ΠΛΕΘΡΟΝ

Η ΚΑΤΑΙΓΙΔΑ
ΑΔΕΛΦΟΣ: Αργείς πολύ ακόμα. ΚΥΡΙΟΣ: Έρχομαι αμέσως. ΑΔΕΛΦΟΣ: [Χαιρετάει τον Ζαχαροπλάστη] Καλησπέρα κύριε Σταρκ, τι φοβερή ζέστη... [Κάθεται στο παγκάκι] ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΗΣ: Καλησπέρα κύριε Πρόξενε, ναι, ναι, κάνει φοβερή ζέστη κι εμείς όλη μέρα σήμερα βράζαμε μαρμελάδες... ΑΔΕΛΦΟΣ: Αλήθεια... είχε πολλά φρούτα φέτος. ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΗΣ: Αρκετά κρύα η άνοιξη αλλά το καλοκαίρι ανυπόφορα ζεστό εμείς που μείναμε στην πόλη το νιώσαμε... ΑΔΕΛΦΟΣ: Εγώ χθες γύρισα από την έξοχη. Όταν τα δειλινά μικραίνουν θέλει κανείς να επιστρέψει... ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΗΣ: Εγώ μ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΠΟΛΑΥΣΗ - ΓΡΑΦΗ - ΑΝΑΓΝΩΣΗ
[...] Στην πραγματικότητα [ο Barthes], επειδή δεν ήθελε να αποδώσει στην καθημερινή χειρονομία ένα οριστικό νόημα, την επεξεργαζόταν μέσω ερμηνειών, σαν να επρόκειτο για μια μεταφορά. Εργαζόταν με βάση την καθημερινή σημασιοδότηση, προσπαθώντας να μην την ακινητοποιήσει, και γι’ αυτό την πραγματευόταν με λεπτότητα, όπως θα έκανε κάποιος που, από σεβασμό προς όλες τις μορφές της ζωής, θα χάιδευε μια περιπλανώμενη γάτα με την χάρη και την αγάπη (και τον σεβασμό) που θα έδειχνε αν χάιδευε μια γάτα Αγκύρας. "Τα πάντα εμποτίζονται από νόημα", έ...
Διαβάστε περισσότερα...

WALTER BENJAMIN : ΠΡΟΜΗΝΥΜΑ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
Οι «Θέσεις για τη φιλοσοφία της ιστορίας» (1940) του Walter Benjamin είναι ένα από τα πιο σημαντικά κείμενα του 20ού αιώνα, και ίσως η πιο σημαντική απόδειξη της κριτικής σκέψης από την εποχή των «Θέσεων για τον Φόυερμπαχ» του Marx. Κείμενο υπαινικτικό, συβιλλικό, του οποίου ο ερμητισμός είναι διάσπαρτος από εικόνες και αλληγορίες, παραδοξολογίες και ενοράσεις. Ο Michael Loewy δεν επιδιώκει τόσο να ασκήσει κριτική στις «Θέσεις», όσο προσπαθεί να τις κατανοήσει. Η προτεινόμενη ανάγνωση δεν έχει στόχο να θεωρηθεί η πιο σωστή ή η πιο επιστημο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΜΑΖΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΕΓΩ
Γιατί το άτομο εκδηλώνει μέσα στο πλήθος ιδιότητες που δεν εμφανίζει όταν είναι και δρα μόνο του; Γιατί υπό την επίδραση της μάζας, για παράδειγμα, οι νοητικές του ικανότητες υποχωρούν, έχει ακραίες συναισθηματικές αντιδράσεις ή επιδεικνύει ανιδιοτέλεια και αυταπάρνηση; Αυτό θεωρεί ο Φρόυντ ως το ουσιώδες ερώτημα μιας ψυχολογίας των μαζών. Και δεν ασχολείται μαζί του μόνο επειδή τα «μαζικά φαινόμενα» αρχίζουν να δεσπόζουν στην κοινωνία της εποχής του, ούτε επειδή στην ώριμη περίοδο της σκέψης του φιλοδοξεί να διαμορφώσει μιας ευρύτερη ανθρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΕΩΡΙΑ ΠΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Το πεδίο της προφορικής ιστορίας είναι όλο και πιο αναγνωρίσιμο σαν εργαλείο-κλειδί για οποιονδήποτε μελετά την ιστορία του πρόσφατου παρελθόντος. Αυτό το βιβλίο είναι η πρώτη μελέτη που προσφέρει μια κατανοητή και συστηματική επισκόπηση της θεωρίας της προφορικής ιστορίας σε μια εύκολα κατανοητή μορφή. Το βιβλίο είναι δομημένο γύρω από θέματα-κλειδιά και συμπεριλαμβάνει τις ιδιαιτερότητες της προφορικής ιστορίας, τη μελέτη της συγκρότησης εαυτού, την υποκειμενικότητα και τη διυποκειμενικότητα, τη μνήμη, την αφήγηση, την επιτέλεση (perform...
