ΦΑΛΑΙΝΑ

Παρουσίαση

[...] Μια παράξενη, μια ακατάλυτη συμπάθεια είχε γεννηθεί μέσα μας για το όν αυτό που είχε έρθει εδώ να τερματίσει τη ζωή του, μια συμπάθεια που μας απομόνωνε μαζί του σ' εκείνη την ψυχρή αμμουδιά, ανάμεσα στον γκρεμό που έστεκε ασάλευτος και στα νερά που κινούνταν. Ήμασταν μόνοι - μόνοι με τη φάλαινα, με εκείνη την ανεξιχνίαστη μάζα από ζελατίνη όπου το κενό έπαιρνε χρώματα τόσο τρυφερά, και με κοινή συμφωνία, χωρίς μια λέξη, ενστερνιστήκαμε την υπόθεσή της. Αυτή η ήττα, αυτό το σιωπηλό σβήσιμο, όλα ξαναγίνονταν παρουσία. [...] Η θέα της μας εκτόξευε έξω από το χρόνο, έξω απ' αυτή την παράλογη γη που μέσα στον πάταγο των εκρήξεων έμοιαζε να οδεύει ολοταχώς προς την τελευταία της περιπέτεια. Νομίζαμε πως αυτό που βλέπαμε ήταν απλώς ένα κήτος μισοχωμένο στην άμμο: ωστόσο αυτό που ατενίζαμε ήταν ένας νεκρός πλανήτης. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Ζηλεύω όσους δεν έχουν ακόμη διαβάσει τη Φάλαινα, αυτό το κείμενο του Paul Gadenne (1907-1956) γραμμένο πριν από μισό αιώνα και πλέον. Θα βρουν εκεί ένα είδος αρτιότητας και ίσως την απόδειξη πως μια γραφή που τη στοιχειώνει η μνήμη του κόσμου μπορεί, με αφορμή μια φάλαινα που έχει ξοκείλει στην ακτή, να δημιουργήσει το σύμβολο ενός κόσμου αιματηρά διχασμένου ανάμεσα στην αποθέωση και την καταστροφή.
Λόγω της συντομίας της, η αφήγηση του Πωλ Γκαντέν τοποθετείται στους αντίποδες του Μόμπυ Ντίκ κι ωστόσο αυτόματα φέρνει στη μνήμη τις γραμμές που έγραφε ο Giono στον πρόλογο του έργου του Melville: "Ο άνθρωπος διακατέχεται αέναα από την επιθυμία κάποιου θηριώδους αντικειμένου. Και η ζωή του δεν έχει αξία παρά μόνο εάν την αφιερώσει εξ' ολοκλήρου σ' αυτή την αναζήτηση".
Δημοσιευμένο για πρώτη φορά στο περιοδικό Empedocle του Albert Camus, το κείμενο αυτό του Πωλ Γκαντέν επανεκδόθηκε από τον οίκο Actes Sud το 1982 και η επιτυχία του στάθηκε τόσο μεγάλη ώστε ν' ακολουθήσουν πολλές επανεκδόσεις. (HUBERT NYSSEN)