκέπτεσαι ένα γερμανικό προξενείο στη Μελβούρνη. Μεγάλα καταστήματα κατελάμβαναν όλο το μέρος του ισογείου του. Αν και δεν ήταν ούτε Κυριακή ούτε γιορτή, τα μαγαζιά ήταν κλειστά, κι αυτό έδινε σ' αυτό το μέρος του δρόμου μιαν όψη μελαγχολικής πλήξεως, μια κάποια θλίψη, αυτή τη χαρακτηριστικήν ατμόσφαιρα που έχουν οι αγγλοσαξωνικές πόλεις την Κυριακή. Στον αέρα πλ...
Διαβάστε περισσότερα...