Διαβάστε περισσότερα...

ΨΥΧΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΖΩΗΣ
Από τις πολλές πτυχές του φροϋδικού έργου (θεραπευτική, πολιτισμική, μεταψυχολογική κ.ά.) αυτή που εκπροσωπείται σε τούτο το βιβλίο είναι, σίγουρα, η πιο προσιτή, η πιο δημοφιλής, η πιο διασκεδαστική και η πιο φαινομενικά αθώα. Διότι ο συγγραφέας εστιάζει στην καθημερινή ζωή όλων μας, τόσο των ασθενών όσο και των λεγόμενων υγιών. Μετά τον Φρόυντ όμως, λάθη, παραλείψεις, παραγραμματισμοί, άστοχες κινήσεις, ακόμη και παραπατήματα, δεν θα είναι πια όσο αθώα πιστευόταν. Δεν είναι απλώς αποτελέσματα απροσεξίας και χαλαρότητας. Τα βαθύτερα κίνητ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΤΙΜΩΡΗΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Το πρώτο τρίμηνο του 1973 ο Μισέλ Φουκώ θα εκφωνήσει στο Κολλέγιο της Γαλλίας αυτές τις δεκατρείς παραδόσεις σχετικά με την "τιμωρητική κοινωνία", εξετάζοντας τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνονται οι σχέσεις δικαιοσύνης και αλήθειας που διέπουν το νεωτερικό ποινικό δίκαιο και διερευνώντας αυτό που τις συνδέει με την ανάδυση ενός καινούριου τιμωρητικού καθεστώτος που διέπει ακόμη τη σύγχρονη κοινωνία. Τούτη η σειρά μαθημάτων, η οποία υποτίθεται ότι ήταν προπαρασκευαστική του "Επιτήρηση και τιμωρία", έργου που θα δημοσιευτεί το 1975, ανελίσσ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΜΙΣΕΛ ΦΟΥΚΩ ΟΠΩΣ ΤΟΝ ΦΑΝΤΑΖΟΜΑΙ
"Όμως γιατί τούτη η επιστροφή σε έναν στοχασμό περί εξουσίας, ενώ το νέο διακύβευμα της αναστοχαστικής του προσπάθειας είναι να αποκαλύψει τους μηχανισμούς της σεξουαλικότητας; Για πολλούς λόγους, από τους οποίους, κάπως αυθαίρετα, θα κρατήσω μόνο δύο: δηλαδή, επιβεβαιώνοντας τις αναλύσεις του για την εξουσία, ο Φουκώ θέλει να αντικρούσει τις αξιώσεις του Νόμου, ο οποίος, παρότι επιτηρεί, ή και απαγορεύει, κάποιες σεξουαλικές εκδηλώσεις, συνεχίζει να ορίζεται ως ουσιώδες συστατικό της ίδιας της Επιθυμίας κι ακόμη, επειδή η σεξουαλικότητα,...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗ; ΕΝΑ ΔΟΚΙΜΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΕΤΗ ΣΤΟΝ ΦΟΥΚΩ
"Πράγματι, σ' αυτό το δοκίμιο ελπίζω να δείξω ότι ο Foucault όχι μόνο κάνει μία σημαντική συνεισφορά στην κανονιστική θεωρία, αλλά ότι η αισθητική του όσο και η περιγραφή του για το υποκείμενο είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένα τόσο με την ηθική όσο και με την πολιτική του. Αν και ορισμένοι τον έχουν απορρίψει ως έναν εστέτ ή, στην πραγματικότητα, ως έναν μηδενιστή, ελπίζω να υποδείξω ότι η αιφνίδια εισβολή που πραγματοποίησε στο ζήτημα της διαμόρφωσης του εαυτού από τον εαυτό και, υπό προϋποθέσεις, στο ζήτημα της ίδιας της ποίησης [poiesis] εί...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΧΩΡΟΣ ΤΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ
Δημοσιευμένο στα 1955 το βιβλίο αυτό είναι πλέον ένα απαραίτητο αγκωνάρι της διανοητικής νεωτερικότητάς μας. Προϊόν λελογισμένης και παθιασμένης υπαρξιακής περιέργειας, θα ανεβάσει ψηλά τον πήχυ των κριτικών απαιτήσεων. Φουκώ, Ντεριντά, Τζέφρι Χάρτμαν και τόσοι άλλοι θα αναμετρηθούν μαζί του. Κανένα σύστημα, καμιά σχολή, καμιά ιδεολογία δεν υπάρχει εδώ, ο αινιγματικός συγγραφέας του "Η τρέλα της ημέρας" μιλά για τη λογοτεχνία εν ονόματι μόνο της λογοτεχνίας ως υπαρξιακής εμπειρίας. Αντιμέτωπος επομένως με τον θάνατο και τη σιωπή. Η λογοτεχ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΑΤΙ Η ΦΥΛΑΚΗ;
