ΠΛΕΘΡΟΝ

ΓΙΑΤΙ Η ΦΥΛΑΚΗ;
Ο Michel Foucault έγινε γνωστός όχι μόνο για το σπουδαίο θεωρητικό του έργο, αλλά και για το εύρος των πολιτικών συνεπειών που είχε αυτό με αφορμή τη συγκυρία του παρόντος. Ειδικότερα για το ζήτημα των φυλακών και του ποινικού συστήματος, ο Foucault δεν έγινε γνωστός μόνο για το βιβλίο του "Επιτήρηση και τιμωρία, η γέννηση της φυλακής", αλλά και για την πολιτική του δράση στο πλευρό των εξεγερμένων στις γαλλικές φυλακές μέσα από την Ομάδα Πληροφόρησης για τις Φυλακές. Τον Μάιο του 1978 συμμετείχε σε μία «στρογγυλή τράπεζα» με ιστορικούς σχ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΔΡΑΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΘΕΑΤΡΟΥ
Στην "Ιστορία Ευρωπαϊκού Δράματος και Θεάτρου" η Έρικα Φίσερ-Λίχτε αναδομεί την ευρωπαϊκή θεατρική ιστορία από την εποχή της ελληνικής τραγωδίας μέχρι τον Χάινερ Μίλλερ. Κάθε κεφάλαιο αναδεικνύει και ένα μέρος της ανάπτυξης, της κατάστασης και των λειτουργιών του θεάτρου στο κοινωνικό πλαίσιο της αντίστοιχης εποχής. Η μελέτη της συνοδεύεται από παραδειγματικές αναλύσεις έργων αντιπροσωπευτικών συγγραφέων. Εμπλουτισμένος με καινούριο πρόλογο, ο πρώτος τόμος καλύπτει την περίοδο από το θρησκευτικό θέατρο μέχρι τις δραματικές μορφές της κλασι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Η τρίτομη Ιστορία της Σεξουαλικότητας ("Η βούληση για γνώση", "Η χρήση των ηδονών", "Η επιμέλεια εαυτού") προεκτείνει τις έρευνες των βιβλίων "Η αρχαιολογία της γνώσης" και "Επιτήρηση και τιμωρία". Ο πρώτος τόμος επικεντρώνεται στον αστερισμό των φαινομένων που συνήθως περιγράφονται με τους όρους "σεξουαλικότητα" και "σεξ". Δεν επιχειρεί να καταδείξει μια υποτιθέμενη "καταστολή" της σεξουαλικότητας προκειμένου να συμβάλει στην "απελευθέρωσή" της, αλλά να αναλύσει με ποιον τρόπο διαμορφώθηκε μια βούληση για διεξοδική γνώση του σεξ, η οποία ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΦΩΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ
Σ' αυτή την πλήρως αναθεωρημένη έκδοση του επιτυχημένου του βιβλίου, ο Paul Thompson καθορίζει του σκοπούς της προφορικής ιστορίας μέσω του ίδιου της του παρελθόντος και αποτιμά τα πρόσφατα επιτεύγματα αυτού του διεθνούς κινήματος. Αμφισβητεί μύθους της παραδοσιακής ιστορικής έρευνας και μελετά τη χρήση των προφορικών πηγών από τον ιστορικό. Ο συγγραφέας δίνει συμβουλές σχετικά με τον τρόπο σχεδιασμού μιας έρευνας, μελετά την εγκυρότητα των στοιχείων προφορικής ιστορίας, αξιολογεί το περιεχόμενο της εξέλιξης των ιστορικών μελετών λαμβάνοντ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗΣ
Τρία δοκίμια για την ψυχανάλυση βέβαια, αλλά κατ' αρχάς τρία δοκίμια για τη λογική ενός ιδιόμορφου ζευγαρώματος: δύο αντιστάσεις πράγματι παντρεύονται, αυτή είναι τουλάχιστον η υπόθεση, αλληλοστηρίζονται ίσως σήμερα, εναλλάσσονται ή συμμαχούν, συνάπτουν μεταξύ τους ένα σκοτεινό συμβόλαιο. [...] Όλα συμβαίνουν σαν να μπορούσε η ψυχανάλυση, όντας αφομοιωμένη ή εξημερωμένη, να ξεχαστεί. Θα γινόταν ένα είδος φαρμάκου που έχει λήξει, στο βάθος ενός φαρμακείου: μπορεί πάντα να χρησιμεύει σε περίπτωση ανάγκης και έλλειψης, αλλά έχουν κατασκευαστε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΑΝΟΙΚΕΙΟ
