ΠΛΕΘΡΟΝ

ΓΟΥΕΛΣ
«Ένα διαχρονικό μεγαλείο»: Απ' όλους τους αμερικανούς σκηνοθέτες ο Όρσον Γουέλς είναι εκείνος στον οποίον αποδίδεται αμέσως και χωρίς δισταγμό ο παλιομοδίτικος ευρωπαϊκός χαρακτηρισμός Μεγαλοφυία. Κανείς άλλος δεν κατόρθωσε να οικοδομήσει τόσο δυναμικά και ολοκληρωτικά το έργο του σαν συγγραφέα, σκηνοθέτη και πρωταγωνιστή, έτσι ώστε ν' αποτελέσει ένα μνημείο του ίδιου του εαυτού του. Το ενδιαφέρον του για καινούριες τεχνικές φόρμες και μηχανήματα, που χρησιμοποιούσε στην τέχνη του, και οι όλο περιέργεια και εφευρετικότητα πειραματισμοί του...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΕΓΩ ΚΑΙ ΤΟ ΑΥΤΟ
Αλλά και το απωθημένο κυλάει μαζί με το Αυτό, και είναι μόνο ένα κομμάτι του. Το απωθημένο χωρίζεται αυστηρά από το Εγώ μέσω των αντιστάσεών του, αλλά μπορεί να επικοινωνεί με το Εγώ μέσω του Αυτό. Αναγνωρίζουμε αμέσως ότι όλες οι ειδικές καταστάσεις που μέχρι τώρα έχουμε περιγράψει υποκινούμενοι από την παθολογία συνδέονται μόνο με το επιφανειακό επίπεδο -το μοναδικό που μας είναι γνωστό- της ψυχικής συσκευής. Από αυτές τις σχέσεις θα μπορούσαμε να σχηματίσουμε ένα σχέδιο, οι γραμμές του οποίου εξυπηρετούν απλώς μια αναπαράσταση, δεν αξιώ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΔΡΑΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΘΕΑΤΡΟΥ
Στην Ιστορία Ευρωπαϊκού Δράματος και Θεάτρου η Έρικα Φίσερ-Λίχτε αναδομεί την ευρωπαϊκή θεατρική ιστορία από την εποχή της ελληνικής τραγωδίας μέχρι τον Χάινερ Μίλλερ. Κάθε κεφάλαιο αναδεικνύει και ένα μέρος της ανάπτυξης, της κατάστασης και των λειτουργιών του θεάτρου στο κοινωνικό πλαίσιο της αντίστοιχης εποχής. Η μελέτη της συνοδεύεται από παραδειγματικές αναλύσεις έργων αντιπροσωπευτικών συγγραφέων. Εμπλουτισμένος με καινούριο πρόλογο, ο πρώτος τόμος καλύπτει την περίοδο από το θρησκευτικό θέατρο μέχρι τις δραματικές μορφές της κλασική...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΤΕΡΟΤΟΠΙΕΣ
Συλλογή κειμένων και συνεντεύξεων του Φουκώ, ανέκδοτων στα ελληνικά, που ξεκινούν με ένα από τα σημαντικότερα κείμενα του γάλλου φιλοσόφου (για τον Ζωρζ Μπατάιγ) και ολοκληρώνονται με ένα εξίσου διάσημο κείμενο για τις ετεροτοπίες. Ανάμεσα στο πρώτο και το τελευταίο κείμενο, μια σειρά παρεμβάσεις φωτίζουν τη διαδρομή του Φουκώ, από τις Λέξεις και τα πράγματα (κι ακόμη νωρίτερα, από τις πρώτες μελέτες για την ψυχολογία και τη λογοτεχνία) μέχρι την Ιστορία της σεξουαλικότητας, από την προβληματική της αρχαιολογίας των επιστημών του ανθρώπου ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΘΕΑΤΡΙΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ
Η "Εισαγωγή στις Θεατρικές Σπουδές" καλύπτει αναλυτικά τις μεθόδους και τα εργαλεία που απαιτούνται για τη μελέτη της ιστορίας και της σύγχρονης εξέλιξης του θεάτρου. Επίσης, εξετάζει τις περίπλοκες τροχιές ενός επιστημονικού πεδίου με ταχύτατες και δυναμικές αλλαγές. Το βιβλίο ακολουθεί μια διαπολιτισμική προσέγγιση και παρουσιάζει τους τρόπους που μελετά κανείς το θέατρο και την παράσταση με κεντρικούς άξονες έρευνας τους συντελεστές, το κοινό και τον χώρο. Εστιάζει στη μεθοδολογία, τη θεατρική θεωρία, την ιστοριογραφία και την ανάλυση τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
