ΠΛΕΘΡΟΝ

Η ΚΑΤΑΙΓΙΔΑ
ΑΔΕΛΦΟΣ: Αργείς πολύ ακόμα. ΚΥΡΙΟΣ: Έρχομαι αμέσως. ΑΔΕΛΦΟΣ: [Χαιρετάει τον Ζαχαροπλάστη] Καλησπέρα κύριε Σταρκ, τι φοβερή ζέστη... [Κάθεται στο παγκάκι] ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΗΣ: Καλησπέρα κύριε Πρόξενε, ναι, ναι, κάνει φοβερή ζέστη κι εμείς όλη μέρα σήμερα βράζαμε μαρμελάδες... ΑΔΕΛΦΟΣ: Αλήθεια... είχε πολλά φρούτα φέτος. ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΗΣ: Αρκετά κρύα η άνοιξη αλλά το καλοκαίρι ανυπόφορα ζεστό εμείς που μείναμε στην πόλη το νιώσαμε... ΑΔΕΛΦΟΣ: Εγώ χθες γύρισα από την έξοχη. Όταν τα δειλινά μικραίνουν θέλει κανείς να επιστρέψει... ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΗΣ: Εγώ μ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΣΡΕΜΠΕΡ
Ο αξιότιμος πρόεδρος του δικαστηρίου της Σαξονίας δρ Σρέμπερ, κορυφαίος μέσα στη χορεία των φροϋδικών ασθενών, αρχίζει μια μέρα να παραληρεί: πρέπει να μεταμορφωθεί σε γυναίκα και να συνουσιαστεί παθητικά, διότι αυτός είναι ο μόνος όρος για να σωθεί ο κόσμος, παρά τις αντιδράσεις που του προβάλλει ένας Θεός ικανός να καταλάβει μόνο από πτώματα. Οι φαντασιώσεις του δεν είναι μύχιες και φευγαλέες. Θα τις υπερασπιστεί μέχρι του σημείου να τις τυπώσει -παρά τη λογοκρισία- σε βιβλίο. Χωρίς να έχει γνωρίσει ποτέ προσωπικά τον ασθενή, ο Φρόυντ θα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ;
Δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να συνοψιστούν το εύρος και το βάθος των ερωτημάτων που θέτει ο Michel Foucault στη διάλεξή του "Τι είναι ένας συγγραφέας;" (1969), από την περίληψη που έδωσε ο ίδιος, για να αναδείξει την αδιαφορία απέναντι στο υποκείμενο της γραφής ως αναγκαία προϋπόθεση για την εγγραφή της κριτικής ως ιστορικοποίηση των κοινωνικών σχέσεων: "1) Το όνομα του συγγραφέα: η αντιμετώπισή του εν είδει καθορισμένης περιγραφής είναι ανέφικτη· αδυνατούμε, επίσης, να το αντιμετωπίσουμε ως ένα σύνηθες κύριο όνομα. 2) Η σχέση οικειοποίη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
Τι κάνουμε όταν κάνουμε ψυχανάλυση; Ποια είναι η πορεία της; Ποιοι οι περιορισμοί της; Πώς μεταδίδεται και πώς είναι δυνατή η διαμόρφωση των ψυχαναλυτών; Ασφαλώς, πρόκειται για ερωτήματα που διατρέχουν όλο το φροϋδικό έργο. Ωστόσο, στα κείμενα του παρόντος τόμου τα παραπάνω ερωτήματα τίθενται με τον πιο άμεσο τρόπο. Υπάρχουν περισσότεροι από ένας τρόποι να διαβάσει κανείς τα κείμενα αυτά. Ο απλούστερος θα ήταν να διαβαστούν ως αποσπάσματα ενός εγχειριδίου όπου παρατίθενται κάποιες οδηγίες συγκεκριμένων χειρισμών. Ωστόσο, στην αρχή του πρώ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΕΞΑΝΤΛΗΜΕΝΟΣ
"Ο εξαντλημένος", που δημοσιεύτηκε το 1992 και ανήκει στα τελευταία κείμενα του Deleuze, συνιστά ένα εκτενές και πυκνό σχόλιο στο έργο του Beckett και του σπινοζικού του χαρακτήρα, μέσω της διάκρισης μεταξύ της κούρασης και της εξάντλησης. Όμως, καθώς γράφτηκε σε μια ιστορική συγκυρία όπου όλες οι δυνατότητες της πολιτικής χειραφέτησης έμοιαζαν να έχουν εξαντληθεί και η κούραση βάραινε τους ώμους και τη σκέψη των πολιτικών υποκειμένων, "Ο εξαντλημένος" μπορεί να διαβαστεί και ως ένα πολιτικό σχόλιο γύρω από τις σχέσεις ελευθερίας, δυνατότη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Η τρίτομη Ιστορία της