Οι ψυχαναλυτές σπανίως αισθάνονται την ανάγκη να επιδοθούν σε αισθητικές αναδιφήσεις, και τούτο ακόμα κι αν δεν περιορίσουμε την αισθητική στη θεωρία για το ωραίο, αλλά την ορίσουμε ως θεωρία για τις ιδιότητες του αισθάνεσθαι. Ο ψυχαναλυτής ασχολείται με άλλες περιοχές του ψυχικού βίου κι ελάχιστα τον απασχολούν οι απροσδιόριστες και εξατμισμένες συναισθηματικές αντιδράσεις, οι οποίες ως επί το πλείστον αποτελούν το αντικείμενο της αισθητικής. Ωστόσο, υπάρχουν περιστάσεις που του επιβάλλουν να στρέψει το ενδιαφέρον του σε ένα συγκεκριμένο ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΛΟΓΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ
Με το σύντομο αυτό βιβλίο, που δεν είναι εγχειρίδιο αρχιτεκτονικής, έστω κι αν μοιάζει (αν και ίσως ήθελε να γίνει), και το οποίο στην πραγματικότητα γεννήθηκε από μια συγκυρία και δουλεύτηκε βιαστικά ενόψει μιας προθεσμίας (ενός ακαδημαϊκού διαγωνισμού), θέλησα να παρουσιάσω, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, το προσωπικό μου πρόγραμμα εργασίας, την κατεύθυνση που τότε είχα επιλέξει και το οποίο περιλάμβανε πράγματι ένα εγχειρίδιο αρχιτεκτονικής ανάμεσα στους στόχους του. [...] Πρόκειται για ένα βιβλίο-ντεμπούτο, ενός αρχιτέκτονα που στην π...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Ο εκφυλισμός της κοινωνιολογίας σε ένα σύνολο αμοιβαία εχθρικών και φαινομενικά ασύμβατων θεωρητικών θέσεων έχει καταστήσει εξαιρετικά δύσκολη κάθε εισαγωγική προσέγγιση, είτε απευθύνεται σε σπουδαστές της κοινωνιολογίας είτε σε σπουδαστές που ασχολούνται δευτερευόντως με αυτήν. Το βιβλίο Κοινωνικές σχέσεις και ανθρώπινες ιδιότητες επιχειρεί να ξεπεράσει τις εσωτερικές διαιρέσεις και να προτείνει μια προσέγγιση που δεν απαιτεί την προσχώρηση σε οποιαδήποτε από τις διακριτές θεωρητικές κατευθύνσεις. Το βιβλίο εστιάζεται στον τρόπο που οι κο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΑΚΕΝΤΟΝΤΣΕΤΟ
Ο Εμφύλιος στην Ελλάδα. Ένα «ανταρτοκρατούμενο» χωριό για τους μεν, «ελεύθερο» για τους δε, ξεκληρίζεται. Οικογένειες διαλύονται, σπίτια καίγονται, άνθρωποι σκοτώνονται, οι κόποι μιας ζωής χάνονται μέσα σε λίγες ώρες. Ξεριζωμός από το χωριό. Το σχέδιο εκκένωσης της υπαίθρου, για να μην τροφοδοτούνται οι παρτιζάνοι του Δημοκρατικού Στρατού, σε πλήρη εφαρμογή. Ο μικρός αφηγητής, μαθημένος να ζει σε μια πολυμελή οικογένεια, βρίσκεται ξαφνικά μόνος. Κανείς δεν ξέρει που βρίσκονται οι άλλοι κι αν ζουν! Η μετακίνηση προς το Νότο του προσφέρει πρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΙΜΙΛΙΟΣ Ή ΠΕΡΙ ΑΓΩΓΗΣ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Σε μόνιμη διαμάχη με τους συγχρόνους του, ο J. -J. Rousseau σφυρηλάτησε μια φιλοσοφία συνδεδεμένη με τα μεγάλα κοινωνικά, πολιτισμικά και ιδεολογικά ρεύματα της εποχής του, αιώνα των Φώτων, μια σκέψη πολιτική και μια γραφή που θα ασκήσουν μεταγενέστερα μία βαθύτατη επίδραση. Στον Αιμίλιο, «έργο κλειδί για τον πολιτισμό μας», όπως χαρακτηριστηκε από τους μελετητές του, εκθέτει τις απόψεις του περί αγωγής. Η παιδαγωγική του θεμελιώνεται σε δύο μεγάλες αρχές: την απομάκρυνση του παιδιού από την ολέθρια επιρροή της κοινωνίας και την ανάπτυξη ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΙΜΙΛΙΟΣ Ή ΠΕΡΙ ΑΓΩΓΗΣ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Σε μόνιμη διαμάχη με τους συγχρόνους του, ο J.