Ο Michel Foucault έγινε γνωστός όχι μόνο για το σπουδαίο θεωρητικό του έργο, αλλά και για το εύρος των πολιτικών συνεπειών που είχε αυτό με αφορμή τη συγκυρία του παρόντος. Ειδικότερα για το ζήτημα των φυλακών και του ποινικού συστήματος, ο Foucault δεν έγινε γνωστός μόνο για το βιβλίο του "Επιτήρηση και τιμωρία, η γέννηση της φυλακής", αλλά και για την πολιτική του δράση στο πλευρό των εξεγερμένων στις γαλλικές φυλακές μέσα από την Ομάδα Πληροφόρησης για τις Φυλακές. Τον Μάιο του 1978 συμμετείχε σε μία «στρογγυλή τράπεζα» με ιστορικούς σχ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΚΑΙ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ
Οι δύο εκτεταμένες μελέτες που συνθέτουν αυτό το βιβλίο έχουν γραφτεί από τον Μιχαήλ Μπαχτίν το 1924 και το 1933. Είναι ίσως τα μόνα γνήσια φιλοσοφικά εγχειρήματα που συναντούμε στη μετεπαναστατική Ρωσία. Ο Μπαχτίν ερευνά μεθοδολογικά τις επιστήμες του ανθρώπου, ιδιαίτερα τη γλωσσολογία, και συμπορεύεται με την ευρωπαϊκή φιλοσοφική σκέψη της εποχής του. Θέλοντας να καθορίσει με ακρίβεια το αντικείμενο της λογοτεχνίας, ο Ρώσος αισθητικός έρχεται σε αντιπαράθεση με τους θεωρητικούς του φορμαλισμού - τους οποίους κατηγορεί ότι αναπαράγουν τη ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΦΕΛΙΝΙ
Το να θυμάται κανείς τον εαυτό του μέσα από τον κινηματογράφο, δεν είναι και τόσο πρωτότυπο εύρημα. Αποτελεί μέρος του κιτς που χαρακτηρίζει την εποχή μας. Μια εποχή όπου ο κινηματογράφος, θνήσκοντας σαν καταναλώσιμο υλικό και αυτόματη αναφορά, ξαναφανερώνεται παντού, κομματιασμένος. Το ίδιο κομματιασμένος όπως στα λουλουδάκια του Αμαρκόντ, στ΄ασημένια ροκανίδια που έριχναν τα συμμαχικά αεροπλάνα στους ουρανούς του '44 για ν' αλλάξουν κατεύθυνση στα ραντάρ του Φλακ. Στον αέρα λοιπόν, αιωρούμενες στις χιλιάδες άθλιες και αόρατες τροχαλίες τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟΥ
Στόχος αυτής της μελέτης είναι η διερεύνηση των κοινωνιολογικών και εθνολογικών διαστάσεων του ρεμπέτικου τραγουδιού, που κυριάρχησε για μισό περίπου αιώνα στη λαϊκή παράδοση των αστικών κέντρων της χώρας μας και συνιστά εκδήλωση-κλειδί για την κατανόηση των δομών και της εξέλιξης της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας, καθώς και για την ανεύρεσή της -δυσεύρετης- νεοελληνικής πολιτισμικής μας ταυτότητας. Η σύγκριση των δεδομένων της διεθνούς έρευνας και των αποτελεσμάτων της ανάλυσης δείγματος ρεμπέτικων τραγουδιών αποδεικνύεται πολύτιμη και επ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΡΑΚΤΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ
Το βιβλίο αυτό παρουσιάζει την ανθρωπολογική θεωρία που ο Pierre Bourdieu θεώρησε αναγκαίο να συγκροτήσει, προκειμένου να θεμελιώσει την επιστημονική του έρευνα. Είτε αντιστρέφει, έτσι ώστε να λύσει ή να διαλύσει τελείως τα ερωτήματα που έθεσαν στον εαυτό τους οι «δομιστές» φιλόσοφοι, όπως είναι λόγου χάριν το πρόβλημα του «υποκειμένου» της πράξης, είτε θέτει σε δοκιμασία τις αναλύσεις των Strawson, Austin, Wittgenstein, Kripke - ή φιλοσόφων κλασικών, που εσκεμμένα στρατολόγησαν για ιδιοτελή χρήση. Ο κοινωνιολόγος Pierre Bourdieu, παρόλο π...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΑΠΟΔΑ ΧΡΟΝΙΑ