Το βιβλίο αυτό προσφέρει έναν οδηγό ανάγνωσης του χαοτικά πολύπλοκου σύμπαντος των κτισμάτων. Αναφέρεται στο παρελθόν με το βλέμμα στραμμένο στο αύριο. Μιλώντας για τα ουσιώδη επιλέγει να επικεντρωθεί σε καίρια ζητήματα όπως «είναι η μορφή ή η ύλη το πιο σημαντικό "συστατικό" των κτηρίων;», «πόσο κοντά είναι η αρχιτεκτονική στο θέαμα;», «κατά πόσον ισχύει το "less is more";» Αντιμετωπίζοντας την αρχιτεκτονική ως μείζον προϊόν του πολιτισμού επιδιώκει να βοηθήσει στην κατανόηση του γιατί και του πώς χτίζουν οι άνθρωποι. (Από την παρουσίαση ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΜΑΖΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΕΓΩ
Γιατί το άτομο εκδηλώνει μέσα στο πλήθος ιδιότητες που δεν εμφανίζει όταν είναι και δρα μόνο του; Γιατί υπό την επίδραση της μάζας, για παράδειγμα, οι νοητικές του ικανότητες υποχωρούν, έχει ακραίες συναισθηματικές αντιδράσεις ή επιδεικνύει ανιδιοτέλεια και αυταπάρνηση; Αυτό θεωρεί ο Φρόυντ ως το ουσιώδες ερώτημα μιας ψυχολογίας των μαζών. Και δεν ασχολείται μαζί του μόνο επειδή τα «μαζικά φαινόμενα» αρχίζουν να δεσπόζουν στην κοινωνία της εποχής του, ούτε επειδή στην ώριμη περίοδο της σκέψης του φιλοδοξεί να διαμορφώσει μιας ευρύτερη ανθρ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΜΟΔΑ
Ο γερμανός φιλόσοφος και κοινωνιολόγος Georg Simmel (1858-1918) μέσω της πληθώρας των θεματικών που εξέτασε (μεταξύ άλλων το τοπίο, το χρήμα, ο έρωτας, η μητρόπολη), ανήκει σε όσους πραγματοποίησαν την επιστροφή της φιλοσοφίας σε αντικείμενα και πτυχές της καθημερινής ζωής της νεωτερικότητας. Σύμφωνα με τον Adorno, κατόρθωσε "να αποτελεί τον κανόνα για όποιον δεν έμενε ικανοποιημένος από τα κύμβαλα της γνωσιοθεωρίας και της ιστορίας του πνεύματος". Το ακαδημαϊκό κατεστημένο τον αντάμειψε για το επιστημολογικό του θράσος αλλά και για τη δημ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΑΓΕΙΑ, ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑ
«Κανένας συγγραφέας της εποχής μας δεν έχει κάνει περισσότερα από τον Bronislaw Malinowski για να συνδέσει με κατανοητό τρόπο την πραγματικότητα του ανθρώπινου βίου με τις ψυχρές αφηρημένες έννοιες της επιστήμης. Τα έργα του αποτελούν έναν ανεκτίμητο σύνδεσμο μεταξύ της γνώσης της καθημερινότητας των απομακρυσμένων εξωτικών λαών και της θεωρητικής γνώσης που κατέχει η ανθρωπότητα. Το ταλέντο του Malinowski ήταν διπλό: ήταν προικισμένος με την ευφυΐα που συνήθως είναι χαρακτηριστική των καλλιτεχνών, και με την ικανότητα του επιστήμονα να πα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ
Παρά την πολυσημία και την ασάφεια που χαρακτηρίζει το εννοιολογικό της περιεχόμενο, η κοινότητα ως μια σύγχρονη ουτοπία μιας ρευστής και κατακερματισμένης κοινωνίας εκφράζει την ακατάσβεστη επιθυμία του υποκειμένου να ανήκει κάπου, και το πάθος του σύγχρονου ανθρώπου να λάβει μέρος στο κοινωνικό παιχνίδι των πανταχού παρόντων συλλογικών διαχωρισμών και διακρίσεων. Η κοινότητα υπόσχεται ένα καταφύγιο ασφάλειας και αλληλεγγύης σε έναν κατακερματισμένο κόσμο που δεν παρέχει επαρκείς ελπίδες και προσδοκίες για το μέλλον. Δεν είναι τυχαίο ότι ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΙΜΙΛΙΟΣ Ή ΠΕΡΙ ΑΓΩΓΗΣ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Σε μόνιμη διαμάχη με τους συγχρόνους του, ο J. -J. Rousseau σφυρηλάτησε μια φιλοσοφία συνδεδεμένη με τα μεγάλα κοινωνικά, πολιτισμικά και ιδεολογικά ρεύματα της εποχής του, αιώνα των Φώτων, μια σκέψη πολιτική και μια γραφή που θα ασκήσουν μεταγενέστερα μία βαθύτατη επίδραση. Στον Αιμίλιο, «έργο κλειδί για τον πολιτισμό μας», όπως χαρακτηριστηκε από τους μελετητές του, εκθέτει τις απόψεις του περί αγωγής. Η παιδαγωγική του θεμελιώνεται σε δύο μεγάλες αρχές: την απομάκρυνση του παιδιού από την ολέθρια επιρροή της κοινωνίας και την ανάπτυξη ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟΥ
Στόχος αυτής της μελέτης είναι η διερεύνηση των κοινωνιολογικών και εθνολογικών διαστάσεων του ρεμπέτικου τραγουδιού, που κυριάρχησε για μισό περίπου αιώνα στη λαϊκή παράδοση των αστικών κέντρων της χώρας μας και συνιστά εκδήλωση-κλειδί για την κατανόηση των δομών και της εξέλιξης της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας, καθώς και για την ανεύρεσή της -δυσεύρετης- νεοελληνικής πολιτισμικής μας ταυτότητας. Η σύγκριση των δεδομένων της διεθνούς έρευνας και των αποτελεσμάτων της ανάλυσης δείγματος ρεμπέτικων τραγουδιών αποδεικνύεται πολύτιμη και επ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΡΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Γραμμένο στα χρόνια του Αυγούστου, το «Περί Αρχιτεκτονικής» είναι το μοναδικό στο είδος του γραπτό του αρχαίου κόσμου που έζησε μέσα στους αιώνες. Στο έργο αυτό, που επηρέασε όσο κανένα άλλο την εξέλιξη της δυτικής επιστήμης και τέχνης του κατασκευάζειν, βρίσκεται αποτυπωμένος ένας ολόκληρος πολιτισμός. Η σκέψη του Αριστοτέλη και του Ιπποκράτη, του Ποσειδώνιου και του Βάρρωνα, του Αρχιμήδη και του Ερμογένη υφαίνει τον καμβά πάνω στον οποίο ο Βιτρούβιος αναπτύσσει τη θεωρία του για τη διάταξη των πόλεων και τις ιδιότητες της θηραϊκής γης, δ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ
Η τέχνη του ρήτορα έγκειται στο να μην αφήσει ποτέ να διαφανεί το τεχνητό. Εξού και το χαρακτηριστικό ύφος, το οποίο όμως είναι προπάντων προϊόν υψηλής τέχνης, όπως ακριβώς και η "φυσικότητα" του καλού ηθοποιού. Ο αληθινός ρήτορας μιλάει έχοντας ως βάση το ήθος του υπ' αυτόν αντιπροσωπευόμενου προσώπου ή πράγματος. Εφευρίσκει τις καλύτερες απολογίες και επιχειρήματα, τα πιο πειστικά λόγια και τους τρόπους του λέγειν. Το αξιοσημείωτο σ' αυτόν τον ρήτορα είναι ότι μέσω της τέχνης του, μέσω μιας αλλαγής προσώπων και μιας σωφροσύνης που τον δι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΝΓΚΙΛΕΜ ΣΤΟΝ ΦΟΥΚΩ
Ο Κανγκιλέμ και ο Φουκώ ήταν εκπρόσωποι μιας μεγάλης εποχής της σύγχρονης σκέψης, από την οποία εξακολουθούμε ακόμη και σήμερα να εξαρτιόμαστε, παρά τις μόδες και τους εφήμερους ενθουσιασμούς. Εύχομαι να συνέβαλα, έστω και λίγο, να διατηρηθεί ένα ενδιαφέρον για τα δύο αυτά εγχειρήματα που διασταυρώνονται και για τα οποία είμαι πεπεισμένος ότι παραμένουν απαραίτητα τόσο για τη θεωρητική κατανόηση του παρόντος μας όσο και για τον έμπρακτο μετασχηματισμό του, σε μια στιγμή όπου, περισσότερο από ποτέ, έχουμε ανάγκη ισχυρές έννοιες για να προσα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΑ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ ΤΕΧΝΗ;
Αυτό το ωραίο και ευχάριστο βιβλίο αποτελεί ιδεώδη εισαγωγή στη σκέψη σχετικά με την τέχνη. Η Σύνθια Φρήλαντ εξηγεί γιατί η καινοτομία και η διαμάχη βρίσκονται μονίμως στην πρωτοπορία της τέχνης, και γιατί αυτό έχει σημασία. Μελετά τη σχέση της τέχνης με το ωραίο, τον πολιτισμό, το χρήμα, το φύλο και τις νέες τεχνολογίες και προχωρεί αναφερόμενη παραδειγματικά στον Rembrandt, τον Goya και τον Damien Hirst αλλά και στα αφρικανικά γλυπτά-φετίχ, τους χορούς των Ινδιάνων Pueblo και το MTV. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου) Δεν ...
