ΔΩΔΩΝΗ

Η ΠΑΡΓΑ ΚΑΙ ΤΑ ΙΟΝΙΑ ΝΗΣΙΑ
Στους ταραγμένους πρώτους αιώνες της δεύτερης μ.Χ. χιλιετίας, οι Παργινοί, που τότε κατοικούσαν στην τοποθεσία της σημερινής Παλιόπαργας, είχαν αντιληφθεί την σημασία της ρήσης «μέγα το κατά θάλατταν κράτος» κι έτσι μετέφεραν την έδρα τους στον βράχο του σημερινού κάστρου της και συνεργάστηκαν επιδέξια με τις ναυτικές δυνάμεις που ήλεγχαν το Ιόνιο πετυχαίνοντας έτσι να ζουν ελεύθερα και δημοκρατικά και να διατηρήσουν την πολιτική τους ταυτότητα. Το 1814, όταν έγινε σαφές ότι στην περιοχή τους θα επικρατούσε η Βρετανία, αφόπλισαν τη Γαλλική...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΟΛΙΕΡΟΣ
Την Άνοιξη του 1751 ο Γκολντόνι αποφασίζει να ακολουθήσει το θίασο του Μέντεμπαχ που θα έδινε παραστάσεις για όλο το καλοκαίρι στο Τορίνο. Ήταν ήδη 44 χρόνων, κουρασμένος, άρρωστος και απογοητευμένος. Γράφει ο ίδιος: "Η συνεχής εργασία μου είχε καταστρέψει την υγεία. Αρρώστησα και μ' αυτόν τον τρόπο πλήρωσα το σκληρό μόχθο που μου επέβαλε η μανία μου για τη συγγραφή όλο και περισσότερων νέων έργων. [. . .] Είχα γράψει και ανεβάσει δεκαέξι έργα μέσα σ' ένα χρόνο, ο θιασάρχης δεν μου τα είχε ζητήσει, αλλά παρόλ' αυτά το κέρδος του δεν ήταν α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ
Μια βασική προϋπόθεση για την κοινωνική συμβίωση οποιασδήποτε ανθρώπινης ομάδας είναι η δυνατότητα επικοινωνίας ανάμεσα στα μέλη της. Όσο ανετότερα επικοινωνούν τόσο συνεκτικότερη είναι η κοινωνία τους. Στις αναπτυγμένες κοινωνίες η ουσιαστικότερη επαφή των μελών τους πραγματοποιείται όταν επικοινωνεί το ανώτερο χαρακτηριστικό τους, αυτό που τα κάνει να ξεχωρίζουν από τα άλλα ζώα, η προηγμένη λογική τους. Αυτή η επικοινωνία εκφράζεται άμεσα με τον προφορικό λόγο, και έμμεσα με το γραπτό. Ο προφορικός λόγος, που φορέας του είναι η φωνή, προ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΠΑΡΕΞΗΓΗΣΗ
Το θέμα της "Παρεξήγησης" είναι η εξορία του ανθρώπου στον άφιλο κόσμο. Η υπόθεση είναι παρμένη από μια λαϊκή ιστορία. Ο ήρωας επιστρέφει στην οικογένειά του και στη γενέθλια γη για να δολοφονηθεί από τη μητέρα του και την αδελφή του που δεν τον αναγνωρίζουν. Η δικαιολογία της κόρης για το φόνο είναι να μπορέσει να ζήσει κοντά στη θάλασσα και το δυνατό φως. Ο Καμύ ο ίδιος υπήρξε ο ευτυχέστερος μεσογειακός που μεθά και λούζεται στο φως και στη θάλασσα. Τα ψυχρά όμως εγκλήματα θα παραμείνουν δικαιολογία και ποτέ δικαίωση. Αν δηλαδή το παράλο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΤΑ ΜΟΝΟΠΡΑΚΤΑ
Στο "¨ΕΪ, ΕΣΕΙΣ ΟΙ ΑΠ' ΕΞΩ", ενώ προδιαγράφεται απ' την αρχή σχεδόν η μοίρα του ήρωαμ ο δραματογράφος κατορθώνει με πολύ απλά μέσα, όχι μόνο ν' αυξαίνει το αίσθημα της αγωνίας, αλλά να γεμίζει -ανάμεσα στις κραυγές του ήρωά του- τις σκηνές του μ' εκείνη την ποίηση της επικίνδυνης καθημερινότητας απ' τη ζωή της Αμερικής. (Απόσπασμα από τον πρόλογο του κεφαλαίου ΕΪ, ΕΣΕΙΣ ΟΙ ΑΠ' ΕΞΩ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΕΔΕΣ
Σαν μακρινή πηγή του Βραχμανισμού, και γενικότερα του ινδουιστικού πνεύματος, πρέπει να θεωρηθούν οι Βέδες. Αποτελούνται από βιβλία προερχόμενα από διάφορες εποχές και εκτείνονται σε πολλές εκατονταετίες. Είναι τα ιερά βιβλία των Ινδών. Η λέξη σχετίζεται με την αρχαία ελληνική οΐδα (γνωρίζω), ομόρριζη της αρχαίας ινδικής veda, που σημαίνει γνώση, την εξ αποκαλύψεως γνώση και, τελικά, τη θεολογία στην κύρια και στην πιο στενή σημασία της λέξεως. Ένα από τα κυριότερα χαρακτηριστικά τούτης της θρησκείας είναι η πίστη πως η λύτρωση πραγματοποι...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΚΑΤΑ ΦΑΝΤΑΣΙΑΝ ΑΣΘΕΝΗΣ
Οι κακοτυχίες του έργου: Όταν ο Λουδοβίκος ο 14ος γύρισε νικητής από την εκστρατεία της Ολλανδίας, του 1672, ο Μολιέρος σοφίστηκε να ετοιμάσει για την Αυλή ένα από εκείνα τα θεάματα με ιντερμέτζα και μπαλέτα που τόσο πολύ άρεσαν στο Βασιλιά. Αυτό το μαρτυρά ο Πρόλογος που βρίσκεται επικεφαλής του Φανταστικά άρρωστου και παρουσιάζει το έργο σαν κωμωδία "που το σχέδιό της έγινε για να ξεκουράσει το μεγάλο αυτό πρίγκιπα από τα ευγενικά του έργα". (Απόσπασμα από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΠΡΟΞΕΝΗΤΡΑ
Ο Θόρντον Ουάιλντερ, αμερικανός θεατρικός συγγραφέας και μυθιστοριογράφος, γεννήθηκε στις 17 Απριλίου 1897. Ως γιος διπλωμάτη, πέρασε τα παιδικά του χρόνια σε πόλεις της Κίνας, εμπειρία που θα επηρεάσει βαθύτατα τη θεατρική του αισθητική. Αρχικά, σπουδάζει στο Γέηλ, σε περιοδικό του οποίου θα δημοσιεύσει το πρώτο του θεατρικό έργο με τίτλο Η σάλπιγγα θα ηχήσει, και αργότερα στην Αμερικανική Αρχαιολογική Σχολή της Ρώμης και στο Χάρβαρντ. Από το 1930 μέχρι το 1951 διδάσκει λογοτεχνία και ποίηση στα πανεπιστήμια Σικάγου και Χάρβαρντ. Κατά την...
Διαβάστε περισσότερα...

LA MAMMA
Το έργο αυτό υπάρχει κίνδυνος να φέρει κάποια επανάσταση: δεν ζητάει ν' αποδείξει τίποτα. Καταπιάνεται με μια επικίνδυνη όσο και δραματική ιστορία, που όμως θέλει να την αφηγηθεί ευτράπελα και να καταλήξει εκεί που πρέπει να καταλήγουν οι κωμωδίες, στην ευτυχία των ηρώων, που για μια στιγμή κινδύνεψε. Σε μια εποχή που το θέατρο κατακτήθηκε από τα αμερικανοσεξουαλικά, και φαίνεται να ικανοποιείται με την αξιοθρήνητη επίδειξη ορισμένων νοσηρών περιπτώσεων, θεώρησα υγιή τη πρόθεσή μου να καταπιαστώ μ' ένα απ' αυτά τα θέματα σε μια κωμωδία με ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΕΧΝΗΣ
«Η προέλευση του έργου τέχνης» είναι το κείμενο που περιέχει τις κύριες αντιλήψεις του Martin Heidegger (1889-1976) σχετικά με τη φιλοσοφία της τέχνης. Εδώ διατυπώνεται η άποψη ότι μέσα στο καλλιτέχνημα αποκαλύπτεται η αλήθεια, και άρα η τέχνη δεν έχει να κάνει κυρίως με το ωραίο και την ομορφιά. Διατυπώνεται επίσης η πεποίθηση ότι «κάθε τέχνη είναι κατ’ ουσίαν ποίηση» αυτό δεν μειώνει τα άλλα είδη τέχνης, π.χ. την μουσική, την αρχιτεκτονική ή την γλυπτική, αλλά αντίθετα αναδείχνει το βαθύτερο νόημά τους. Συνάμα ο Χάιντεγκερ βρίσκει ευκαι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΗΜΕΙΟ, ΓΡΑΜΜΗ, ΕΠΙΠΕΔΟ