Φαίνεται ότι ωρίμασαν πια οι συνθήκες για μια νέα προσέγγιση στην ιστοριογραφία της δεκαετίας του 1940. Ό,τι γνωρίζαμε ως τώρα για την περίοδο αυτή αφορά κυρίως τις εξελίξεις στο επίπεδο της κορυφής: ο ρόλος των ξένων δυνάμεων, διπλωματικά παρασκήνια, διεργασίες στην ηγεσία πολιτικών κομμάτων, κεντρικές αποφάσεις αντιστασιακών οργανώσεων. Μετά τη μεταπολίτευση βγήκε στο φως της δημοσιότητας μια νέα συγκομιδή πρωτογενούς υλικού, με τη μορφή κυρίως απομνημονευμάτων. Πολλά από τα έργα αυτά, όμως, αφορούν και πάλι το επίπεδο της υψηλής πολιτικ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΟΝΑΧΙΚΟΣ ΤΑΞΙΔΙΩΤΗΣ
Σ' αυτό το θαυμαστό και γεμάτο ένταση βιβλίο ο Τζάκ Κέρουακ διατρέχει τα παράλια του Λος Άντζελες, το Μεξικό, τη Νέα Υόρκη, το Μαρόκο και το Λονδίνο. Παρουσιάζει έναν άντρα που ταξιδεύει, ζει κι ερωτεύεται ελεύθερα. Αποκαλύπτει έναν τρόπο ζωής - τη ζωή του δρόμου. Παρουσιάζει ακόμη την αποκλειστικά δική του φιλοσοφία της αυτοεκπλήρωσης. Ο Μοναχικός Ταξιδιώτης είναι ένα κλειδί για το έργο του Κέρουακ, ένα από τα ειλικρινή και λαμπρά βιβλία του που τον έχρισαν προφήτη και χρονικογράφο μιας ολόκληρης γενιάς, της χαμένης γενιάς της μεταπολεμικ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΑ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ ΤΕΧΝΗ;
Αυτό το ωραίο και ευχάριστο βιβλίο αποτελεί ιδεώδη εισαγωγή στη σκέψη σχετικά με την τέχνη. Η Σύνθια Φρήλαντ εξηγεί γιατί η καινοτομία και η διαμάχη βρίσκονται μονίμως στην πρωτοπορία της τέχνης, και γιατί αυτό έχει σημασία. Μελετά τη σχέση της τέχνης με το ωραίο, τον πολιτισμό, το χρήμα, το φύλο και τις νέες τεχνολογίες και προχωρεί αναφερόμενη παραδειγματικά στον Rembrandt, τον Goya και τον Damien Hirst αλλά και στα αφρικανικά γλυπτά-φετίχ, τους χορούς των Ινδιάνων Pueblo και το MTV. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου) Δεν ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ
...αυτό είναι το νόημα τού "Στο δρόμο". Τι μας λέει ο αφηγητής του, ο Σαλ Παραντάιζ; "...Οι μόνοι που αξίζουν για μένα είναι οι τρελοί, αυτοί που τρελαίνονται να ζήσουν, να μιλήσουν, να σωθούν, που ποθούν τα πάντα την ίδια στιγμή, αυτοί που ποτέ δεν χασμουριώνται ή δεν λένε κοινότοπα πράγματα, αλλά που καίγονται, καίγονται, καίγονται σαν τα μυθικά κίτρινα ρωμαϊκά κεριά...". Αυτή η αναζήτηση επιβεβαίωσης φέρνει τον Σαλ στο δρόμο για το Ντένβερ και το Σαν Φρανσίσκο, το Λος Άντζελες, το Τέξας και το Μεξικό, άλλοτε με τον Ντην Μόριαρτι, τον ή...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΕΓΩ ΚΑΙ ΤΟ ΑΥΤΟ
Αλλά και το απωθημένο κυλάει μαζί με το Αυτό, και είναι μόνο ένα κομμάτι του. Το απωθημένο χωρίζεται αυστηρά από το Εγώ μέσω των αντιστάσεών του, αλλά μπορεί να επικοινωνεί με το Εγώ μέσω του Αυτό. Αναγνωρίζουμε αμέσως ότι όλες οι ειδικές καταστάσεις που μέχρι τώρα έχουμε περιγράψει υποκινούμενοι από την παθολογία συνδέονται μόνο με το επιφανειακό επίπεδο -το μοναδικό που μας είναι γνωστό- της ψυχικής συσκευής. Από αυτές τις σχέσεις θα μπορούσαμε να σχηματίσουμε ένα σχέδιο, οι γραμμές του οποίου εξυπηρετούν απλώς μια αναπαράσταση, δεν αξιώ...
Διαβάστε περισσότερα...