Διαβάστε περισσότερα...

"ΚΑΤΑΓΩΓΙΑ ΑΚΜΑΖΟΝΤΑ" ΣΤΟΝ ΛΑΚΚΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
Η συγκρότηση και ο μετασχηματισμός της νεοελληνικής πόλης συνοδεύτηκε από τη σταδιακή αποδιοργάνωση απείθαρχων κοινωνικών νησίδων. Σήμερα, μερικές δεκαετίες μετά την άνθησή τους, αυτοί οι χώροι καλύπτονται από ένα πέπλο λήθης. Η επίσημη ιστορία τις αγνοεί, στις δημόσιες εκδηλώσεις μνήμης απουσιάζουν, και στην ακαδημαϊκή κοινότητα το ενδιαφέρον είναι περιορισμένο. H μελέτη του Γιάννη Zαϊμάκη ιχνηλατεί το πορτρέτο μιας εκκεντρικής κοινωνικής νησίδας του παρελθόντος κατά τη μετάβαση του Ηρακλείου από μια πολυπολιτισμική κοινωνία στα χρόνια τη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΡΙΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΙΤΣΕ
"Αρκεί μονάχα οι άνθρωποι να κυριαρχούν επί των άλλων ανθρώπων, για να γεννηθεί η διαφοροποίηση των αξιών. Αρκεί ορισμένες τάξεις να κυριαρχούν επί των άλλων τάξεων για να γεννηθεί η ιδέα της ελευθερίας. Αρκεί οι άνθρωποι να ιδιοποιηθούν και να καθυποτάξουν τα πράγματα που χρειάζονται για να ζήσουν, αρκεί να τους επιβάλλουν μια διάρκεια που τα ίδια τα πράγματα δεν διαθέτουν, ή να τα αφομοιώσουν διά της βίας, και ιδού η γένεση της λογικής. H σχέση κυριαρχίας δεν είναι "σχέση", όπως ακριβώς ο τόπος όπου ασκείται η κυριαρχία δεν είναι τόπος. ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΨΥΧΙΚΗ ΖΩΗ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ
Ως μορφή εξουσίας, η καθυπόταξη είναι παράδοξη. Η κυριαρχία που μας ασκεί μια εξωτερική εξουσία αποτελεί μια οικεία και βασανιστική μορφή της. Είναι όμως εντελώς διαφορετικό να διαπιστώνουμε ότι η ίδια η διαμόρφωση που έχουμε ως υποκείμενα εξαρτάται από αυτήν ακριβώς την εξουσία. Η Ψυχική ζωή της εξουσίας παρουσιάζει μια πρωτότυπη θεωρία για τις περίπλοκες σχέσεις του υποκειμένου με την εξουσία, ανατρέχοντας σε κείμενα των Χέγκελ, Νίτσε, Φρόυντ, Φουκώ και Αλτουσέρ. Με βάση μια ανάγνωση του Χέγκελ και του Νίτσε της "δυστυχισμένης συνείδησης...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΛΑΚΑΝΙΚΗ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ
O Jacques Lacan, ο στοχαστής για θέματα ψυχανάλυσης με τη μεγαλύτερη επιρροή από την εποχή του Freud, φαίνεται συχνά ακατάληπτος σ' εκείνους στους οποίους ήθελε κυρίως να φτάσει το μήνυμά του. Αυτοί είναι και οι αναγνώστες στους οποίους απευθύνεται ο Bruce Fink, σ' αυτή τη σαφή και πρακτική παρουσίαση της εξαιρετικά πρωτότυπης προσέγγισης της θεραπείας από τον Lacan. Γραμμένο από έναν κλινικό για κλινικούς, η Εισαγωγή του Fink είναι ένας ανεκτίμητος οδηγός για τη λακανική ψυχανάλυση, για το πώς διεξάγεται και σε τι διαφέρει από άλλες μορφέ...
Διαβάστε περισσότερα...