Τι είναι η μορφή; Αυτή η ερώτηση κυριαρχεί στο «Σημείο - Γραμμή - Επίπεδο», ένα από τα κύρια θεωρητικά έργα του Kandinsky γραμμένο και δημοσιευμένο το 1926 κατά την περίοδο που ήταν καθηγητής στο Bauhaus. Αυτό που επιδιώκει εδώ ο συγγραφέας είναι να θέσει τις βάσεις μιας πραγματικής επιστήμης της αφηρημένης τέχνης, σε συσχετισμό με τις συγκινήσεις μας, τη νοητική μας δομή. Είναι ίσως η πιο τολμηρή απόπειρα από την εποχή της κωδικοποίησης των κανόνων της παραδοσιακής ζωγραφικής, κατά την Αναγέννηση, από τον Alberti. (Από την παρουσίαση στο ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗΣ ΤΩΝ ΗΘΩΝ
«Τα θεμέλια της Μεταφυσικής των ηθών» (. . .) είναι το πρώτο έργο του Καντ που ασχολείται αποκλειστικά με ηθικά προβλήματα. Το κύριο ερώτημα, που τίθεται και απαντάται σ’ αυτό το έργο, έχει ως εξής: Πάνω σε ποια θεμέλια μπορεί να βασιστεί μια ηθική αποτίμηση των ανθρώπινων πράξεων; Με ποια κριτήρια θα θεωρήσουμε μια πράξη ως ηθική ή ανήθικη; Α πό τη σχετικότητα που επικρατεί στις εκάστοτε ηθικές πράξεις και στις τρέχουσες ηθικές αξίες ο Καντ απομακρύνεται ριζικά, αποποιούμενος την εμπειρική γνώση ως ενδεχόμενο ηθικό κριτήριο. Ακριβώς επειδ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΜΗΡΟΣ ΚΑΙ ΜΥΚΗΝΕΣ
Ερευνώντας την Μυκηναϊκή προέλευση της Ελληνικής Μυθολογίας και εξετάζοντας την επιβίωση Μινωικών και Μυκηναϊκών στοιχείων στη θρησκεία των Ελλήνων, ο Σουηδός καθηγητής M. P. Nilsson βρισκόταν συνεχώς αντιμέτωπος με Ομηρικά προβλήματα. Συγκέντρωσε λοιπόν και παρουσιάζει σ' αυτό το βιβλίο, μια σειρά θεμάτων που βοηθάει στην καλύτερη κατανόηση αυτών των προβλημάτων. (. . .) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΥΡΥΔΙΚΗ
Τα χρόνια της Κατοχής, ο Ζαν Ανουίγ στρέφεται ξαφνικά στους αρχαίους ελληνικούς μύθους. Οχτώ έργα του είχαν κιόλας παιχτεί στην παρισινή σκηνή, με θέματα ζοφερά ή ρόδινα, όλα όμως παρμένα από τον σύγχρονο κόσμο. (. . .) Όπως ο αρχαίος μύθος του Ορφέα, έτσι και η Ευρυδίκη του Ανουίγ είναι η τραγωδία του Έρωτα και του Θανάτου. Μόνο που η Ευρυδίκη του γάλλου δραματουργού δεν είναι Δρυμαία Νύμφη, αλλά ηθοποιός σ' ένα θλιβερό "μπουλούκι". (. . .) Έτσι κι αλλιώς, σε κανένα του άλλο έργο ο Ανουίγ δε δείχνεται τόσο λυρικός, ποιητικά απελπισμένος, ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΜΗΡΟΣ ΚΑΙ ΡΙΛΚΕ ΠΕΡΙ ΘΑΝΑΤΟΥ
Εδώ και μερικές δεκαετίες η φιλολογική έρευνα έχει περιβάλει τα Ομηρικά έπη με το ενδιαφέρον της κι έχει οδηγηθεί σε αξιόλογα συμπεράσματα - αλλά έχει σχεδόν πάρει και το μονοπώλιο! Ανιχνεύει π.χ. το "Ομηρικό ζήτημα" (δηλ. μήπως ο Όμηρος δεν ήταν ένας αλλά πολλοί, ή μήπως δεν υπήρξε καν ο έτσι επονομαζόμενος) και τα προγενέστερα λογοτεχνικά-μυθολογικά μοτίβα που μεταποίησε ο Όμηρος και συμπεριέλαβε μέσα στα έργα του. Τέτοιες έρευνες διατρέχουν όμως πάντα τον κίνδυνο να μειώσουν ή και να εξαφανίσουν από τα μάτια μας τα βαθύτερα μηνύματα που...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΦΑΝΤΑΣΙΑΚΗ ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΙΩΝ - ΔΟΚΙΜΙΑ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΕΣ
Από τη φύση της η θρησκεία -η κάθε θρησκεία- έχει δομή φαντασιακή και βάση μυθική. Είναι δηλαδή μια θεωρητική -ιδεαλιστική κατασκευή αποκρυπτογράφησης του κόσμου, χωρίς να στηρίζεται σε μια λογική- ρεαλιστική βεβαιότητα κάποιας επιστημονικής αυταπόδειξης. Για την αφιλοσόφητη -και μυθοδίαιτη- συνείδηση, κάθε μόριο της Φύσης είναι μια υπερβατική ιεροφάνεια, κάθε μόριο του Σύμπαντος είναι μια Θεοφάνεια. Και ο άμετρος θαυμασμός της, οικοδομεί τον θρησκευτικό μύθο. Έναν μύθο που ωστόσο διανθίζεται από ερωτηματικά και αμφιβολίες, και γι' αυτό στ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΦΑΟΥΣΤ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Ο Φάουστ, ως πραγματικό πρόσωπο που γεννήθηκε μεταξύ 1460 και 1470, ήταν γερμανός μάγος που εμφανιζόταν άλλοτε ως γιατρός, άλλοτε ως αστρονόμος ή αλχημιστής. Η φήμη του εξαπλώθηκε γρήγορα καθώς περιγράφονταν σκηνές με τα κατορθώματά του στις οποίες εμφανιζόταν μαζί με τον Διάβολο με τον οποίο, όπως έλεγαν οι θρύλοι, είχε συνάψει "σύμφωνο αμοιβαίας υποστήριξης και συμφωνίας". Το 1587, ο τυπογράφος Johan Spiess κυκλοφόρησε μια λαϊκή φυλλάδα με τίτλο "Ιστορία του Δόκτορα Ιωάννου Φάουστ, θαυματοποιού και τεχνίτη της μαύρης μαγείας". Η επιτυχία...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΞΙ ΠΡΟΣΩΠΑ ΖΗΤΟΥΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
Τώρα που οι τολμηρές καινοτομίες του Λουίτζι Πιραντέλλο δεν σκανδαλίζουν πια το κοινό και η θέση του μέσα στη θεατρική ιστορία του αιώνα μας έχει στερεωθεί, μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα πού βρίσκεται, εκτός από την πρωτοτυπία, η βαθύτερη αξία αυτού του έργου. Η κυριότερη αρετή του είναι, χωρίς αμφιβολία, ο τρόπος, ο γνήσια θεατρικός τρόπος, με τον οποίο κατόρθωσε να ερμηνεύσει από τη σκηνή ένα οξύ για τη σκέψη και για το αίσθημα του σύγχρονου ανθρώπου πρόβλημα: τη ριζική αβεβαιότητα, την έλλειψη ενότητας, τη ρευστότητα και τις αντιφάσε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΥΡΙΟΣ ΓΟΥΡΟΥΝΑΚΗΣ
Ο πρώτος βιογράφος του Μολιέρου Jean-Leonor Le Gallois de Grimarest, μας πληροφορεί (1705) ότι ο Μολιέρος εμπνεύστηκε τον Πουρσονιάκ, εξαιτίας ενός κατοίκου από τη Λιμόζ ο οποίος, ένα βράδυ που δινόταν κάποια παράσταση, τσακώθηκε άγρια με τους ηθοποιούς και ξεδίπλωσε, σ' όλο της το μεγαλείο, τη γελοιότητά του. Ο συγγραφέας στη συνέχεια, για να τον εκδικηθεί, τον έκανε ήρωα του θεατρικού του έργου. Κατ' άλλη άποψη, ο Μολιέρος είχε την ιδέα να γράψει τον Πουρσονιάκ για να γελοιοποιήσει τους κατοίκους της Λιμόζ, μετά από ένα ταξίδι του στο Am...
Διαβάστε περισσότερα...

ΗΘΙΚΗ
Σπινόζα (Spinoza), Βικέντριος Βαρούχ. Μέγας Ιουδαίος φιλόσοφος (1632-1677). Εγγεννήθη εν Αμστελαδάμω και κατήγετο εξ Ιουδαίων μεταναστευσάντων εις Ολλανδίαν εξ Ισπανίας. Κατ' αρχάς προωρίζετο να γίνη ραββίνος, οι δε ομόθρησκοι αυτού εστήριζον επ' αυτού πολλάς και μεγάλας ελπίδας. Αλλ' αι ιδέαι αυτού καθίστανται από έτους εις έτος ελευθερώτεραι και απεκρυσταλλώθησαν τέλος εν τη "Θεολογικο-πολιτική πραγματεία" αυτού. Εν τω συγγράμματι αυτού τούτω απαιτεί ανεξιθρησκείαν, ελευθερίαν σκέψεως και λόγου όσον αφορά την θρησκείαν και ιστορικήν κριτ...
Διαβάστε περισσότερα...