-J. Rousseau σφυρηλάτησε μία φιλοσοφία συνδεδεμένη με τα μεγάλα κοινωνικά, πολιτισμικά και ιδεολογικά ρεύματα της εποχής του, αιώνα των Φώτων, μια σκέψη πολιτική και μια γραφή που θα ασκήσουν μεταγενέστερα μια βαθύτατη επίδραση. Στον Αιμίλιο, «έργο κλειδί για τον πολιτισμό μας», όπως χαρακτηρισθηκε από τους μελετητές του, εκθέτει τις απόψεις του περί αγωγής. Η παιδαγωγική του θεμελιώνεται σε δύο μεγάλες αρχές: την απομάκρυνση του παιδιού από την ολέθρια επιρροή της κοινωνίας και την ανάπτυξη ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΡΕΙΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ
Όπως και να διαβάσει κανείς τις "Τρεις μελέτες για τη σεξουαλική θεωρία", το κείμενο αυτό διατρέχεται από μία γενική και θεμελιώδη θέση: η διαστροφή δεν είναι εκτροπή, παρέκκλιση της σεξουαλικότητας, αλλά στην ίδια της την ουσία η ανθρώπινη σεξουαλικότητα είναι διαστροφική. Με άλλα λόγια, η "εξαίρεση", δηλαδή η διαστροφή, καταλήγει να συμπαρασύρει στην κίνησή της και τον κανόνα. Η εξαίρεση, που θα έπρεπε να προϋποθέτει την ύπαρξη ενός προκαθορισμένου ενστίκτου, μιας προκαθορισμένης σεξουαλικής λειτουργίας με σαφώς προσδιορισμένους τους καν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΤΡΙΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Η τρίτομη "Ιστορία της Σεξουαλικότητας" ("Η βούληση για γνώση", "Η χρήση των ηδονών", "Η επιμέλεια εαυτού") προεκτείνει τις έρευνες των βιβλίων "Η αρχαιολογία της γνώσης" και "Επιτήρηση και τιμωρία". Στον τρίτο τόμο ο Φουκώ μας ταξιδεύει στη χρυσή εποχή της Ρώμης, για να μας αποκαλύψει μια λεπτή αλλά αποφασιστική αλλαγή του βλέμματος της σεξουαλικής απόλαυσης σε σχέση με την αρχαία Ελλάδα. Μέσα από την ανάλυση κειμένων ονειροκριτικής, ιατρικής και φιλοσοφίας, όπως του Αρτεμίδωρου, του Γαληνού, του Πλουτάρχου, του Ψευδο-Λουκιανού, ο Φουκώ ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΚΟΤΟΛΟΓΙΕΣ ΠΕΡΙ «ΦΡΟΥΝΤ»
Στο παρόν κείμενο, το οποίο είναι μια εκτενής ανάλυση και σχολιασμός του "Πέραν της αρχής της ευχαρίστησης", ο όρος Spekulation εμφανίζεται εξαιρετικά συχνά κάτω από την πένα του Freud. O Derrida θα τον χρησιμοποιήσει με την αρχική, αμιγώς φιλοσοφική σημασία, και με τη δευτερογενή, της κερδοσκοπίας. Άλλωστε, σ' αυτή την «αμφισημία» θα στηριχθεί και η ανάπτυξη του επιχειρήματός του, όπου από τη φροϋδική Spekulation θα μετακινηθεί στην «κερδοσκοπία» των επιγόνων και κληρονόμων του Freud. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΤΑΝ Ο ΛΟΓΟΣ ΜΕΤΑΤΡΕΠΕΤΑΙ ΣΕ ΥΛΗ
Το θέατρο το οποίο ερευνώ και δημιουργώ δεν αποτελεί ανάγνωση ή σχόλιο ενός ήδη υπάρχοντος κειμένου. Αναζητώ μια παρουσία ολοκληρωμένη, γραμμές δύναμης μέσα στην ύλη. Με αυτές θα κινήσω τον μοχλό των συναισθημάτων, δημιουργώντας εικόνες που αφαιρούν ύλη από τον χρόνο και τον χώρο. Δεν πρόκειται για δικά μου δημιουργήματα, αλλά για εικόνες οικουμενικές. Παλινδρομώ, περιμένοντας τις οικουμενικές αυτές εικόνες κάποια στιγμή να με συναντήσουν και να με υπερβούν. Η υπέρβαση αποτελεί για μένα εγγύηση. Με ενδιαφέρει μια οικουμενικότητα που δεν μπ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ
-Ο ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ: Το συλλογικό έργο "Photography: A Critical Introduction" που επιμελήθηκε η Liz Wells αποτελεί σημαντική συμβολή στη μελέτη της Φωτογραφίας για δύο κυρίως λόγους. Αφενός φέρνει τους αναγνώστες αντιμέτωπους με μια σύγχρονη διαθεματική προσέγγιση του φωτογραφικού μέσου, ή μάλλον, για την ακρίβεια, με μια σειρά από προσεγγίσεις του. Αφετέρου δε προβαίνει σε μια παραγωγική κριτική των θέσεων που παρουσιάζει, αναδεικνύοντας συχνά τις αντιφάσεις και τα όριά τους και παραθέτοντας ταυτόχρονα τις πρωτότυπες πηγές, προκ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΑΠΟΔΑ ΧΡΟΝΙΑ
Φαίνεται ότι ωρίμασαν πια οι συνθήκες για μια νέα προσέγγιση στην ιστοριογραφία της δεκαετίας του 1940. Ό,τι γνωρίζαμε ως τώρα για την περίοδο αυτή αφορά κυρίως τις εξελίξεις στο επίπεδο της κορυφής: ο ρόλος των ξένων δυνάμεων, διπλωματικά παρασκήνια, διεργασίες στην ηγεσία πολιτικών κομμάτων, κεντρικές αποφάσεις αντιστασιακών οργανώσεων. Μετά τη μεταπολίτευση βγήκε στο φως της δημοσιότητας μια νέα συγκομιδή πρωτογενούς υλικού, με τη μορφή κυρίως απομνημονευμάτων. Πολλά από τα έργα αυτά, όμως, αφορούν και πάλι το επίπεδο της υψηλής πολιτικ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΤΙΜΩΡΙΑ
Ίσως σήμερα να ντρεπόμαστε για τις φυλακές μας. Όσο για τον 19ο αιώνα, ήταν περήφανος για τα φρούρια που έχτιζε στις παρυφές, και ενίοτε στο κέντρο, των πόλεων. Γοητευόταν από αυτή τη νέα ηπιότητα που αντικαθιστούσε τα ικριώματα. Επαιρόταν ότι δεν τιμωρεί πια τα σώματα και ότι γνωρίζει εφεξής να αναμορφώνει τις ψυχές. Αυτοί οι τοίχοι, αυτά τα μέτρα ασφαλείας, αυτά τα κελιά αντιπροσώπευαν ένα συνολικό εγχείρημα κοινωνικής ορθοπεδικής. Αν κλέψει κάποιος, μπαίνει φυλακή. Αν βιάσει, μπαίνει φυλακή. Αν σκοτώσει, μπαίνει φυλακή. Από πού προέκυψε...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΜΑΖΑ ΩΣ ΔΙΑΚΟΣΜΟΣ
[...] Την περίοδο 1921-1933 ο Κρακάουερ θα συντάξει εκατοντάδες κείμενα ποικίλης έκτασης -ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα αποτελούν τα δοκίμια του παρόντος τόμου- και θα συμμετάσχει ενεργά στις διανοητικές ζυμώσεις που λάμβαναν χώρα στη μεσοπολεμική Γερμανία, ιδιαίτερα στους κύκλους των εβραϊκής καταγωγής διανοουμένων της Φρανκφούρτης. Η πλούσια αυτή πνευματική εμπειρία θα αποτυπωθεί στη θεματολογία του αλλά και στην ιδιαιτερότητα του συγγραφικού του ύφους, που αποτελεί μοναδικό μίγμα πολεμικού δοκιμίου, κοινωνιολογικής μελέτης και φιλοσοφικής...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΛΑΚΑΝ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Το βιβλίο αυτό παρουσιάζει συνθετικά, αλλά και με ακρίβεια, τις θεμελιακές αρχές του έργου του Lacan. Εκθέτει κατά τρόπο συστηματικό τις θεωρητικές και κλινικές αφετηρίες της βασικής θέσης «το ασυνείδητο είναι δομημένο σαν γλώσσα», συνδέοντάς την με το σύνολο του φροϋδικού έργου, ενώ παράλληλα αναπτύσσει τις κύριες μεταψυχολογικές επιπτώσεις που έχει για το ομιλούν υποκείμενο, η άρθρωση της επιθυμίας, του ασυνειδήτου και του σημαίνοντος. Η μελέτη αυτή, εξαιρετικά συμπυκνωμένη αλλά και σαφής, συντελεί στην κατά το δυνατό συνεπή παρουσίαση ...
Διαβάστε περισσότερα...