Σεξουαλικότητας ("Η βούληση για γνώση", "Η χρήση των ηδονών", "Η επιμέλεια εαυτού") προεκτείνει τις έρευνες των βιβλίων "Η αρχαιολογία της γνώσης" και "Επιτήρηση και τιμωρία". Ο πρώτος τόμος επικεντρώνεται στον αστερισμό των φαινομένων που συνήθως περιγράφονται με τους όρους "σεξουαλικότητα" και "σεξ". Δεν επιχειρεί να καταδείξει μια υποτιθέμενη "καταστολή" της σεξουαλικότητας προκειμένου να συμβάλει στην "απελευθέρωσή" της, αλλά να αναλύσει με ποιον τρόπο διαμορφώθηκε μια βούληση για διεξοδική γνώση του σεξ, η οποία ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑ
Στον απόηχο του γαλλικού Μάη του '68 οι Ντελέζ και Γκουατταρί δημοσιεύουν τούτο το καταιγιστικό, ανελέητο και μνημειώδες "κατηγορώ" εναντίον της ψυχανάλυσης, εναντίον της κομβικής της έννοιας, που είναι το οιδιπόδειο σύμπλεγμα. Υποστηρίζουν ότι το ψυχαναλυτικό αυτό τέχνασμα παγιδεύει το υποκείμενο μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον, κάνει τη σεξουαλικότητα ένα βρώμικο ανομολόγητο μυστικό και αφαιρεί κάθε επαναστατική ισχύ από το ασυνείδητο. Αυτό όμως είναι ένα εργοστάσιο επιθυμίας που οι παραγωγικές του δυνάμεις διασπούν το οικογενειακό τρίγ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΙΤΣΕ
Θα σας μιλήσω για τις τρεις μεταμορφώσεις του πνεύματος: πως το πνεύμα γίνεται καμήλα, και λιοντάρι η καμήλα, και παιδί, τελικά το λιοντάρι. Πολύ φορτίο σηκώνει το πνεύμα, το δυνατό, το υπομονετικό πνεύμα, που το κατοικεί ο σεβασμός: το βαρύ και το πιο βαρύ φορτίο απαιτεί η δύναμη του. Τι 'ναι βαρύ; έτσι ρωτά το υπομονετικό πνεύμα, έτσι γονατίζει, της καμήλας όμοιο, και θέλει να φορτωθεί καλά. Τι 'ναι το πιο βαρύ, ω ήρωες; έτσι ρωτά το υπομονετικό πνεύμα - για να το πάρω πάνω μου και να χαρεί η δύναμη μου. Δεν είναι τούτο δω: το να ταπεινώ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΧΩΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
Ο σλοβένος φιλόσοφος Slavoj Zizek χρησιμοποιώντας εργαλεία και αντλώντας έμπνευση από ποικίλα πεδία της θεωρίας και της πράξης -από τη μαρξιστική θεωρία και τη λακανική ψυχανάλυση μέχρι τον κινηματογράφο, τη μουσική και τα προϊόντα καθημερινής κατανάλωσης- έχει κατορθώσει να προσφέρει όχι μόνο μία σύγχρονη κριτική ματιά απέναντι στην εκμεταλλευτική λειτουργία και στα αποτελέσματα κυριαρχίας του ύστερου καπιταλισμού, αλλά και μία αυτοκριτική ματιά στην κυρίαρχη αριστερή κριτική και στα κινήματα διαμαρτυρίας. Στο δοκίμιό του «Απαντήσεις δίχω...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΒΕΝΤΕΤΑ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΟΡΕΙΝΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΚΡΗΤΗ
Η μελέτη του Άρη Τσαντηρόπουλου [...] αποπειράται να προσδιορίσει τις έννοιες, να οριοθετήσει το πλαίσιο της βεντέτας και να δει την ύπαρξη και διαιώνισή της σε συνάφεια με την κοινωνία και τις αξίες της. Ο χώρος της έρευνάς του είναι η κεντρική Κρήτη και ειδικότερα οι ορεινές κοινότητές της. Εκεί επιχειρεί να συγκροτήσει το εθνογραφικό του παράδειγμα, με όρους μιας πολιτικής οικονομίας της βεντέτας. Η ενδελεχής διερεύνηση, κυρίως των πεδίων της οικονομίας, της πολιτικής, της συγγένειας και της οικογένειας του επιτρέπει να εξετάσει τη βεντ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ
Πρόκειται για ένα προφανές γεγονός που "βγάζει μάτια", που διαπερνά και αναστατώνει διαρκώς την προσωπική μας ζωή. Ωστόσο, δεν τολμάμε να το ομολογήσουμε, εκτός κι αν βρισκόμαστε σε εξαιρετικά οικείο περιβάλλον: η αγάπη είναι που δίνει νόημα σε όλη μας την ύπαρξη. Όλος ο κόσμος το ξέρει, όλος ο κόσμος το αισθάνεται. Αυτό που είναι λιγότερο προφανές και αποτελεί το αντικείμενο αυτού του βιβλίου είναι ότι αυτή η νέα δύναμη της αγάπης φέρνει την επανάσταση στις θεμελιώδεις αρχές της φιλοσοφίας και της πολιτικής. Ο Κόσμος των αρχαίων Ελλήνων,...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΩΝ ΟΝΕΙΡΩΝ
Η ψυχανάλυση έχει κατακτήσει πολλά μετά την Ερμηνεία των ονείρων, όμως δεν θα ήταν τίποτα χωρίς αυτή την ορμητική βρυσομάνα δημιουργικών συλλήψεων, χωρίς αυτό το μνημειώδες συμβολικό τοπόσημο ενός ολόκληρου πνευματικού αιώνα, ενός ολόκληρου πολιτισμού. Η πασίγνωστη φράση του Φρόυντ ότι "το όνειρο είναι η βασιλική οδός για το ασυνείδητο" δείχνει και τα ίχνη της προσπάθειάς του. Παράλληλα με την αποκρυπτογράφηση του ονείρου οδηγείται, αναπόφευκτα, στην ανακάλυψη των σημαντικών προταγμάτων της θεωρίας του, που κάνουν για πρώτη φορά την εμφάνι...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΤΟΝ 19ο ΑΙΩΝΑ
Στην Αγγλία, στη Γερμανία, στη Γαλλία, στις ΗΠΑ, κατά τον 19ο αιώνα η πόλη γνώρισε εκπληκτική ανάπτυξη. Την εποχή εκείνη οι άνθρωποι εντυπωσιάσθηκαν από τις «πλοκαμοειδείς» αστικές συγκεντρώσεις, για μερικούς τερατώδεις, για άλλους σύμβολα προόδου. Επιβαλλόταν να μελετηθεί πάλι η ανάπτυξή της, καθώς η υπερβολικά ταχεία αστικοποίηση είχε επιφέρει υποβάθμιση των συνθηκών ζωής στα παλιά κέντρα, που έπρεπε να αναδιαρθρωθούν και να γίνει χωροταξική κατανομή των δραστηριοτήτων. Έτσι εμφανίστηκαν τα πρώτα προάστια. Στις πόλεις με τη νέα όψη, οι μ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΤΙΜΩΡΙΑ
Ίσως σήμερα να ντρεπόμαστε για τις φυλακές μας. Όσο για τον 19ο αιώνα, ήταν περήφανος για τα φρούρια που έχτιζε στις παρυφές, και ενίοτε στο κέντρο, των πόλεων. Γοητευόταν από αυτή τη νέα ηπιότητα που αντικαθιστούσε τα ικριώματα. Επαιρόταν ότι δεν τιμωρεί πια τα σώματα και ότι γνωρίζει εφεξής να αναμορφώνει τις ψυχές. Αυτοί οι τοίχοι, αυτά τα μέτρα ασφαλείας, αυτά τα κελιά αντιπροσώπευαν ένα συνολικό εγχείρημα κοινωνικής ορθοπεδικής. Αν κλέψει κάποιος, μπαίνει φυλακή. Αν βιάσει, μπαίνει φυλακή. Αν σκοτώσει, μπαίνει φυλακή. Από πού προέκυψε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΛΑΚΑΝ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Η αφετηριακή θέση του Lacan "το ασυνείδητο είναι δομημένο σαν γλώσσα", συνεπάγεται την εξάρτηση του υποκειμένου από την τάξη των σημαινόντων. Ποια όμως είναι η υφή αυτής της εξάρτησης, στη βάση της οποίας η υποκειμενικότητα σημαδεύεται από μία ριζική αλλοτρίωση; Η αποσαφήνιση αυτού του ερωτήματος προϋποθέτει την εξέταση της σχέσης Υποκειμένου, αντικειμένου "α" και Άλλου, μέσω της οποίας υφαίνεται η δυναμική της επιθυμίας στο ομιλ-όν. Ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου μας προτείνει μία μεθοδολογία που διατρέχει όλες τις θεωρητικο-κλινικές αρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΛΑΚΑΝΙΚΗ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ
O Jacques Lacan, ο στοχαστής για θέματα ψυχανάλυσης με τη μεγαλύτερη επιρροή από την εποχή του Freud, φαίνεται συχνά ακατάληπτος σ' εκείνους στους οποίους ήθελε κυρίως να φτάσει το μήνυμά του. Αυτοί είναι και οι αναγνώστες στους οποίους απευθύνεται ο Bruce Fink, σ' αυτή τη σαφή και πρακτική παρουσίαση της εξαιρετικά πρωτότυπης προσέγγισης της θεραπείας από τον Lacan. Γραμμένο από έναν κλινικό για κλινικούς, η Εισαγωγή του Fink είναι ένας ανεκτίμητος οδηγός για τη λακανική ψυχανάλυση, για το πώς διεξάγεται και σε τι διαφέρει από άλλες μορφέ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΔΡΑΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΘΕΑΤΡΟΥ
Στην Ιστορία Ευρωπαϊκού Δράματος και Θεάτρου η Έρικα Φίσερ-Λίχτε αναδομεί την ευρωπαϊκή θεατρική ιστορία από την εποχή της ελληνικής τραγωδίας μέχρι τον Χάινερ Μίλλερ. Κάθε κεφάλαιο αναδεικνύει και ένα μέρος της ανάπτυξης, της κατάστασης και των λειτουργιών του θεάτρου στο κοινωνικό πλαίσιο της αντίστοιχης εποχής. Η μελέτη της συνοδεύεται από παραδειγματικές αναλύσεις έργων αντιπροσωπευτικών συγγραφέων. Εμπλουτισμένος με καινούριο πρόλογο, ο πρώτος τόμος καλύπτει την περίοδο από το θρησκευτικό θέατρο μέχρι τις δραματικές μορφές της κλασική...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΧΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΤΕΧΝΗ
Πολλοί δεν θα ενδιαφερθούν γι' αυτό το βιβλίο λόγω της εκκωφαντικής εξειδίκευσης που χαρακτηρίζει την εποχή μας (και όλα αυτά πέρα από το περίπου σαφώς ορισμένο σύμπαν των «Καλών Τεχνών»): οι ειδικοί της φωτογραφίας διαβάζουν μόνο βιβλία για τη φωτογραφία, οι ειδικοί των κόμικς για τα κόμικς... Οι φωτογράφοι έχουν τη δική τους (πολυμελή) κοινότητα με τους δικούς τους θεωρητικούς, επιμελητές, περιοδικά και φεστιβάλ. Το ίδιο και τα κόμικς, η γραφιστική, τα βιντεοπαιχνίδια ή η ροκ μουσική. Σταδιακά συμβαίνει το ίδιο και για τις διάφορες υποκα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΥΟ ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΒΙΤΓΚΕΝΣΤΑΙΝ
Δύο κείμενα του φινλανδού φιλοσόφου Jaako Hintikka (το δεύτερο σε συνεργασία με τη σύζυγό του Merrill) για τη φιλοσοφία του Ludwig Wittgenstein, γραμμένα με σκοπό να αποσαφηνίσουν ουσιώδεις πτυχές του στοχασμού του Wittgenstein αναφορικά με δύο κρίσιμα ζητήματα: το άρρητο και τις σχέσεις γλώσσας και κόσμου. Και τα δύο κείμενα εστιάζουν στον τρόπο ανάγνωσης και ερμηνείας του μόνου βιβλίου που εξέδωσε όσο ζούσε ο Wittgenstein, το Tractatus Logico-Philosophicus, τονίζοντας τη σημασία που έχει η ανάγνωση και η ερμηνεία του για την κατανόηση τό...
Διαβάστε περισσότερα...

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΜΑΖΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΕΓΩ
Γιατί το άτομο εκδηλώνει μέσα στο πλήθος ιδιότητες που δεν εμφανίζει όταν είναι και δρα μόνο του; Γιατί υπό την επίδραση της μάζας, για παράδειγμα, οι νοητικές του ικανότητες υποχωρούν, έχει ακραίες συναισθηματικές αντιδράσεις ή επιδεικνύει ανιδιοτέλεια και αυταπάρνηση; Αυτό θεωρεί ο Φρόυντ ως το ουσιώδες ερώτημα μιας ψυχολογίας των μαζών. Και δεν ασχολείται μαζί του μόνο επειδή τα «μαζικά φαινόμενα» αρχίζουν να δεσπόζουν στην κοινωνία της εποχής του, ούτε επειδή στην ώριμη περίοδο της σκέψης του φιλοδοξεί να διαμορφώσει μιας ευρύτερη ανθρ...
Διαβάστε περισσότερα...